سمک عیار داستانی است عامیانه، بازمانده از حدود قرن ششم یا اوایل قرن هفتم که فرامرز بن خداداد آن را بر اساس روایت صدقۀ بن ابی القاسم شیرازی گرد آورده است. داستان بر محور اعمال و رفتار یکی از عیّاران به نام سمک می‏چرخد و دست‏کم از سه جهت عناصر عامیانه در آن قابل تشخیص است: اعتقادات و فرهنگ عوام، بعضی جنبه‏های روائی از جمله وجود حوادث تصادفی و واقعه‏های عامه‏پسند و زبان داستان. اشاره به تقدیر در اتّ...

چکیده: بهاریه شعری است که دروصف بهار سروده شده باشد. آغاز سرایش این اشعار به عصر رودکی برمی گردد و حیات آن تا دوران ما نیز ادامه داشته است. بهاریه ها در آغاز و عموماً به توصیف جهان بیرون می پرداختند. مولانا نخستین شاعری است که بهاریه را با دیدی انفسی سروده است، نه آفاقی. غزلیات بهاریه در موسقی، شیو? بیان و تصاویر از درونیات مولانا تأثیر می گیرند. اوزان آنها اکثراً خیزابی است. تصاویر آن اکثرا حا...

یکی از مهم ترین مباحث سبک شناسی و نقدادبی بررسی صورخیال شاعران از جنبه های مختلف است. تشبیه که از عناصر مهم تصویرگری است، از دیرباز در آثار ادبی، به ویژه شعر مطرح بوده و طی قرن ها تحت تأثیر عوامل فرهنگی ـ اجتماعی، دیدگاه شاعران و غیره، دستخوش تحول گردیده است. در میان سخن سرایان فارسی، نقش انوری ـ که شاعری بین سبکی است ـ در ایجاد تحول انکارناپذیر است.پایان نامه حاضر در راستای شناسایی تشبیهات ا...

استاد محمدرضا شفیعی کدکنی، محقق، منتقد و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، از شاعران موفق و صاحب سبک نسل دوم شعر نیمایی به حساب می آید. او تاکنون با انتشار 12 دفتر شعری که در قالب دو مجموعة آیینه ای برای صداها و هزارة دوم آهوی کوهی به چاپ رسانده، برگی از دفتر قطور شعر معاصر را به خود اختصاص داده است. این پژوهش میزان اثرپذیری اشعار شفیعی را از آثار قدما مورد بررسی قرار داده است. برخی از منتقدان مع...

عنصر رنگ که از نظر علمی، بازتاب نور بر پدیده­های طبیعی است، از قدیم مورد توجه بشر بوده ­است. کاربرد رنگ در جشن­ها، آیین­­ها، سوگواری­ها، نهضت­ها، نشان سپاهیان و پرچم کشورها، آشکار و نمادین بوده ­است. عنصر رنگ، در انواع هنرهای تجسمی و در شعر و ادب فارسی نیز کاربرد و جایگاه ویژه­ای، داشته­ است. در شعر فارسی، شاعران آفاق­گرا که پیوندی ژرف با طبیعت دارند، همواره کوشیده­اند با بهره‌گیری از انواع رنگ...

چکیده آقامحمّدکاظم واله اصفهانی(1145ـ1229ق.) از شاعران مشهور در اواخر دوران زندیه و اوایل عهد قاجار می¬زیسته است. دیوان اشعار او چیزی کمتر از شش هزار بیت را شامل می¬شود که قالب عمد? آنها را غزل تشکیل می¬دهد. واله با آنکه در دور? رواج مکتب بازگشت می¬زیسته اما بطور کامل، از معیارهای سبکی آن پیروی نکرده؛ بطوری که ویژگی¬های سبک عراقی در بخش¬هایی از اشعار او نمود بیشتری دارد. در این پایان¬نامه که ب...

شعر گفتار در دو دهه اخیر گسترش قابل توجهی یافته و درباره آن مطالبی پراکنده و ادعاهایی متفاوت مطرح شده است. با وجود این، هنوز تحقیق بی طرفانه و مستقلّی درباره آن صورت نگرفته است تا با جمع آوری و طبقه بندی دیدگاه ها و تطبیق نقادانه آن با نمونه های شعری ارائه شده، بتوان سخنی علمی و مستدل بیان کرد. در این مقاله ضمن تحلیل ویژگی های غیر زبانی شعر گفتار در چهار حوزه اصلی ساختار، موسیقی، تخیّل و محتوا، م...

شمس الدین محمد حافظ شیرازی ازجمله معدود شاعران ایرانی است که با فراتربردن خود به مثابة حلقه ای از حلقه های جبر اجتماعیِ قرن هشتم ﻫ.ق.، بر فراز جریان ها ی اجتماعی زمان ایستاد. حافظ با خروج از نظم به بندکشانندة قرن هشت به نقد ساختار اجتماعی در حوزة ساختار شعر پرداخته است. نخست، نظریة زیبایی شناسی انتقادی را که یکی از دستاوردهای مکتب فرانکفورت آلمان در قرن بیستم م. است مختصر و کوتاه معرفی کرده ایم،...

بیشتر محققان رشته های زبان شناسی اجتماعی، جامعه شناسی زبان و منتقدان فمینیست پژوهش هایی در زمینه زبان معیار انجام داده اند که نشان می دهد بین زبان زنان و مردان تفاوت هایی وجود دارد. در اینجا این پرسش مطرح می شود که آیا برای زبان ادبی (شعر) نیز می توان جنسیت قائل شد؟ آیا علاوه بر سطح آوایی، واژگانی و نحوی زبان، صورخیال مثل تشبیه و استعاره هم می توانند تحت تأثیر ذهنیت زنانه شاعران، نشانی از جنسیت...

طاهره صفارزاده از شاعران صاحب سبک شعر نو فارسی است که توانسته است به زبان خاص خود در شعر دست یابد. واکاوی شعر صفارزاده نشان می‏دهد که با وجود تأکید وی بر حضور اندیشه و معنا در شعر، شکل ظاهری و صورخیال نیز در اشعار او مورد توجه قرار گرفته ‫است. وی به خصوص در اشعار بلند خود، به ساختمان شعر بسیار اهمیت می‫دهد و این ساختمان را با نوعی از این تداعی‫های ذهنی که به شکل دوایری تو در توست ایجاد می‫کند. ...