میل به سادگی در توصیف نظام، یکی از مفاهیم پایه در فلسفه علم و روش ­ های علمی است. زبان‌شناسی زایا نیز، برای رسیدن به کار آمدی مؤثرتر می‌کوشد تا اسباب نظری خود را به حداکثر سادگی برساند. در این مقاله، برای تحلیل سادگی دو نگرش چیره راجع به زبان با یکدیگر مقایسه شده اند که در هر دو آن‌ها میل به سادگی الزامی روش‌شناختی است. اولی نظریۀ ایکس تیره است که چامسکی آن را با اصلاحاتی در نظریۀ حاکمیت و مر...

در تعارض میان دو عمل اخلاقی، این که کدام عمل باید انتخاب شود از مباحث مهمی است که به فلسفه اخلاق مربوط است. نظریهپردازان اخلاقی نظیر کانت، راس، برادلی و... به این موضوع توجه داشته و هر یک نظرات خاصی ارائه نمودهاند. بحث تعارض تکالیف در حوزههای دیگر نظیر حقوق، اخلاق پزشکی، اقتصاد و سیاست نیز مطرح میشود. لذا علاوه بر ارزش نظری پرداختن به این بحث، قطعاً کاربردهای آن موجب خواهد شد توجه به آن در عمل ن...

در این پژوهش، ابتدا به تعریف و شناسایی ماهیت تناقض در بلاغت پرداخته شده است. در بلاغت، برخلاف منطق صوری و ارسطویی، اجتماع دو مفهوم متناقض یا متضاد ( نه ضرورتاً تضاد منطقی بلکه هر نوع نسبت ناسازگاری میان دو چیز) ممکن است. ابهام، آشنایی زدایی، دوبعدی بودن و ایجاز از مختصات آن به شمار می رود. سپس، مقوله تناقض در شعر حافظ در سه بخش تحت عنوان عبارت و جملات متناقض (پارادوکس)، معانی و مفاهیم متناقض (دو...

تمام اشکال دین­داری در بطن «جماعت دینی» نشو­ونمو می­یابند، و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمان­یافتگی است. در «جامعه­شناسی دین» بررسی سازوکار­های اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف می­شود. از دیرباز یکی از دغدغه­های جامعه­شناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوه­های سازمان­یافتگیِ جماعت­های دینی است. این مقاله می­کوشد با بررسی تحلیل­ـ­توصیفیِ رویکرد­های مختلف و...

به‌رغم تأکید منطق‌دانان مسلمان بر نقش ابزاری اصول و قواعد منطقی در سایر علوم اکتسابی و در تمامی حوزه‌های اندیشه‌ی بشری، تاکنون تلاش درخور توجهی برای تثبیت این جایگاه و عملی‌کردن آن صورت نگرفته است. ازاین‌رو نگارنده در این نوشتار، بر آن است تا میزان اثربخشی این معرفت و مهارت را در فرآیند نظریه‌پردازی در تمامی مراحل آن، از تکوین و تدوین نظریه گرفته تا اثبات و دفاع از آن و نیز استنتاج فرضیه‌های جد...

چکیده بسیاری از بحث های کشفی، علمی و فلسفی را می توان با محوریت خیال تبیین کرد. کاربرد خیال در مباحث هستی شناسی و معرفت شناسی عرفان و فلسفه همواره مورد توجه اهل نظر در علوم فلسفی و شهودی بوده است تا آنجا که می توان ادعا کرد که عرفان با خیال زنده است. اما در این نوشتار ما به این مسئله می پردازیم که از نظر ابن سینا، سهروردی و ابن عربی انواع خیال کدام اند؟ و چه ارتباطی میان این انواع وجود دارد؟ ...