به قدرت رسیدن فاطمیان، با نفوذ و گسترش قلمرو آنها در مناطق تحت نفوذ عباسیان و گرایش توده مردم به آنان همراه شد. خلافت عباسی این روند را تهدیدی جدی برای خلافت خود قلمداد کرد و در صدد مقابله با آن برآمد. از آن­جایی که در این ایام آل بویه بر مرکز خلافت عباسی سیطره پیدا کرده بودند، عملاً دست خلفای عباسی در امور کوتاه شد. به این دلیل در زمان خلافت المطیع والطایع که اوج قدرت و حاکمیت آل بویه بود، آنان...

با ورود اسلام به ایران، مردم این سرزمین به دین مبین اسلام گرویدند. آن ها به تدریج با زبان عربی آشنا شدند و کوشیدند آن را فراگیرند؛ چراکه از یک سو زبان دین و از سوی دیگر زبان سیاست، علم و ادب در جهان اسلام بود و حمایت دولت های عربی در قرن های چهارم و پنجم بر اهمیت آن می افزود از جمله پایگاه های علمی و فرهنگی اسلام در قرن چهارم و پنجم خراسان بزرگ با مرکزیت شهرهای نیشابور، خوارزم، بخارا و قهستان ب...

نوشتار پیش­رو، ترجمة رسالة التذکرة الهرویة فی فنون الحربیةاست که علی بن ابوبکر هروی احتمالاً در قرن ششم هجری آن را تحریر کرده است. این کتاب در بیست و چهار فصل تنظیم شده که ده فصل اول آن به آیین ملکداری و چهارده فصل آن به آیین جنگ اختصاص دارد. مؤلف در ده فصل اول تذکارها، اندرزها و راهکارهایی در امور کشورداری به سلطان ارائه می دهد. ویژگی ها و شرایط وزیران، حاجبان و پرده داران، والیان، قاضیان، صاحب...

تغییر مرکز خلافت اسلامی از مدینه – نخستین مرکزیت حاکمیت اسلام – به شهر تازه تأسیس کوفه، یکی از رویدادهای مهم دوره‌ی خلافت حضرت علی(ع) به شمار می‌آید که نقش موثری در شکل­گیری تحولات سیاسی سالهای ۳۵ تا ۴۰ هجری داشته است. این شهر که در سال ۱۷ هجری – مقارن با دوره‌ی خلافت عمر – به عنوان یک پایگاه نظامی و مرکز پشتیبانی به منظور تداوم جریان فتوحات اعراب بنیان نهاده شد، به تدریج با افزایش روند مهاجرت ...

هدف پژوهش حاضر این بود که چگونه سقیفه، نهاد خلافت را بر پایه‌‌هایی متزلزل و فاقد ثبات نهایی بنا نهاد. در این راستا، با روش پدیدارشناسانه و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، بستر تاریخی سقیفه در ساختار قبیله‌گرایانه‌ی قریش، الگوی توزیع قدرت و نیل به توافق در سقیفه و پیامدهای تاریخی سقیفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، سقیفه براساس بازگشت به نظام قدرت قبیله‌محور، کارکردی دوگانه را سبب گردید. در کو...

چکیده مسأله امامت از مهمترین مسائل عقیدتی اسلامی و جنجالی ترین مسأله مورد اختلاف فرق و مذاهب اسلامی است. همچنین مطالعه در حقیقت و حقانیت امامت سابقه ای بسیار طولانی در تاریخ اندیشه اسلامی دارد. آثار گوناگون به ویژه رساله های مستقل در امامت و مسائل فرعی آن، نشانگر اهمیت مسأله نزد دانشمندان مسلمان است. دانشمندان شیعه و اهل سنت در آثار تفسیری و کلامی خود به بحث از امامت پرداخته اند، البته با رو...

با طلوع اسلام ، قبایل پراکنده جزیره العرب گرد هم آمدند و رهبری امت جدید برخلاف رویه های قدیمِ انتخاب رئیس درعرب بر محور ارزشهای اسلامی گردید پیامبر با تاسیس حکومت اسلامی سنت های جدید ی را بنیان نهاد. اما مدت کوتاه ده ساله زمانی نبود تابتواندهنجارهای نهادینه شده و دیرینه عرب را منسوخ کند . لذا به محض رحلت پیامبر پاره ای از سنت های جاهلی از نو سر بر آورد، که امویان در رجعت به آن تبحر بسیار داشتند ...

چکیده مقام و منصب وزارت در ایران پیشینه طولانی دارد، عرب ها که قوم بدوی و بدون پیشینه دیوان سالاری و مقام وزارت بودند، به تقلید از ایران عصر ساسانی برای اداره ی بهتر حکومت خود از مقام وزیر و نهاد وزارت استفاده کردند و ایرانیان در جایگاه وزارت در استقرارحکومت عباسیان نقش ویژه ای داشتند. وزیر جانشین خلیفه بود و در هر کاری قائم مقام وی محسوب می شد. کلیه کارهای لشکری و کشوری را اداره می کرد و اغلب...

این پژوهش با عنوان بررسی و نقد بخش امامت کتاب شرح المقاصد نوشته سعدالدین تفتازانی به تبیین و بررسی بخش فوق می پردازد. امامت یک موضوع کاملا مستقل نبوده بلکه وابسته به ایمان و باور به وجود خدا بعثت انبیا و ثبوت حیات اخروی است.این پایان نامه، دیدگاه های سعدالدین تفتازانی از دانشمندان مشهور اهل سنت را در مقوله حقیقت و ماهیت امامت، وظایف و قلمرو امامت، چگونگی نصب امام، اوصاف و شرایط امام و راه های ا...

تشکیل خلافت فاطمیان به سال 297 قمری در افریقیه عوامل و زمینه‏های متعددی داشته است. در بین این عوامل، زمینه‏های اقتصادی کم تر مورد توجه قرار گرفته است؛ در حالی که اهمّیّت آن کم تر از عوامل دیگر نیست. در این مقاله اوضاع اقتصادی و نقش آن در تشکیل خلافت فاطمیان بررسی می‏شود. برخی از عوامل اقتصادیِ تأثیر گذار بر تشکیل خلافت فاطمی، به اوضاعِ افریقیه و مغرب در نیمه‏ی دوم قرن سوم قمری و بخشی به عملکرد فاطم...