وجود واژه های ترکی در متون زبان و ادب فارسی نشانگر پیوند دیرینة این دو زبان با یکدیگرست و از آنجا که دیوان حافظ نیز – که غزل فارسی در آن به اوج شکوفایی و کمال خود رسیده از این تأثیرپذیری بر کنار نبوده است، در این مقاله سی و پنج واژة ترکی آن معرفی و کاویده و با استناد به منابع، ریشه شناسی شده است. امیدست که این مقاله بتواند با تحلیلی درست برای حافظ دوستان و حافظ پژوهان باشد.

مقالۀ حاضر برای نخستین بار در ایران، به معرّفی حماسه‌های دینی سه‌گانۀ ادب ترکی پرداخته است و از این میان، تکیۀ گفتار به معرّفی ترجمۀ فارسی حماسۀ منثور بطّال‌نامه و برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن معطوف شده است. بر این اساس، ابتدا به اصالت و آبشخور عربی این حماسه و حضور پُررنگ پهلوان تازی‌تبار آن در ادب ترکی اشاره شده است و پس از توصیف صلتیخ‌نامه و دانش‌مندنامه، هویّت تاریخی و شخصیّت محوری حماسۀ بطّال‌نا...

بئشلیک‌ها اشعار ده هجایی هستند و به این دلیل بئشلیک نامیده می‌شوند که در آنها هر مصراع شامل ده هجاست که به دو بخش پنج هجایی تقسیم می‌شود و هر بند از چهار مصراع تشکیل شده است. در این پژوهش، با استفاده از دیدگاه لازار در بررسی اشعار پارتی (1985 و 2007) و دیدگاه طبیب‌زاده و میرطلایی (1392) از اشعار فارسی و فهلویات مبنی بر وجود یک یا چند هجای سبک و یک هجای سنگین در هر پایه، به بررسی وزن در بئشلیک‌ه...

در این مقاله به بررسی همنوایی در زبان ترکی آذربایجانی می­پردازیم. اوّلین بار کیســبرث (1970) همنوایی را مطرح کرد. گاهی یک زبان یا زبان­های متعـدد به شیوه­های متعدد از پذیرش یک ساخـت در برون­داد اجتنـاب می­کنند. یا بالعکس در یک ساخت معین در برون­داد مشترک هستند. در واقع یک زبان یا زبان­های متعدد به دنبال یک هدف ساختاری معین هستند که این هدف عبارت است از پذیرش یا عدم پذیرش یک ساخت در برون­داد. در ...

آذربایجان سرزمین بسیاری از داستان‌های عاشقانه است و «خسرو و شیرین»، «اصلی و کرم»، و«محمد و پری» نمونه‌های نابی از این داستان‌هاست. «اصلی و کرم» از جمله داستان‌های عاشقانه در سرزمین نظامی است که به زبان ترکی در میان مردم آذربایجان رایج است و شباهت‌های زیادی با داستان «لیلی و مجنون» دارد. داستانی که مردمان آذربایجان با آن زندگی می‌کنند و همچون «لیلی و مجنون» که نماد عشق‌اند، «اصلی و کرم»...

یکی از مباحث بحث‌برانگیز در دیوان کبیر مولوی، وجود اشعاری به زبان ترکی و یونانی است، که در ادامه، اشعار یونانی را بررسی خواهیم کرد. در زمینة اشعار یونانی، تحقیقاتی انجام شده‌، امّا این پژوهش‌ها بسیار کمتر از تحقیق‌هایی است که بر ملمّعات ترکی انجام گرفته‌است. یکی از روش‌هایی که محک مناسبی برای بررسی این غزل‌هاست، نسخه‌شناسی این اشعار است. در این پژوهش، پس از بررسی پیشینة تحقیق، بسامد اشعار یونانی ...

در این پایان نامه ، رابطه ی فازی و تساوی رابطه ای فازی با ترکیب max-min معرفی و یکی از مهمترین کاربرد های آن در بهینه سازی سرویس دهنده های تصاویر سه بعدی مطرح و به منظور مینیمم سازی هزینه ی فراهم کننده ی جریان رسانه ای در آن از مدلهای تصمیم گیری فازی استفاده شده است. سپس با توجه به کاربرد آن، یک مساًله ی مینیمم سازی که دارای تابع هدف خطی با محدودیت های تساوی رابطه ای فازی با ترکیب max-min است مد...

یکی از مباحث بحث برانگیز در دیوان کبیر مولوی، وجود اشعاری به زبان ترکی و یونانی است، که در ادامه، اشعار یونانی را بررسی خواهیم کرد. در زمینة اشعار یونانی، تحقیقاتی انجام شده ، امّا این پژوهش ها بسیار کمتر از تحقیق هایی است که بر ملمّعات ترکی انجام گرفته است. یکی از روش هایی که محک مناسبی برای بررسی این غزل هاست، نسخه شناسی این اشعار است. در این پژوهش، پس از بررسی پیشینة تحقیق، بسامد اشعار یونانی ...

وجود واژه های ترکی در زبان و ادبیات فارسی نشانه ارتباط این دو زبان با یکدیگر است. از آنجایی که آثار مولانا جلال الدین بلخی نیز تحت تأثیر این ارتباط زبانی بوده است؛ در این رساله سعی شده است تا واژه هایِ ترکیِ موجود در این آثار، در دو بخش، معرفی و با استناد به منابع موجود مورد بررسی قرار گیرد. بخش اول مربوط به ریشه شناسی لغات ترکی هر پنج اثر مولاناست و در بخش دوم مصرع ها و ابیاتی را که به طور کامل ...

ملاقات امام زین العابدین(ع) با مسلم بن عقبه در قیام حرّه به صورت های مختلف نقل شده است. بررسی اخبار این ملاقات می تواند ابهام موجود پیرامون یکی از حوادث بحث برانگیز زندگانی سیاسی حضرت زین العابدین(ع) را برطرف سازد و بخشی از سیره سیاسی مکتب تشیّع در دوره تقیّه را تبیین کند. امّا بررسی هایی که پیش تر در خصوص این اخبار صورت گرفته کافی به نظر نمی رسد. به همین دلیل مقاله حاضر دو مسأله را در جریان این مل...