بررسی پیشینه تاریخی سرزمین­های ایرانی در دوره باستان، به روشن بودن زمینه جغرافیایی آن­ها بسیار وابسته است. در این میان ابهام در موقعیت ایالات/نواحی ایران می­تواند به پریشانی و جابجایی رویدادهای تاریخی، و در نتیجه بر تحلیل پیامدهای آن­ها تأثیر بگذارد. ابهام در جایگاه پارت در دوره ساسانی، نمونه روشنی است که سبب آشفتگی در توصیف تاریخی و جغرافیایی نواحی دیگر پیوسته به آن نیز گردیده است. بر خلاف تصو...

موبدان و حوزه عملکرد آنان در شاهنامه فردوسی با ملاحظاتی بر منابع پهلوی و تاریخی یکی از مباحث مهم در سراسر شاهنامه فردوسی مبحث مؤبدان و حوزه های متنوع کاری آنان است. در این پژوهش کوشیده ایم با رجوع به منابع مرتبط، این موضوع را جامعتر بکاویم که حاصل تحقیق، طبقه بندی حوزه کاری موبدان با عناوین زیر است: الف) شاهنشاهی ب) وزارت ج) مشاورت د) کاردانی هـ) آموزگاری و) خوابگزاری ز) ستاره شناسی ح) غی...

اگر چه مردمان مغرب زمین از روزگار باستان با نام زردشت و برخی از تعالیم او آشنا بوده‌اند اما مطالعات دانشگاهی دربارۀ تاریخ و فرهنگ زردشتی به آغاز سدۀ هجدهم میلادی باز می‌گردد. از آن زمان به بعد، به ویژه در سدۀ نوزدهم و با تحول عظیمی که در علم زبان‌شناسی پدید آمد، متون کهن زردشتی مورد مطالعه و بررسی علمی قرار گرفتند. اما قدمت دین زردشتی و قلت منابع کهن سبب شد معماهای زیادی در ارتباط با تاریخ اولی...

پشوتن، نام‌بُردارترین پسر گشتاسب در سنّت و ادبیات مزدیسناست. در باب فرجامِ کارِ وی با چند روایت متناقض روبه‌رو هستیم: نخست مشهورترین روایت بر پایۀ اَسناد و شواهد موجود از گزارش‌ها و روایت‌های متون کهن پهلوی، پشوتن یکی از بی‌مرگانیست که در آخرالزّمان پیش از هزارۀ‌ هوشیدر، علیه بدکاران و دیوان رستاخیز می‌کند و هم‌چنان در هزارۀ هوشیدرماه، سروری خواهد کرد. دیگری روایتی از چگونگی نامیرایی پشوتن با خوردن ش...

در باره ی رویکردهای ستایشیِ  ایزدبانویِ ناهید در منابع مختلف و از جمله اوستا(کتاب مقدس زردشتیان) می­توان تصویر نسبتاً روشنی به دست آورد. یشتِ پنجم اوستا موسوم به «آبان یشت»، بیشترین آگاهی را در ستایش این ایزدبانو در اختیار خواننده قرار می­دهد. به خاطر تأثیر جلوه­های مختلف ناهید در اساطیر، فرهنگ، ادیان، و ادبیات ایران از گذشته تا امروز، این تحقیق با روشی تحلیلی – توصیفی در پیِ آن است که با ارائۀ تصوی...

در روزگار باستان آیین قربانی ، در هند و ایران ، مهمترین آیین دینی تلقی می شد . در هندآیین قربانی رفته رفته از آیینی ابتدایی به چنان نظام پیچیده ای بدل شد که در دوره ای برایبرگزاری آن حضور چندین دین یار ضروری بود و نظام تمام کائنات وابسته به این عملتصور می شد. شرح این آیین با جزئیات تمام در متونی موسوم به براهمنه ها نقل شده است .براهمنه ها در واقع بازتاب دوره ای از حیات دین هندوست که در آن آیین ...

یونجه یکی از گیاهان علوفه­ای است که به علت میزان پروتئین بالا، خوش­خوراکی، قابلیت هضم بالا و سازگاری آن در شرایط مختلف محیطی اهمیت بالایی دارد. در این تحقیق تنوع ژنتیکی نوزده نژادگان (ژنوتیپ) از گونۀ Medicago sativa با استفاده از نشانگر­های سیتوژنتیکی و مولکولی بررسی شد. بر پایۀ داده‌های سیتوژنتیکی تنوع معنی­داری برای صفات کاریوتیپی وجود داشت. نژادگان‌های 211-ES (اصفهان1)، 027-ES  (شاهرود)، ­19...

صحنه‌های شکار از قدیمی‌ترین کهن‌الگوهایی است که در دورۀ ساسانی بر روی آثار هنری به‌ویژه ظروف زرین و سیمین ایجاد شده است. شمایل‌نگاری، شرح و تفسیر تصاویر نمادی و رمزی شکار حاوی پیام‌ها و بازنمایی اطلاعاتی است که رمزگشایی آنها می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی سیاسی، اجتماعی و مذهبی این دوره را آشکار سازد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مفاهیم نمادین صحنۀ شکار بر اساس آیکونوگرافی اجزا و عناصر به‌کارر...

پژوهش در جغرافیای تاریخی ایران و کوشش در بازشناسی شهرها و نقاط جغرافیایی که در طول هزاران سال پیوسته تغییر نام داده و پاره از آنها سرانجام از بین رفته اند‘ همواره یکی از مشکلات بسیار بزرگ این راه تقریباً نارفته است. عواملی که این مشکلات را شدت بخشیده و گاه حل آنها را تا حد غیر ممکن بالا می برند‘ بسیارند و بی تردید امکان بررسی همه آنها در این مقاله میسر نیست. یکی از آن عوامل که موضوع این تحقیق اس...

بررسی پیشینه تاریخی سرزمین­های ایرانی در دوره باستان، به روشن بودن زمینه جغرافیایی آن­ها بسیار وابسته است. در این میان ابهام در موقعیت ایالات/نواحی ایران می­تواند به پریشانی و جابجایی رویدادهای تاریخی، و در نتیجه بر تحلیل پیامدهای آن­ها تأثیر بگذارد. ابهام در جایگاه پارت در دوره ساسانی، نمونه روشنی است که سبب آشفتگی در توصیف تاریخی و جغرافیایی نواحی دیگر پیوسته به آن نیز گردیده است. بر خلاف تصو...