از اواخر سال 2010 در خاورمیانه و شمال آفریقا و در جهان عرب جریانهایی آغاز شده، که برخی از آنها به وقوع انقلاب در کشورهایی مانند تونس، مصر و لیبی انجامید و در برخی کشورها مانند یمن و بحرین، در حال وقوع و شکلگیری است. این موضوع توجه بسیاری از صاحبنظران و تحلیلگران در داخل و خارج منطقه را به خود معطوف داشته است؛ این تحولات دومینووار که از آن تحت عنوان «بهار عرب» یاد میشود، برای منطقه خاورمیانه و ش...

هدف اصلی از این نوشتار، مطالعه و بررسی موج سوم النهضه از منظر بیداری اسلامی و احیای امر دینی درکشورهای عربی منطقه است. جنبش‏ های انقلابی در کشورهای عربی به عنوان حرکتی جامع بر مبنای تحکیم امر دینی و گفتمان دینی تحلیل می‏شود. این حرکت اجتماعی دارای شاخص ‏های برجسته‏ ای در قالب بیداری اسلامی است که بررسی آن منتج به ارائه ادبیات جدیدی در این­ باره می ‏شود. در واقع، موج اول النهضه در قالب اصلاحات س...

با شروع بیداری اسلامی در تونس، کشورهای مستعد بحران نظیر لیبی نیز با روند بیداری مواجه شدند. بعد از 9 ماه جنگ و درگیری بین نیروهای قذافی و انقلابیون، در مرداد سال 1390 انقلابیون پیروز شدند. بعد از پیروزی، مرحله‌ی جدیدی در حیات سیاسی و اجتماعی این کشور آغاز شد. البته در این کشور نه‌تنها یک دولت قدرتمند و مردمی شکل نگرفت؛ بلکه تا تشکیل دولت وفاق ملی، دو دولت، دو پارلمان، دو نخست‌وزیر و دو کابینه ح...

منطق? خاورمیانه به عنوان یک محیط منطقه ای که در آن امنیت اعضا به همدیگر گره خورده است، در دو سال گذشته دچار تحولاتی شده است که تأثیرات این تحولات صرفاً محدود به جهان عرب نمانده است و توانسته است بخش دیگری از جهان غیر عرب در خاورمیانه را نیز تحت تأثیر قرار دهد و در آینده نیز قطعاً این تأثیرات ادامه یابد. دامنه ی انقلاب های غربی که از تونس،مصر، لیبی و یمن شروع شد به کشور سوریه نیز کشیده شد. در جر...

هجوم مدرنیسم به مرزهای اسلام، واکنش‌های متعددی را در دنیای اسلام به همراه داشته است؛ طرد تمامیت غرب و بازگشت به اسلام اصیل با شعار احیای هویت اسلامی، پذیرش بلاقید فرهنگ غرب و رد ارزش‌های اسلامی با محوریت انطباق با دنیای مدرن و درنهایت بازگشت به ارزش‌های اسلامی در کنار پذیرش برخی از وجوه مدرنیسم که با پیگیری دو روند «هویت‌یابی» و «منطبق‌سازی» همراه بوده، سه واکنشی است که دنیای اسلام در قبال هجوم...

در مقاله حاضر ضمن معرفی نظریه‌ها و دیدگاه‌های مربوط به شکل‌گیری و پیشبرد جامعه اطلاعاتی و شرایط جدیدی که اطلاعاتی شدن در عرصه جهانی پدید آورده است، وی‍ژگی‌های جامعه اطلاعاتی و جوامع معرفتی مطرح و با یکدیگر مقایسه شده است. مطالعه ادبیات موجود، نشان می‌دهد که انقلاب اطلاعات دو چالش مهم را مطرح کرده است؛ یکی پر کردن شکاف دیجیتال و دیگری ضمانت آینده آزادی بیان. همچنین برای درک بهتر روند جها...

سؤال اصلی مقاله این است که آیا قیام مردم بحرین را می‌توان در قالب مفهوم بیداری اسلامی با شاخص‌های اصلی آن، یعنی اسلامی بودن، مردمی بودن و استکبارستیز بودن که از سوی مقام معظم رهبری بیان شده است، تحلیل نمود؟ فرضیه‌ مقاله عبارت از این است که قیام مردم مسلمان بحرین، رویداد و حادثه‌ای یک شبه نبوده که فقط و صرفاً تحت تأثیر انقلاب‌های تونس و مصر به وقوع پیوسته باشد. بلکه فرآیندی تاریخی از بیداری اسلام...

انقلاب تونس در ژانویه 2011 میلادی، موجبات سرایت ناآرامی­ها به دیگر کشورهای خاورمیانه و شمال افریقارا فراهم کرد. نارضایتی‌ها سرانجام در فوریه 2011 میلادی به سوریه رسید. و از ماه اوترقابت قدرت­های منطقه­ای و فرا‌منطقه­ای به­منظور کسب قدرت در سوریه آغاز شد. از جمله کشورهای تاثیرگذار در بحران سوریه، ترکیه می­باشد؛ حزب عدالت و توسعه از سال 2002 میلادی، سیاست به حداقل رساندن تنش با همسایگان را، در دس...

در مسیر مدرن شدن ایران در دوره ی حکومت پهلوی اول و دوم، شرایطی چون آمرانه بودن این مدرنیزاسیون، مهاجرت فزاینده، شهرنشینی، انسداد سیاسی و بی توجهی به نهادهای دینی و حتی مبارزه با آن ها، افزایش اقتصاد دلالی، افزایش فروش نفت و به تبع آن افزایش انتظارات از نظام حاکم و عدم تحقق این انتظارات، زمینه اعتراضات روز افزون را فراهم ساخت. چنین شرایطی گروه های دینی را به مبارزه علیه نظام حاکم کشاند و اسلام ب...

جنبش های اجتماعی که از اواخر سال 2010 در خاورمیانه و شمال افریقا و در جهان عرب آغاز شده، که برخی از آنها به وقوع انقلاب در این کشورها منجر شده، مانند تونس، مصر و لیبی، و برخی هنوز در حال وقوع و شکل گیری است مانند یمن و بحرین، توجه بسیاری از صاحب نظران و تحلیل گران در داخل و خارج منطقه را به خود معطوف داشته است. هر چند متغیرهای متعددی را در چگونگی شکل گیری این جنبش ها می توان جستجو کرد، از جمله ...