کاغذ به عنوان یک تکیه گاه نوشتن و نقاشی که به طورعمده از پلیمر طبیعی سلولزساخته شده است، همواره دچارفرآیندهای فرسودگی پیچیده ای بوده است. امروزه آسیب شناسی نسخ خطی و مرمت آنها از عمده ترین وظایف کتابخانه ها و موزه های کتاب است. این پژوهش قصد دارد با مطالعه بر روی سه نسخه خطی موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک به نام های مُجمَلُ اللّغَه،نَفائِسُ الکَلام وَ عَرائِسُ الاَقلام و اللِّبَاب مِن عُلوم الکِتاب، به شناسایی ع...

یکی از موضوعات مطرح در زمینه قرآن فلسفه نسخ های قرآنی است. سوال اصلی مطرح در این تحقیق این است که به چه علت نسخ رخ می دهد؟ یکی از خصوصیات شریعت اسلام را می توان سهله و سمحه بودن آن دانست. دین اسلام با عقل و فطرت بشری مطابق است، عقل و فطرت مخالف سختی احکام است. تشریع احکام در اسلام نیز بر این اساس است. نسخ احکام یکی از راه هایی بوده که سبب سهله و سمحه بودن شریعت شده است و سختی های احکامی که مر...

نسخ? خطی «مجمع الافکار» از آثار ارزشمند و بی نظیر قرن یازدهم هجری است. این اثر، مجموعه ای از دیباچ? دیوان-های شاعران قرن دهم و یازدهم هجری به همراه رقعات و نامه ها و اخوانیات شاعران این عصر به یکدیگر و مجموعه ای متنوع از نوشته های شاعران و نویسندگان مختلف این عهد است. این نسخه نه تنها گوشه های تاریکی از تاریخ عصر گورکانیان هند را روشن می کند، بلکه به دلیل در برداشتن بسیاری از نامه های خصوصی و ...

چکیده نسخه خطی یکی از بهترین مشخصه ها برای معرفی اصالت پیشینه فرهنگ اقوام در دنیاست. شاید نفیس ترین نسخ خطی دنیا در ایران یافت شود. بر اساس آمار رسمی 300 هزار نسخه خطی در ایران وجود دارد در حالی که آمار غیر رسمی از یک میلیون نسخه خطی حکایت می کند. احیای هریک از این کتب خطی پرده ای از ابهامات گذشته برمی چیند و گره گشای مشکلی می گردد و جایگاه فرهنگ و تمدّن اسلامی در جهان اسلام تعیین می گردد. از...

نقش ترکیبی و تزیینی «انسان-خط» در هنرهای صناعی دوره سلجوقیان ترکیبی از سر و بدن انسان‌ها به ‌صورت استیلیزه و انتزاعی در حالات و موقعیت‌های مختلف، به همراه خطوط نوشتاری رایج آن دوران همانند خط کوفی و خط نسخ است. این نقش با ساختاری متنوع از نقوش پیشین آن دوران، هماهنگ با اجزا، کادر و حتی مکان نقش‌اندازی شده، به‌کار رفته است. عناصر بصری و نقوش هندسی نقش اصلی را در قسمت‌های مختلف این ترکیب تزیینی ب...

میر شهداد خان تالپور متخلص به حیدری از شاعران و حاکمان ایالت سند است که در قرن سیزدهم هـ..ق می زیسته است. از وی دیوانی بر جای مانده که شامل غزل، قصیده، مثنوی، ترکیب بند، ترجیع بند، مسمط، قطعه، رباعی و مفردات است که در گنجینه ی نسخ خطی تالپوران در حیدرآباد سند نگهداری می شود در سال 1386 براساس قراردادی که میان مرکز مطالعات شبه قاره وابسته به دانشگاه سیستان و بلوچستان و موزه و گنجینه ی نسخ خطی تا...

شناخت ما از موزهء توپقاپیسرای استانبول،به واسطهء دارا بودن مجموعه‌ای غنی از آلبومهای نگارگری و نسخه‌های خطی نفیس ایران و بیش‌تر مربوط به عصر شکوهمند و طلائی نگارگری،می‌باید برای ما از اهمیت‌ ویژه‌ای برخوردار باشد. بررسی،شناسائی و ردیابی آثار با ارزش نسخ خطی در موزهء توپقاپی از سده‌های هشتم تا دهم هجری-که‌ مصادف با دورهء تیموریان است-می‌تواند هنر پژوهان،محققان و منتقدان هنری تاریخ ایران را با وی...

ضرورت انتخاب مجموعه نسخ کلیله و دمنه به دلیل استقبالی است که هنوز از کتاب کلیله و دمنه می شود.در این خصوص تعدادی از تصاویر یکی از نسخ خطی قدیمی کلیله و دمنه موجود در کتاب خانه مدرسه عالی شهید مطهری تهران معرفی می گردد و با تصاویر نسخ خطی کلیله و دمنه قرون هشتم و نهم ه.ق با استفاده از مشاهده مستقیم آثار به مقایسه و تطبیق این تصاویر با هم و با تحلیل و استخراج تصاویر , تشابهات و تفاوت های آنها در ...

    نسخ خطی از مهمترین دستاوردهای تاریخی بشر در جهت رشد و تکامل علوم از گذشته تا به حال بوده‌اند؛ به نحوی که می‌توان آنها را مهم­ترین میراث مکتوب قلمداد نمود. کاتبان در حفظ و انتقال این دستاورد نقشی غیر قابل انکار دارند. متأسّفانه تاکنون در مورد این طبقه فرهنگی پژوهش درخور شأنی انجام ­ست. مهمترین شاخصه‌های نسخه‌شناسی که مربوط به کاتبان می شوند عبارتند از: نام و اثر کاتب، خط و تاریخ کتابت، محل کت...

ده ها هزار نسخهء خطی نظم و نثر فارسی درکتابخانه های بزرگ دنیا نگهداری می شود و علاوه بر آن درکتابخانه های شخصی نیز شمار آن کم نیست. خواندن و ارزیابی کردن این گنج بیکران سالها وقت می خواهد. و تنها وقت مطالعه یافتن مشکل را نمی گشاید بلکه صدها محقق و نسخه شناس و نقاد و سخن سنج هم لازم است تا در وقت بهترین استفاده را بنمایند. نسخ خطی مانند طلا هستند و محقق مانند محک. عیار طلا را محک نشان می دهد. در...