گاهی بهره‌گیری از مفاهیم سایر علوم می‌تواند در فهم مناسبات سیاسی و بین‌المللی راهگشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره‌های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک، کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیکی است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و خارجی تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به‌عنوان کدهای ژئوپلیتیک درنظر می‌گیرند. تعامل یا تق...

بر هم خوردن نظام دو قطبی، سبب تغییر ماهیت ژئوپلیتیکی ایران و بدست آوردن نقش جدید در منطقه و جهان شد؛ بطوریکه در نظام دگرگون شوندة جهانی، موقعیت ایران در سیستم تابع خاورمیانه بحساب آمد. پایان جنگ عراق و کویت، آغاز طرح استراتژی مذاکره از طرف ایران شد که در پی آن، استراتژی اتکاء بخود در مقابل سدبندی کلینتون را به همراه داشت. ضعف ذاتی نیروی زمینی عربستان سعودی، تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در دسترسی به...

منطقة آسیای مرکزی و قفقاز در طول تاریخ، مبدأ تحولات مهمی در سطح منطقه­ای و جهانی بوده است. نظریه‌های مهم ژئوپلیتیکی در قرون 20 و 21 همگی به این منطقه توجه خاصی داشته­اند. جایگاه ویژة ژئوپلیتیکی این منطقه سبب ظهور چالش­هایی برای ساکنان آن و حتی کشورهای همسایۀ آن شده است. این چالش­ها را می­توان در زیر عنوان عوامل واگرایی این منطقه به حساب آورد. در این راستا، این نوشتار تلاش کرده است تا به بررسی ش...

از عوامل اساسی در تعیین سطح قدرت ملی کشورها، محاسبۀ وزن ژئوپلیتیکی آن‌ها است. چنانچه کشورهای یک منطقۀ جغرافیایی، فعالیت‌های خود را در قالب سازمانی منطقه‌ای تعریف کنند؛ الگوی روابط آن‌ها تابع وزن ژئوپلیتیکی در سازمان منطقه‌ای تعریف می‌شود. اکو سازمانی منطقه‌ای است که با هدف‌های اقتصادی تشکیل شد. یکی از متغیرهای تأثیرگذار در روابط کشورهای عضو این سازمان، وزن ژئوپلیتیکی آن‌ها است که به‌عنوان مسئلۀ...

کشور ایران در یکی از حساس‌ترین موقعیت‌های ژئوپلیتیکی جهان قرار گرفته، به گونه‌ای که مناطق ژئوپلیتیکی فعالی با کارکردهای گسترده و متعدد گرداگرد آن را فرا گرفته و آن را به صورت کانون جاذبه دیپلماسی منطقه‌ای و جهانی درآورده است. این موقعیت باعث تأثیرگذاری ...

رابطه رژیم صهیونیستی با کردستان عراق سابقه ای طولانی دارد؛ اگرچه به نظر می رسد خلأ استراتژیکی ناشی از سرنگونی صدام در عراق، مناسب ترین فرصت را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار داده است. این رژیم با تمرکز بر منافع و اهداف ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی خود در مناطق شمالی عراق نفوذ کرده تا این مناطق را که از لحاظ ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک از اهمیتی اساسی در استراتژی سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی برخوردار ...

بحران‌های ژئوپلیتیکی نوع خاصی از بحران‌های بین‌المللی هستند که منشأ جغرافیایی- سیاسی دارند که مهم‌ترین مشخصه‌ی بحران‌های ژئوپلیتیک است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تحلیل و بررسی معضل ریزگردها از منظر بحران‌های ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس. سؤال اصلی مقاله این است که بحران‌های ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس چه نقشی در معضل ریزگردهای منطقه دارند­؟ نتایج این مقاله نشان می­دهد که تراژدی ریزگردها، در ...

شورای همکاری خلیج فارس پس از تأسیس در 25 می 1981 همواره دچار تنش‌ها و اختلاف‌های درونی بوده و دولت قطر کم‌وبیش در بطن این تنش‌ها قرار داشته است. این کشور هیچ‌گاه به‌طورکامل سیاست قیم‌مآبانه و تحمیلی عربستان سعودی را نپذیرفته است. در تنش اخیر (5 ژوئن 2017) عربستان سعودی همراه با سه کشور امارات متحدۀ عربی، بحرین و مصر با این ادعا که دوحه به مأمن و پناهگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شده است روابط سیا...

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دهه‎ی 1990 و استقلال کشورهای تحت سیطره‎ی آن، ایران در مرزهای شمال و شمال‎شرقی خود؛ یعنی آسیای مرکزی و قفقاز با کشورهای نوظهوری همسایه شد. یکی از این کشورها جمهوری آذربایجان است که روابط بین ایران و این کشور به‎دلایل بسیاری اهمّیّت دارد و انتظار می‎رود در آینده، بین دو کشور روابط بیشتری را مشاهده کنیم. اما با وجود فرصت‎ها و مزیت‎های فراوان برای افزایش...