سال‌های 1329-1332ش/1950-1953م با محوریت نفت، دوره مهمی از تاریخ معاصر ایران است. در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت هر گروه و قشری از نقاط مختلف ایران، نسبت به آن واکنش نشان دادند. تحقیقاتی که به این دوران می پردازند، تحولات تهران را به عنوان پایتخت بررسی کرده و به تحلیل عملکرد نیروهای سیاسی فعال در این شهر پرداخته‌اند. در نتیجه، تحولات دیگر مناطق ایران مورد بی‌توجهی قرار گرفته به طوری‌که بررسی و ت...

گفته شد اندیشه سیاسی حضرت امام(ره) که تشکیل حکومت اسلامی در ایران متبلور عینی آن است، به دلیل خصلت دینی و ماهیت مکتبی خود، از پیوند عمیق و ناگسستنی با نهضت اسلامی در جهان برخوردار بوده است. به طور کلّی آثار و دستاوردهای نهضت دینی و پیروزمندانه حضرت امام در ارتباط با جنبشهای اسلامی و نهضت جهانی اسلام را در دو بخش نظری و عملی می‏توان تحلیل و ارزیابی کرد. خصلت جهانی بودن انقلاب اسلامی ایران و اصولی...

سابقه ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان می رسد که کتیبه ها را به زبان های دیگر می نوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، به ویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمه های این دوره، کتب تاریخی را شامل نمی شده است. دومین نهضت، در اواخر سده دوم، با تأسیس بیت الحکمه، به نهایت شکوفایی خود رسید.[1] در این دوره نیز با تأسی از حک...

انقلاب 1357، همانند تمامی انقلاب‌های سیاسی دو هدف داشت: نخست براندازی نظم سیاسی پیشین و دیگری بنیان‌گذاری نظم سیاسی نوینی که مدعی بود آینده بهتری را برای ایران و ایرانیان به ارمغان خواهد آورد. قضاوت در مورد کامیابی و یا عدم کامیابی یک انقلاب در براندازی نظم سیاسی پیشین نیازمند کندوکاو چندانی نیست؛ فروپاشی نظام سیاسی مستقر، بارزترین نمود کامیابی یک انقلاب در دست‌یابی به هدف نخست است. از ای...

نهضت مشروطه که برخی از آن به انقلاب مشروطه نیز یاد می کنند، اتفاقی است که در اواخر دوران 151 ساله حکومت قاجار در ایران روی داد و روند حکومت را که تا پیش از آن بر اساس تفکر فردی و استبدادی و سلطه پادشاه بر کشور حاکم بود، به روندی قانونی تبدیل کرد هر چند این روند دیری نپایید و دوباره حتی با وجود قانون، استبداد فردی بر کشور سایه افکند و برای دهها سال دیگر ایران را زیر سلطه خاندانهای مستبد نگه داشت...

یکی از مراحل مهم هر انقلاب، انتقال قدرت و تثبیت نظام سیاسی جدید است. در دوره ­ی گذار انقلاب اسلامی، تثبیت نظام جدید، بر دوش دولت موقت گذاشته شد. ناتمام ماندن کار دولت موقت، این سؤال را مطرح می کند که مناسبات دولت موقت با نهادها و نیروها سیاسی اجتماعی، چگونه بود؟ در این مقاله با رویکرد تاریخی و روش اسنادی، در پی آن است که به مناسبات دولت مهندس بازرگان با نیروهای سیاسی در عرصه­ های انتخاب اعضای ک...

فرقه بابیه از انحرافات مهم اجتماعی در تاریخ ایران است که با فرهنگ و عقاید مردم ارتباط تنگاتنگی داشته. پیدایش و ظهور هر جنبش یا نهضت ملی یا مذهبی به عوامل اجتماعی و سیاسی عصر پیدایش آن بستگی دارد. در برهه‌ای از تاریخ معاصر ایران، در پی بسطِ اندیشه‌های مکتب شیخیه و متعاقب آن ادعای جوانی جویای نام، موسوم به «سید علی محمد باب» به شیوع فرقه بابیه و شروع منازعاتی در عرصه اجتماعی ـ مذهبی دوران قاجار ان...

چکیده: از نظر نگارنده بخش مهم حیات جنگل مرحله نخست قیام و پیش از انقلاب اکتبر 1917.م و زمانی است که هنوز بلشویک ها وارد این نهضت نشده و این مرحله از قیام بیشتر سبقه ملی و مذهبی دارد و از ویژگی های آن عدم اتکاء به کشور روس و عدم مداخله این کشور در امورات جنگل است. پایان نامه حاضر به چهار بخش تقسیم شده در بخش نخست با کنکاش بر اوضاع سیاسیایران به ویژه شکست اصلاحات، اوضاع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی...

یکی از دوران پرحادثه تاریخ ایران برحسب باز? زمانی، دور? تاریخی حدّ فاصل کودتای 28 مرداد32 تا بهمن 57 است. در این دوران از طرفی کمونیست ها و توده ای ها فعّالیّت بیش تری داشتند و از طرف دیگر، نهضت آزادی و آزادی خواهان و از طرف دیگر اصول گرایان اسلامی برای براندازی نظام مستبدّ حکومتی محمّدرضا پهلوی کوشش می کردند. حرکت های جنگی نامنظّم و چریکی نیز سهم به سزایی در شعله ورکردن این آتش داشت. اتّفاقاتی چون ملّ...