در شعر کودک، کم‌تر شعری را سراغ داریم که در آن‌ از موسیقی کناری یا اَشکالِ مختلف قافیه، نهایت استفاده نشده‌باشد. شاعران شعر کودک به‌دلیل تأثیر غیرقابل انکار عناصر موسیقایی بیرونی، کناری و درونی، همواره کوشیده‌اند این عناصر موسیقایی را به بهترین شکل، به‌کار ببرند. محمود کیانوش یکی از شعرای تأثیرگذار و صاحب‌نظر در عرصه شعر کودک است. این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر نظریات صورتگرایی نو...

ابیات وصفی، قسمتی بزرگ از معلقات سبع را تشکیل می‌دهد. سرایندگان این قصاید، علاوه‏بر غرض‌های شعری خود، منازل یار، پدیده‌های طبیعی، مرکب، صحنه‌های نبرد و عناصری دیگر را توصیف کرده و به‏تصویر کشیده‌اند و به همین منظور و برای ملموس‏کردن تصاویر ادبی‏شان، این ابیات را با موسیقی مناسب، به‌ویژه موسیقی آوایی حروف همراه کرده‌اند. با توجه به اینکه در فرایند توصیف حسی، شاعر برای تأثیر بیشتر هدف خود، نیازمن...

در اشعار کلاسیک فارسی، بیش از همه، وزن‌های عروضی بودند که سبب تهییج عواطف شده و احساسات خواننده را برمی‌انگیختند و او را در فضای مورد نظر قرار می‌دادند و بدین گونه، تصویر و خیال را برجسته می‌کردند. ولی در شعر معاصر به‌ویژه شعر نیمایی، با دخل و تصرف در وزن‌های عروضی، از طریق موسیقی درونیِ حاصل از ترکیب، تکرار و نحوه پراکندگی آواهاست که القای احساسات و فضا، صورت می‌گیرد؛ زیرا هر آوا با طنین خاص خو...

هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، از جمله شاعران برجسته ی معاصر است. که آشنایی او با علم موسیقی موجب گردیده، توجه ویژه ی به موسیقی شعر خویش داشته باشد. به گونه ای که می توان موسیقیِ شعر سایه را، ستون فقرات شعر او دانست. در این پایان نامه جلوه های گوناگون موسیقی شعر سایه، در دو مجموعه ی «سیاه مشق» و «تاسیان»، به صورت کامل و جامع بررسی شده است، که می توان به موسیقی بیرونی(وزن)، موسیقی کناری(قافیه و ردیف)...

پروین اعتصامی بانوی برجستۀ شعر فارسی قرن اخیر در سرودن قطعات گوی سبقت از هم عصران ربوده و در مناظره صاحب سبک است. در تحقیق حاضر شعر وی را از منظر موسیقی شعر بررسی شد تا ابعاد ماندگاری و محبوبیت سخن او نشان داده شود. موسیقی شعر به بررسی هماهنگی و انسجام کلام در چهار سطح بیرونی، کناری، درونی و معنوی پرداخته است. اوج شکوهمندی و اقتدار شعر پروین اعتصامی در سطح معنوی و روابط معنایی اجزای کلام است. ر...

پیوند ادبیات و موسیقی بیش از همه در حوزه‌هایِ موسیقیِ‌ آوازی و موسیقیِ شعر نمود پیدا کرده ‌است. آثارِ مکتوبِ جدید در حوزۀ ادبی ـ موسیقاییِ و پیوند شعر و موسیقیِ آوازی افزون‌بر «معادل‌یابی‌»هایِ متریک و ریتمیک اوزانِ شعرِ فارسی با موضوع‌های جدیدی مواجه شده که نقد ادبی از بررسیِ آن‌ها دور مانده ‌است. از‌سویِ‌دیگر، «موسیقیِ شعر» با بن‌مایۀ فرمالیستی، در دهه‌هایِ اخیر، معیارهایِ زیباشناسانه‌ای در نقد و بررسی شعرِ ...

چکیده یکی از شاعرانی که در شکل گیری صورت و محتوا و بخصوص موسیقی شعر هوشنگ ابتهاج نقش فراوانی داشته است مولانا جلال الدین بلخی است . در این مقاله سعی بر آن است که شیوه های گوناگون بهره ی ابتهاج از غزلیات مولانا بررسی شود . از مهمترین اشکال بهره ی ابتهاج از شعر مولانا می توان استفاده از دایره ی واژگان مولانا ، استفاده از ویژگی های زبانی شعر مولانا، الهام از موسیقی خاص شعر مولوی در ساخت موس...

دوره مشروطه، آغاز پیدایش و گسترش جریان خردگرایی مدرن در ایران است. با ورود مضامین سیاسی و اجتماعی در حوزه شعر و موسیقی، گفتمان سیاسی دوره مشروطه در بستر موسیقی و ادبیات شکل گرفت. تصانیف میهنی از ابزارهای قدرتمند برای گسترش پیام مشروطیت بود چنانچه تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در این دوره  بر چیستی تولید موسیقی موثر بود. این مطالعه با کاربرد روش شناسی فوکو در تحلیل تصانیف میهنی عارف قز...