با بررسی و دقت در آثار ادبی، به خصوص اشعارتعلیمی و عرفانی، می‌توان دریافت که ادبیات وعرفان به نوعی هم­زادند وزبان ادبیات را، نسخه بدلی اززبان دین دانست که هر دو سرزمینی آسمانی دارند.  صوفیه همواره درجهت تبیین عقاید و ترویج اعتقادات خویش- چه دربُعد تعلیمی و چه در بُعد توجیدی (به وجد آوردن)- از ادبیات، به‌خصوص شعر و به‌ویژه رباعی بسیار بهره برده‌اند. آن‌ها برای تبیین تجربیات عرفانی و مفاهیم کاملاً...

این مقاله کوشیده است تا با رویکردی تفسیری ـ ‌روایی، برداشت‌های تفسیری علامه ‌طباطبایی درباره لوح محفوظ و موارد مرتبط با آن مانند خزائن الهی و برخی از وی‍ژگی‌های لوح محفوظ مانند اتصاف آن به حکیم بودن را مورد بررسی قرار دهد. به شهادت آیات و روایات، محفوظ بودن لوح، به‌معنای مصونیت حقیقت ماورایی قرآن از دستبرد و مسّ و شهود نامحرمان درگاه الهی است و به‌معنای محفوظ بودن آن از تغییر نیست. همچنین صفت «ح...

تحقیق پیش‌رو با رویه‌‌ای انتقادی و مبتنی‌بر رویکرد گفتمانی لاکلائو و موفه به نقد و بررسی کتاب تحول گفتمانی در گزارش واقعۀ کربلا پرداخته است و سؤال اصلی پژوهش این است که گفتمان‌‌های (عاطفی، ماورایی، و تاریخی) مطرح‌شده در کتاب مذکور بر چه پایه‌‌ای سنخ‌بندی شده‌اند. یافته‌‌های پژوهش حاکی از این است ‌که واقعۀ کربلا هم‌چون رخدادی تاریخی و عینی بررسی نشده است، به‌طوری‌که به امر واقع‌های تاری...

علامه طباطبایی معرفت نفس را یگانه راه به سوی کمال می‌داند و همانند ملاصدرا بر این باور است که چون ممکن‌الوجود با ربط به حضرت حق تحقق می‌یابد، علمش به خداوند نیز عین ربط است؛ ازاین‌رو معرفت رب بر دیگر معارف، حتی شناخت نفس نیز مقدم است. علامه دست‌کم پنج نوع دلیل بر این ادعا آورده که بازشناسی آنها برای اولین‌بار در این مقاله صورت گرفته و به برخی سؤالات و شبهات درباره آن پاسخ داده شده است. ضمن اینک...

سرمایة اجتماعی منبعی است که ممکن است افراد، گروه‌ها و جوامع برای نیل به نتایج مطلوب آن را به‌کار گیرند، و مفهومی است که در بسیاری موارد توسط تحلیلگران اجتماعی برای توصیف طیف وسیعی از فرایندهای اجتماعی به‌کار گرفته می‌شود و به درک اینکه چرا برخی افراد، گروه‌ها و طبقات اجتماعی به نتایج سیاسی، اقتصادی، یا اجتماعی مثبت‌تری نسبت به دیگران نایل می‌شوند، کمک می‌کند. در زمینة شکل‌گیری و تکوین سرمایة اج...

واکاوی تجربه تاریخ‌نگاری در پهنه تمدن اسلامی، برای پی‌ریزی مکتب تاریخ‌نگاری بومیِ هم‌سو با دگرگونی‌های دیگر شاخه‌های علوم انسانی سودمند است. با بررسی متون تاریخی فراهم آمده در این تمدن، می‌توان گمان زد که تاریخ‌نگاری مسلمانان به‌ویژه هنگام تبیین علّی روی‌دادهای تاریخی، از روش برآمده از متون دینی (قرآن و سنت) بسیار دور است. این مقاله بر پایه گفتار استنفورد درباره «علیت تاریخی»، با تأکید بر نمونه «...

عرفان و طریقت سرخپوستیِ دون خوان در سال­های اخیر با آثار کارلوس کاستاندا شناخته شده است. بیشتر عناصر مهم موجود در ادیان ابتدایی را می­توان در این طریقت مشاهده نمود، هم­چون شیء مقدس، که همۀ افراد لیاقت و شایستگی دست زدن به آن را ندارند؛ اعتقاد به نیروی نامتشخص و ماورایی که در این طریقت نیروی مقدس، و در علم ادیان با اصطلاح «مانا» خوانده می‌شود؛ وجود تابوهای گوناگون مربوط به اشیاء، افراد، کلمات و ن...

نظریه ساختار معنایی به دنبال انسجام محتوایی میان آیات یک سوره و رسیدن به غرض واحد در هر سوره است . در بررسی تفسیر ساختار معنایی به محوریت سوره لقمان با موضوعات ؛ ذکر کتاب حکیم و در مقابل آن لهوالحدیث ، اذعان به تدابیر حکیمانه خالق یکتا در جهان هستی و هدایت به سوی حضرتش به واسطه ی نصایح توحیدی لقمان حکیم ، تسلیم فرمان الهی بودن و اشاره به فطرت خداجوی و خدا دوست اشرف مخلوقات ، عروه الوثقی به عنوا...

ما مسلمانان معتقدیم که خداوند عزوجل مخلوقات را بیافرید و بشر این موجودی خاکی را به عنوان جزئی از این خلقت جامه ی اشرف مخلوقات بر تن پوشانید و برای هدایت او پیامبران را مبعوث نمود و برای سعادت و خوشبختی اش قوانینی تحت عنوان کتابهای آسمانی در اختیار پیامبران قرار داد. قوانین کتابهای آسمانی شامل اعتقادات ، اخلاقیات، وعبادات است که امر به معروف و نهی از منکر دو فریضه از فرایض الهی است که سعادت انسا...

هنجار ستیزی یکی از راهکارهای آگاهان ، پیشروان ، شاعران و نویسندگان است که در برابر شرایط موجود و نگاه مطلق انگارانه سیاست و مذهب زمانه خود به کار میگیرند . شاعران عارف یا عارفان شاعر مااز طریق زبان که بهترین راه ارتباط با مخاطب است سعی داشته اند شیوه های اندیشه گی و نوع نگاه خود را به حیاط و مخلوقات و هر انچه که جذب گرایان تلاش داشته اند مانع ظهور ان شوند به نمایش بگذارند و از زبان عقلای مجانین...