عدد وشمارش از دیرباز نزد انسان کاربرد داشته است.در زبان عربی عدد،دارای چند لفظ اصلی است که به نام اصول عدد شناخته شده است .این اصول،12لفظ است به این ترتیب«واحد،اثنان،ثلاثه،اربعه،خمسه،سته،سبعه،ثمانیه ،تسعه،عشره،مائه،الف»و بقیه الفاظ عدد از همین اصول،ساخته می شوند.معرفه ساختن تعبیرات عددی با توجه به نوع آنها متفاوت است.تعریف در عدد مفرد،یا با معرفه ساختن معدود است یا عدد و معدود یا عدد به تنهایی،...

با تطبیق فراقیه‌های فارسی و عربی می‌توان به وجوه مشترک آن‌ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی‌زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با...

در طول تاریخِ چند هزار ساله ایران، نظام اداری کشور تابع نظم و ترتیب خاصی نبود و بسیاری از افراد متنفذ با روش های گوناگون همچون خرید و فروش، رشوه و پارتی بازی برای رسیدن به اهداف شخصی؛ وارد دستگاه اداری می شدند. این روند تا اواخر حکومت قاجار نیز تا حدودی ادامه داشت ولی پس از انقلاب مشروطه و به دلیل تغییر و تحولاتی که در ساختار سیاسی ایران رخ داد نظام اداری کشور نیز تحت الشعاع این اتفاق مهم قرار گ...

تاریخ شکل گیری و فعالیت احزاب در جمهوری اسلامی ایران، نشان می دهد که غالبا این احزاب در ذیل شکل گیری و فعالیت دولتها و مجالس قانونگذاری به وجود آمده اند . نتیجهی چنین امری آن خواهد بود که احزاب کارویژه اصلی خود را از دست داده و هدف اصیل خویش را بسط فکری- سیاسیِ دولتها و مجالس در سطح جامعه قرار دهند. ناکارآمدی حاصل آمده در شکلگیری و فعالیت احزاب، محققان بسیاری را بر آن داشته که به آسیبشناسی این ...

گزاره های تاریخی افزون بر مدد رساندن به دانشمندان برای کشف آموزه های دینی، برای تبلیغ این آموزه ها هم در قالب مجالس وعظ و خطابه مورد استفاده قرار می گیرند. به همین دلیل نقد و پالایش این گزاره ها برای تفکیک گزاره های درست از نادرست اهمیت یافته است. شهید مطهری با آگاهی از این ضرورت، بخشی از آثار خود را به بررسی و پالایش گزاره های تاریخی اختصاص داده است.  این مقاله بر آن است با گونه شناسی و طبقه ب...

سیر نزول، کتابت و جمع آوری قرآن و ظهور قرائات مختلف بخصوص قرائات دهگانه و قاریان آن یعنی: 1- ابن عامر 2- ابن کثیر 3- عاصم 4- ابوعمرو 5- حمزه 6- نافع 7- کسائی 8- یعقوب 9- ابوجعفر 10- خلف و اعتقاد به نزول قرآن بر«سبعه أحرف» و عدم اثبات تواتر این حدیث در تمام طبقات راویان و خبر واحد بودن آن در منابع حدیثی شیعه از مباحث بررسی شده در این پایان نامه است . در این پژوهش، موضوع نحو و إعراب و جایگاه آن...

سماع در لغت به معنی شنیدن و بهره بردن است، و در اصطلاح صوفیه عبارت است از آواز خوش و روح نواز و به طور مطلق غزل، به عبارتی آنچه ما امروزه از آن به موسیقی تعبیر می کنیم که به قصد صفای دل و حضور قلب شنیده می شود. اگرچه سماع در همه انواع خود با ابزار آلات طرب همراه نیست، اما در هر شکل نوعی التذاذ موسیقایی است. حقیقت این است که تأثیر موسیقی در روح انسان محتاج شرح و بیان نیست؛ انسان نیز همچون سایر م...

«روضه‌خوانی» از گونه‌های مرسوم قصه‌گویی نمایشی مذهبی ایرانی است که اساساً کارکردی تبلیغی داشته، با گذشت زمان فراگیر شده و به رسمی مذهبی بدل گشته است؛ چنان‌که از چندین قرن پیش تاکنون به‌طور مستمر و همه‌ساله، روضه‌خوانی‌های عمومی و خصوصی بسیاری در سطح شهرها و روستاهای ایران در کنار دیگر آیین‌های عزاداری ماه‌های محرم و صفر برگزار می‌شده است. برقراری این مجالس و همچنین حضور در آن، به شکلی خودانگیخته...

هدف پژوهش حاضر، بررسی «مجلس گویی» به عنوان یکی از گونه های دیرپای سخنوری در فرهنگ و ادبیات ایران است. مجلس گویی به عنوان یکی از شیوه های آموزش در سنت و فرهنگ شفاهی ما به مثابه آیینه ای شفاف است که رخدادهای روزگار را در خود جمع و تفسیر نموده و اندیشه های صاحبانش را معرفی می کند. نگاهی بر تاریخ ادبیات و تصوف، آشکار می سازد که بسیاری از آثار متصوفه را مشایخی پدید آورده اند که خود اهل وعظ و منبر ...

در قرآن و روایات برای صبر جایگاه ویژه ای قرار داده شده و انبیاء و صابرین در قرآن ستایش شده اند یک دسته از کسانی که این ویژگی را به شایستگی داشته اوصیاء انبیاء بوده اند، و در اسلام هم حضرت امیر7 دارای این ویژگی که البته هم امتحانات و هم صبر آن حضرت نسبت به سایر اوصیاء سخت تر و برتر بوده است. بر اساس روایت منقول در کتاب خصال شیخ صدوق که حضرت علی7 در پاسخ به عالم یهودی بیان نموده برای آن حضرت نیز ...