داستان سمک عیّار از قصه های بلند عامیانۀ ایرانی اواخر قرن ششم هجری است. فرامرز بن خداداد بن عبدالله کاتب ارجانی، مؤلف آن، داستان سمک عیّار را از قول شخصی به نام صدقه بن ابی القاسم شیرازی به شیوۀ سوم شخص نوشته است. زبانِ این اثر ساده و روان، جمله ها ساده و کوتاه و گاه بریده بریده، و قصه گو شیوۀ ایجاز را برگزیده است که همۀ آن ها از ویژگی های نثر گفتاری یا محاوره است. سمک عیّار اثری حماسی ـ تخیلی است ...

مقالة حاضر با اشاره‌ای به شعر، به‌مثابۀ ابزاری برای کشف واقعیات روانی زندگی آدمیان، آغاز می‌شود و با پیشینة پژوهش به زندگی‌نامه و اظهارات نویسندگان و شعرای ایران دربارة پروین و گام‌های مقدماتی مربوط به طرح مسئلة کار در سروده‌های پروین اعتصامی می‌پردازد. آن‌گاه مقاله با عناوینی نظیر وفور واژگانی کار و ترکیبات آن در اشعار پروین، جدایی گفتار از کردار و کار، هستی در کار، تشویق به تلاش و صبوری در کا...

در میان نوشته‌های فارسی‌ میانه، آثار اندرزی اهمیت خاصی دارند. اندرزها مسائل اخلاقی جامعه را بازتاب می‌دهند و معرف اندیشه‌، گفتار، و کردار مردم در گذشته‌های دورند و گویای این واقعیت آشکار نیز هستند که ایرانیان، به‌ویژه در دورۀ ساسانی، به سخنان و نوشته‌هایی با مضمون اخلاقی و اجتماعی دل‌بستگی فراوان داشته‌اند. انعکاس مطالب اندرزی محدود به دورۀ ساسانی و فرهنگ ایران پیش از اسلام نیست، بلکه در آثار ا...

در این مقاله با بهره‌گیری از نظریات ارسطو در زمینة تراژدی، به‌بررسی میزان اهمیت «کشف» و «دگرگونی» در سه شعر پروین اعتصامی با عناوین «گره‌گشای»،«دو محضر»، و «گفتار و کردار» خواهیم پرداخت. پروین، یکی از نامدارترین شاعران ایرانی،بیشتر به‌ خاطر مناظره‌ها و پرداختن به‌ مشکلات اجتماعی در اشعارش معروف است، امااز مهم‌ترین خصوصیات اشعار او، تلفیق شعر کلاسیک با شعر مدرن و تأثیر‌پذیری از ادبیاتغرب است. ام...

سیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار می‌رود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جمله‌ها، سیاق آیات و سیاق سوره‌ها. امام رضا، علیه‌السّلام، که از بزرگ‌ترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کردار ایشان تجسّم و عینیت تمام یافته است، سیاق و روند کلی کلام را یکی از قواعد زبان‌شنا...

پژوهش حاضر، حکایت‏ هاى مرزبان‏نامه را با توجّه به عنصر شخصیت‏پردازى در متون روایى، مطابق آراءِ روایت‏شناسان بررسى مى‏کند. هدف این پژوهش آن است تا نشان دهد در شخصیت‏پردازى متون روایى از چه عناصر و ابزارهایى استفاده مى‏شود؟ آیا مى‏توان شیوه‏هاى شخصیت‏پردازى وراوینى را با آراءِ روایت‏شناسان معاصر مطابقت داد؟ در پیکره اصلى مقاله، به چیستى شخصیت و شخصیت‏پردازى، اهمّیّت آن در متون داستانى اشاره مى‏شود. در...

چکیده ادبیّات متعهّد می­کوشد ارزش­های دین اسلام و سجایای اخلاقی اهل­بیت علیهم السّلام را به تصویر کشیده و در راستای الگوآفرینی ادبی - اخلاقی گامی مؤثّر بردارد. با توجّه به تعامل و پیوند فرهنگی و تاریخی میان ایرانیان و اعراب، بازتاب شخصیّت اخلاقی امامان معصوم در شعر ایشان قابل بررسی است.       پژوهش حاضر، بر اساس روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد تطبیقی، می‌کوشد تا مصادیقی از اخلاق اجتماعی امام رضا (ع) ...

انسان بر اساس میل طبیعی و فطری خویش، کار نیک را تحسین می کند و کار زشت را تقبیح می نماید. و به دنبال آن از کار زشت دوری گزیده و نیکوکار می گردد. امّا گاهی کارهای زشت، زیبا جلوه گر می شوند و به همین جهت انسان چنین رفتاری را خوب و نیکو به شمار آورده و آن را انجام می دهد. و چه بسا انجام این قبیل رفتارها را ادامه داده و بارها نیز تکرار کند. این گونه افراد از نگاه قرآن کریم، زیان کارترین مردم می باشن...

در تعالیم دینی، مرگ همزاد و هم نفس آدمی است. مرگ و زندگی هر دو آفریدة خداوند و ابزاری برای آزمون کردار آدمی هستند. قرآن مرگ‌اندیشی را زمینه‌ای برای درک عظمت و قدرت خداوندو زمینه‌ساز سعادت جاوید می‌داند. سلوک و گفتار امام علی(ع) که نمونه بارز یک انسان مرگ‌اندیش است، با رویکرد تربیتی شایان توجه است. در این پژوهش ضمن بازخوانی مفهوم مرگ، آثار مرگ‌اندیشی با عناوین غفلت‌زدایی و آگاهی‌بخشی، تنظیم دنیا...