عرفان اسلامی به عنوان نمودِ دینی معرفت باطنی (Esotericism)، ساحتِ حیات مادّی، جایگاه انسان در هستی و درنهایت، حیات آن‏جهانی او را موردتوجّه قرار داده است. وجودمداری یا اگزیستانسیالیسم (Existentialism) نیز با این دو ویژگی که وجود را بر ماهیّت مقدّم می‏داند و دیگر آنکه موضوعِ اندیشه را انسان می‏داند و نه موضوعات فلسفیِ صرف، تحقّق امکان‏های موجودِ انسانی را موردتوجّه قرار داده است و از همین رو بیشتر شاخصه‏ها...

یورگن هابرماس (1992) اذعان داشته که «پروژة مدرنیته»، با ریشه‌های آن در دورة «روشنگری» سدة هجدهم، به جدایی حوزه‌های علم و اخلاق و هنر از یکدیگر و از عالم واقعی انجامیده است. در این مقاله، این فرضیه مطرح شده است که مشخصة بارز «پروژة مدرنیته»، یعنی تلاش برای دستیابی به «واقعیت» های عالم و بیان آنها در قالب زبانی علمی و «واقعیت نما»، به حوزة اندیشه و هنر هم راه می‌یابد و «واقع‌گرایی» و استفاده از ز...

اگزیستانسیالیسم یا وجودگرایی از جدیدترین مکاتب فلسفی غرب در قرن20 است که تصویرگر اضطراب و تشویش مردم جهان پس از جنگ های جهانی بوده و تأثیرات بنیادینی بر ادبیات جهانی نهاده است. اندیشه های این مکتب از اوایل دهه ی50 و به دنبال تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سوریه بعد از استقلال، در ادبیات داستانی این کشور پدیدار گشت و به طور قابل ملاحظه ای بر نویسندگان دهه ی60 و به شکلی ضعیف تر بر نویسندگان دهه ی...

در بخش اول مقاله، آرای ژان پل سارتر، رولان بارت، و میشل فوکو با محوریت مسئله مؤلف بازخوانی شده است. در جهت یافتن پاسخ این پرسش که مؤلف چیست و چه کارکردی دارد و در آینده چه کارکردی می تواند داشته باشد، از خلال این بازخوانی پرسش هایی در زمینه اثر، مخاطب و رابطه ی میان مؤلف، اثر هنری و متن طرح شده و تلاش شده که پاسخ های هر کدام از این متفکران، تبیین شود. در بخش دوم، ضمن اشاره به تبیین متفاوت بلانش...

دیدگاه های گوناگون درباره نسبیّت و اطلاق در اخلاق از منظر قرآن مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. نسبیت و اطلاق یا همگانی و همه جایی بودن اصول اخلاقی و تغییرپذیری آنها در شرایط فرهنگی در زمان ها و مکان های مختلف از مباحث دیرپا و مطرح نزد مسلمانان و غیرمسلمانان است. نویسنده پس از ذکر معنای اطلاق و نسبیّت، به نظرات فلاسفه غرب و فلاسفه اسلامی پرداخته و افرادی مانند: نیچه، ویلیام جیمز، سارتر، ویل دوران...

چکیده تحولات سیاسی جهان عرب در دهه های شصت و هفتاد قرن بیستم وبه طور مشخص شکست اعراب در جنگ ژوئن 1967روحیه یاس و ناامیدی را برای نویسندگان عرب به ارمغان آورد .جرج سالم داستان نویس معاصر سوری از سویی تحت تاثیر از ادبیات غرب به ارائه افکار و اندیشه های اگزیستانسیالیستی در نوشته هایش پرداخت. ارائه موفق این مفاهیم در مجموعه ی داستانی «گفتگوی ناشنوایان» ضمن تبیین جایگاه ویژه ی نویسنده در نگارش داستا...

در سه مقالهء پیشین که در شماره های 2 و 3و 4 و 6 مجلهء پژوهش حقوق و سیاست در زمینهء انسان شناسی فرهنگی-سیاسی به چاپ رسید،یادآوری شد که هستهء مرکزی بحث مارکس،انسان است و آفرینش انسان در گرو آزادی است.هستهء یادشده،به ویژه پس از انقلاب اکتبر 1917 روسیه و پس از آن در کشورهای بلوک شرق به دست فراموشی سپرده شد و انسان در خدمت تولید،هرچه بیشتر مدنظر قرار گرفت.نیز تلویحا اشاره شد که گرچه روابط تولیدی،نیر...

امروزه ادبیات و به ویژه ادبیات فمینیستی، تحت تأثیر مکتب فلسفی- ادبی اگزیستانسیالیسم، بر هویت برجسته‌ی زنان تأکید می‌کند. این مکتب، دغدغه‌های انسان را، با تمرکز بر اصل تقدم وجود بر ماهیت تحلیل می‌کند و با نفی هرگونه ماهیت از پیش‌تعیین‌شده‌ای بشر را تنها عامل سازنده‌ی سرنوشت خود معرفی می‌نماید. لیلی بعلبکی از فعالان ادبی جنبش فمینیسم و از برجسته‌ترین داستان‌نویسان اگزیستانسیالیست جهان عرب است. او...

چکیده تحولات سیاسی جهان عرب در دهه های شصت و هفتاد قرن بیستم وبه طور مشخص شکست اعراب در جنگ ژوئن 1967روحیه یاس و ناامیدی را برای نویسندگان عرب به ارمغان آورد .جرج سالم داستان نویس معاصر سوری از سویی تحت تاثیر از ادبیات غرب به ارائه افکار و اندیشه های اگزیستانسیالیستی در نوشته هایش پرداخت. ارائه موفق این مفاهیم در مجموعه‌ی داستانی «گفتگوی ناشنوایان» ضمن تبیین جایگاه ویژه‌ی نویسنده در نگارش داستا...