تبریز در دوره پادشاهی فتحعلی­شاه، ولیعهدنشین و دومین شهر بزرگ کشور بوده و از نقطه نظر سیاسی، یکی از مراکز اصلی تصمیم­گیری ها به شمار می­رفته است. همچنین کاخ­ها و بناهای حکومتی مهمی در این دوره ساخته شدند.قصرهای حکومتی با دارا بودن فضاهایی نظیر دیوانخانه، شمس­العماره، جبه­خانه، توپخانه، حرم­خانه و معلم خانه، به عنوان یکی از فضاهای مهم دارالسلطنه تبریز تا اواخر دورۀ قاجار همچنان به حیات خود ادامه...

سلطنت محمدشاه قاجار(1264-1250 ه ق)، در زمره ی مهمترین ادوارتاثیر گذار در حوادث دوره قاجار وتاریخ مذهبی ایران به شمار می رود. در این دوره ارتباط فرهنگی ایران با کشورهای اروپائی افزایش یافت و به موازات آن فعالیت میسیونرهای مذهبی وتاسیس مدارس مذهبی در نقاط مختلف کشور بیشتر شد. همچنین فعالیت گروه شیخیه نیز افزایشی چشم گیر پیدا کرد و در کنار آن جنبش باب توسط سیدعلی محمد باب یکی از علمای شیخیه در اوا...

پس از گذشت حدوداً بیست سال از برقراری حکومت مشروطه در ایران و هم‌زمان با رئیس‌الوزرایی رضاخان، سردارسپه، بحث تشکیل حکومت جمهوری در ایران با جدیت مطرح شد. کاهش قدرت استبدادی شاهان قاجار پس از برقراری رژیم مشروطه، نقش مؤثری در این زمینه داشت. با محدودشدن قدرت شاه سلاطین قاجار دیگر از قدرت لازم برای سرکوب آرا و اندیشه‌های جدید سیاسی بی‌بهره بودند. ضعف قدرت شاهان قاجار در زمان احمدشاه به اوج خود رسی...

در عصر قاجار بواسطه وجود مناقشات ارضی با کشورهای همسایه و وجود نا امنی های داخلی، باعث شده بود تا تقویت ارتش، مورد توجه باشد. در پی این منظور حکومت مجبور بود تا به شیوه حکومت های قبل از خود،علاوه بر استفاده از نظامیان رسمی، از طوایف نیز در مواقع جنگ سرباز، به خدمت بگیرد. این پژوهش با رویکرد آرشیوی، تحلیلی در نظر دارد تا در حوزه ساختار شناسی اسناد نظامی دوره قاجار و با استفاده از محتوای اطلاعاتی...

بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی سراوان در دوره قاجار و پهلوی یکی از مسائل مهم تاریخ معاصر ایران است که کمتر بدان پرداخته شده است. سراوان یکی از شهرهای جنوب شرقی ایران بود که در جریان رقابت کشورهای اروپایی بر سر کنترل و تسلط بر هندوستان، مورد توجه آنها قرار گرفت. اهمیت سراوان در دوره ی معاصر بیش از همه به هنگام تعیین مرزهای بلوچستان نمایان شد؛ زیرا اختلاف بر سر مالکیت نواحی کوهک و اسپندک از موضوعاتی...

یکی از مهم­ترین ایلات و عشایر ایران، بختیاری­ها بودند که همیشه در تاریخ ایران منشا تحولات و وقایعی بوده­اند، به ویژه در تاریخ معاصر ایران فعالیت و عملکرد آنها بیشتر و پر رنگ­تر شد، بنابراین نقش آنها در دوره­ی قاجار از اهمیت بیشتری برخوردار است. انگیزه و علاقه شدید ایل بختیاری و رؤسای آن برای نیل به قدرت و مقابله آنها با ظلم قاجارها باعث گردید تا دولت قاجار، همیشه با آنها در حال جنگ و ستیز باشد....

یکی از مهمترین ایلات وعشایر ایران بختیاری‌ها بودند که همیشه در تاریخ ایران منشأ تحولات و وقایعی بوده‌اند، بویژه در تاریخ معاصر ایران فعالیت و عملکردآنها بیشتر و پر رنگ‌تر شد، بنابراین نقش آنها در دوره قاجار ازاهمیت بیشتری بر خوردار است. انگیزه و علاقه شدید ایل بختیاری و روسای آن برای نیل به قدرت و مقابله آنها با ظلم، زورگویی قاجارها باعث شد تا دولت قاجار، همیشه با آنها درحال جنگ وستیز باشد. دول...

شبه قاره هند در قرن نوزدهم میلادی کانون تحولاتی بود که سرنوشت مناطق شرقی فلات ایران را دگرگون کرد. هدف این مقاله بازشناسی مناسبات انگلستان و روسیه با ایران در عصر فتحعلیشاه قاجار است و بر جنبههای مختلف این مناسبات با حکومت بریتانیا و فرمانداری کل هند تأکید گردیده است. پژوهشگران کوشیدهاند با مراجعه به منابع اصلی دوره قاجار به روش مطالعه روندی، نقش استعمار را در فلات شرقی ایران توصیف تاریخی نماین...

نظام های سیاسی شاهنشاهی که براساس خودکامگی اداره می شود، حاکی از ظلم و ستم و بیداد در میان سرزمین ها و اقوام است. حکومت این نظام ها براساس استبداد مطلقه است. شاهنامه به انتقاد این نظام ها می پردازد و عمق فاجعه را در امور داخلی و خارجی آنها به نمایش می گذارد. حکومت های فریدون و کیخسرو که نهایتاً به حکومت های ضحاک و گشتاسب می گراید، حاکی از نوع نظام سیاسی یکسان است. بنابراین، با وجود حاکمانِ مختلف،...

پرداخت مواجب موروثی یکی از مسائل مهم ایران عصر قاجار بود، چراکه سهم زیادی از بودجۀ حکومت صرف پرداخت مواجبی می‌شد که بخشی از آن به صورت موروثی به مواجب‌بگیران رسیده بود و آنها در ازای دریافت مواجب، هیچ خدمتی به دولت نمی‌کردند. پرداخت این نوع مواجب که در منابع عصر قاجار از آن با عنوان مواجب موروثی، مواجب متوفی، مستمری یا وظیفه یاد شده است، از آغاز حکومت قاجاران تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه، بر اس...