مقالۀ حاضر،  شعر را به عنوان روایتی از زبان در نظر می گیرد و براساس نظریات فرمالیست های روس در( برجسته سازی ادبی و هنجارگریزی زبانی )به تحلیل سطح واژگانی و معنایی شعر زنان شاعر در دوره های پیش از معاصر (پروین اعتصامی) ،  معاصر (فروغ فرخزاد ) و دوره  انقلاب (فاطمه راکعی) پرداخته، سپس  متغیر جنسیت را در انتخاب واژگان و معنای شعر آنان بررسی می کند.نتایج به دست آمده، چنین است: واژگان به کاررفته در...

هنجار گریزی از موضوعات مهم سبک شناسی جدید و نقد ادبی به حساب می آید. منظور از آن عدول از هنجار معمول و متعارف است. یعنی وقتی ما به یک سبک و ساخت جدید می رسیم که تغییری در ساخت قبلی ایجاد شده باشد و این تغییر هم به نحوی باشد که تنها به ساخت غیر دستوری محدود نگردد بلکه خود ابداع هنری محسوب گردیده، سبک خاصی را پدید آورد و هرچه این تغییر بیشتر باشد، امکان رهیافت به سبک ویژه فراهم تر است. بیژن نجدی ...

از شگردهایی که شاعر به واسطه­ی آن، مخاطب را به دریافت­ نامتعاف از امور عادی می­رساند، آمیزش حواس بایکدیگر و نسبتِ عملکردِ یک حسّ به حسّ دیگر است. این شیوه که در زبان فارسی «حسّ­آمیزی» نام دارد و معادل اصطلاح «تراسلُ الحواس» در زبان عربی است، مختص به ادبیّات امروزین نیست و رگه­هایی از کاربرد آن، در آثار دینی و ادبی گذشته قابل مشاهده است. با این حال؛ خیال­انگیزی کارکردهای مجازی حواس در شعر معاصر، خطرپذی...

در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن اشاره به ساختار زبانی گزارش های فوتبال سیما، به بررسی ناهنجاری های ساختاری و معنایی ـ کلامی این گزارش ها پرداخته شده است. هدف اصلی این پژوهش تنها طرح ناهنجاری های زبانی گزارشگران نیست، بلکه ارائه راهکارهایی به منظور کاهش این نارسایی ها و سرانجام، معیارسازی زبان گزارش فوتبال است. برای دست یافتن به این مهم پس از تهیه پیکره زبانی (پانزده دقیقه پ...

هم زمان با پیدایش نخستین نشانه های فرمالیسم روسی در 1914 در روسیه، رویکردی نوین به سبک و ساختار شعر آغاز شد. تأکید این گروه بر جنبه های صوری شعر باعث شد تا آنان چیزی جز خود متن را به کار نگیرند، بنابراین به دنبال ابزاری برای درک زیبایی اثر هنری بودند. آنان از این ابزار با اصطلاح «هنجارگریزی» یاد می کنند. دانش واژة «هنجارگریزی» از اصطلاحات پربسامد در نظریة صورت گرایان روسی است که امروزه این کارب...

پژوهش حاضر بر آن است که  خصیصه‌های زیبایی‌شناختی را در مثنوی‌های سنایی از حیث فنون آوایی بررسی کند؛ بدین منظور، از نظریات نوین زبان‌شناسی و ادبی مناسب با اثر بهره جسته‌ است. نظریة هنجارگریزی یکی از این نظریات ادبی است که نخستین بار «لیچ» آن را ارائه کرد. هنجارگریزی از مهم­ترین عوامل پیدایش سبک ادبی است. در این تحقیق، برای رسیدن به پاسخ این پرسش که سنایی چگونه هنجارگریزی آوایی را ابزاری برای آفر...

متن، ساختاری زبانی است که از الگوها و قواعد دستوری خاصی پیروی می‌کند که از آن با نام زبان معیار/ خودکار یاد می‌شود. گاهی ادیب برای بزرگ­نمایی مفهوم مورد نظر خود، با وجود امکان رعایت قواعد زبانی، از هنجار زبان سر­می‌پیچد تا توجه مخاطب را به یک معنای خاص جلب و در حقیقت مفهوم را برجسته‌سازی کند. هنجارگریزی یکی از شیوه‌های برجسته‌سازی معناست که در هشت سطح قابل بحث است. این نوشتار با بررسی هنجارگریز...

هنجارگریزی یکی از موثرترین شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی در شعر است که همواره، شاعران برای رسیدن به زبان شعر از آن بهره می برند. یکی از انواع هنجارگریزی، گریز از قواعد نحوی حاکم بر زبان است که در واقع وجه تمایز زبان ادبی از زبان عادی است. در این پژوهش، با روشی توصیفی- تحلیلی بر اساس رویکرد صورت گرایی و بر مبنای چهارچوب نظری لیچ (1969) گونه های هنجارگریزی نحوی در منطق الطیر عطار مورد بررسی...

اکثر پژوهش‌های پیشین در ایران، با توجه به الگوی لیچ به بررسی هنجارگریزی در شعر پرداخته و در نتیجه، به هنجارگریزی گفتمانی توجهی نداشته‌اند؛ در حالی که اگر کار زبان‌شناسی فقط به مطالعه جنبه‌های آوائی، نحوی و معنائی منحصر شود، سهمش در بررسی‌های ادبی بسیار محدود می‌شود. به همین سبب، این مقاله، برای بررسی نوآوری‌های زبانی در شعر، از الگوی شورت استفاده کرده که هنجارگریزی گفتمانی را برای اوّلین بار در ...

ایهام یکی از مهم‌ترین امکانات زبان شعری است. این آرایه را از انواع هنجارگریزی معنایی می‌دانند که در محور هم‌نشینی و مجاورت به وجود می‌آید و براساس ترکیب شکل می‌گیرد و کلام را با ایهام که از عناصر مهم زبان ادبی است، پیوند می‌دهد. این مقاله، محصول مطالعه کامل غزل‌های سعدی و استخراج کاربرد انواع ایهام در آن‌هاست. در این تحقیق با استفاده از بررسی‌های به عمل آمده، میزان و چگونگی کاربرد انواع مختلف ...