رئالیسم حقیقت را به شیوه­های گوناگون کشف و بیان می­کند. این شیوه­ها عبارت اند از تشریح جزئیات، تحلیل دقیق جامعه و تصویرکردن شخصیت در پیوند با محیط اجتماعی. محمود تیمور و محمدعلی جمال­زاده، بنیانگذاران داستان­نویسی عربی و فارسی هستند. این دو بیشتر داستان هایشان را در قالب رئالیسم به نگارش در می­آوردند. در این مقاله ابتدا فرازی از زندگی محمود تیمور و جمال زاده و جایگاهشان در ادبیات داستانی عربی و...

زکریا تامر (1931) از برجسته­ترین داستان­نویسان معاصر سوری است. او در آثار خود مشکلات انسان معاصر را از زوایای گوناگون مورد کنکاش قرار ­داده است، بدیهی است که چنین مضمونی ساختار و تکنیکی نو می­طلبد که با سنت داستان­نویسی کلاسیک عربی متفاوت باشد. ازجمله داستان­های مهمّ «تامر» که وی در آن مشکلات اجتماعی و فرهنگی انسان را در قالب یک شخصیت معیّن با اسلوبی جدید مورد بررسی قرار داده است، «رجل من دمشق» (...

ریشه‌یابی حکایت‌ها، اندیشه‌ها و دست‌مایه‌های ادبی و زبانیِ شاعران و نویسندگان، یکی از شاخه‌های مهم در بررسی‌های زبانی و ادبی است. این مسئله، زمانی اهمّیّت بیشتری می‌یابد که آموزه‌های یک اثر، به زبانی دیگر ترجمه شود و از طریق ترجمه‌ای خوب، نه‌تنها اثر جای خود را در میان فرهنگ و زبان ملّتی دیگر باز می‌کند، بلکه تأثیرات بینامتنی خود را نیز ماندگار می‌نماید. پژوهش حاضر می‌کوشد تا ضمن یک مقابله و تطبیق ...

در اواخر قرن چهارم هجری قمری، از شاخه‌های فن قصص که در آن زمان در نثر عربی شهرت و رواجی داشت، فنی جدید ابداع شد که مبتکر آن بدیع الزمان همدانی، آن را «مقامات» نامید و سپس نثرنویسان دیگری که در زبان عربی و فارسی از آن تقلید کردند همین عنوان را برای آن برگزیده و به کار بردند. در این مقاله پیرامون کاربرد سجع در معروف‌ترین مقامات عربی و فارسی و تاریخچه مقامات مورد بررسی قرار گرفته است. همچ...

چکیده نجیب کیلانی ادیب و داستان نویس برجسته اسلامی است. او صاحب رمان های بلند و چندین داستان کوتاه، نمایشنامه و آثار پژوهشی می باشد. از آن جا که «العالم الضیق» یکی از مجموعه داستانهای کوتاه است در این رساله ابتدا به تعریف ادبیات داستانی و شاخه هایش و ظهور داستان کوتاه در مصر پرداخته شده و پس از معرفی زندگی نامه و آثار نجیب کیلانی، ترجمه هشت داستان پایانی و نقد و بررسی آن و نیز اسلوب داستان پیش...

ابوالقاسم پاینده یکی از نویسندگان معاصر است که در زمینه ی داستان کوتاه نیز، فعالیت داشته است. یکی از ویژگی های آثار داستانی پاینده این است که، او بیشتر به محتوای نوشته و هدف اصلی که رساندن پیام یا انتقاد از وضع اجتماعی ، سیاسی و فکری موجود زمان خود بوده است ، اهمیت می داده و رعایت اصول داستان نویسی نوین را در درجه ی بعدی اهمیت قرار داده است .پاینده ، که بیشترین آثار او خارج از حیطه ی داستان به ...

حاتم بن عبدالله طایی از شخصیتهای مطرح در ادبیات مشرق زمین و بویژه ادبیات فارسی و عربی است . نامحاتم صدها بار در متون کهن فارسی اعم از نظم و نثر آمده و حکایت های فراوانی از بخشش های وی موجوداست . داستان هایی چند نیز از حاتم طایی در ادبیات عامیانه برجای مانده که در مطالعات فولکلوریک بسارزشمند است . آنچه در این نوشتار آمده اطلاعاتی از زندگانی حاتم طایی، جایگاه وی در ادبیات منظوم ومنثورفارسی، ضرب ا...

کتاب جواهر الاسمار از کتاب های داستانی منثور فارسی است که به سبب داشتن داستان های دل انگیز و جذاب از دیرباز مورد توجه و علاقة فارسی زبانان بوده است. این کتاب سال ها پیش به اهتمام شمس الدین آل احمد به چاپ رسید و در دسترس مشتاقان ادب فارسی قرار گرفت. به رغم آن که مصحح در طبع کتاب تلاش فراونی کرده است، تصحیح و حواشی و توضیحات کتاب کاستی هایی دارد که برشمردن و اصلاح آن ها ضروری به نظر می رسد. در ای...

 مولانا فخرالدّین علی صفی، از نویسندگان قرن دهم هجری و دارای تألیفات متعددی، از جمله کتاب ارزشمند و ماندگار «لطائف الطّوائف» است. این کتاب، مجموعه ­ای از حکایات طنزآمیز مربوط به گروه­ ها و طبقات مختلف اجتماعی است که با آیات قرآن کریم، احادیث پیامبر (ص)، ائمّة اطهار (ع) و ضرب­ المثل­های عربی آراسته شده ­است.  صفی در این کتاب، به­شدت از منابع عربی و فارسی پیش از خود متأثّر شده ­است. در این پژوهش، از ...