نظریه تجلی در زمره تأثیرات یا تقلیداتی است که بهاییت از عرفان داشته است. طبق تعالیم آیین بهاییت، عالم هستی از سه مرتبه تشکیل شده است؛ عالم حق، عالم امر و عالم خلق. منظور از عالم حق ذات باری تعالی است که غیب مکنون است و از شدت تنزه هیچ ارتباطی با عالم هستی ندارد. در نظریه تجلی، برای رفع نیاز عوالم دیگر به ذات حق واسطه ای به نام مظهر امر در نظر گرفته می شود که محل تجلی اسمای الاهی است. پیامبران ا...

بروز تفکرات ابن عربی و شاگردان و شارحین آثارش نحله فکری جدیدی در عرفان اسلامی به وجود آورد که محصول شش قرن تفکر عرفا، فلاسفه و حکما و اهل کلام بوده است. در سیر و تکمیل این تفکر عرفانی اصطلاحات جدیدی به وجود آمد که برخی آن را زاییده تفکرات عجیب ابن عربی دانسته و بعضی آن را برگرفته از تأویل و تفسیر آیات و احادیث و یا معجونی از آن دانسته‌اند. حضرات و یا عوالم خمس از اصطلاحات مهم ...

صدرالمتالهین شیرازی بر اساس مبانی خاصّی مانند اصالت وجود،‌ تشکیک وجود،‌ حرکت جوهری، حدوث جسمانی نفس و تقسیم عوالم هستی به عالمِ ماده،‌ عالم برزخ و عالم عقول به اثبات فناناپذیری نفس انسانی می‌پردازد. با توجه به این مبانی، ملاصدرا ثابت می‌کند که نفس انسان در ابتدای وجودش به‌صورت مادی حادث شده و در مسیر یک حرکت جوهری قرار می‌گیرد. در طی این حرکت که در ذات نفس روی می‌دهد، نفس مادی به یک موجود مجرد تب...

نظریه تجلی در زمره تأثیرات یا تقلیداتی است که بهاییت از عرفان داشته است. طبق تعالیم آیین بهاییت، عالم هستی از سه مرتبه تشکیل شده است؛ عالم حق، عالم امر و عالم خلق. منظور از عالم حق ذات باری تعالی است که غیب مکنون است و از شدت تنزه هیچ ارتباطی با عالم هستی ندارد. در نظریه تجلی، برای رفع نیاز عوالم دیگر به ذات حق واسطه‌ای به نام مظهر امر در نظر گرفته می‌شود که محل تجلی اسمای الاهی است. پیامبران ا...

سهروردی برای حُسن که معادل زیبایی است، شأنی وجودی، یعنی مکانتی در نظام جهان شناسی خویش در نظر می­­گیرد. این موضع او می­تواند مدخلی برای ورود به مباحث زیبایی شناسی گردد. نوشتاری که در پی می­آید، جستجویی است برای یافتن معنای زیبایی و ویژگی­های آن، چنان که از سخنان سهروردی می­توان استفاده کرد. در این راه ابتدا مفهوم زیبایی و سپس شأن وجودی حسن و عشق مورد تدقیق قرار می­گیرد که از این تأمل خصایص عینیت...

در این مقاله ضرورت وجود هدف برای فاعلیّت خدا به سه صورت نفی می‌شود: اول: غایت برای ذات خدا نه ضرورتی برگرفته از مبانی و قواعد عقلی و فلسفی است. دوم: نه لازمه مکتب و فلسفه ارسطویی است. سوم: نه از آموزه‌های دینی و نصوص شرعی اعمّ از آیات و روایات قابل استفاده است. لذا هرگونه فرض یا ضرورت هدف برای خدا در خلقت مردود است و اثبات کردیم که خدا در خلقت هیچ‌گونه غایتی نداشته است، بلکه خالقیت او نسبت به همه...

یکی از چالش های حوزه ی اخلاق پزشکی، سقط جنین های ناقص الخلقه است که مبانی تصمیم گیری در مورد آن در اسلام و تفکر غربی تفاوت های عمده ای دارد. یکی از دلایل آن، عدم اعتقاد به بقاء و تکامل روح انسانی پس از مرگ در دیدگاههای غیردینی است که عمدتاً به آزادی سقط جنین ناقص در جهان غرب منجر شده است؛ در حالی که اسلام، و بالتبع فلاسفه ی اسلامی، به علت اهمیتی که به روح و تکامل آن می دهند، تصمیم گیری در مورد س...

مسأله کرامت در مجموعه عرفان اسلامی، جایگاه مهمی دارد. این کرامات که همگی از قدرت الهی ناشی می‌گردند، گاه حواس جسمی دارنده آن را بسیار قوی‌تر از حد معمول نشان می‌دهند و گاه محدودیت‌های زمانی و مکانی را در هم می‌شکنند و از آن فراتر می‌روند؛ آن گونه که مشاهده عوالم دیگر میسر می‌گردد و اشراف بر خاطر مریدان و حتی عوام امکان‌پذیر می‌شود و آشکار ساختن آن مایه شگفتی می‌گردد. مولانا نیز به مسأله کرامت ن...

نویسندگان، منتقدان‌ ادبی و حتی خوانندگان تعاریف بسیاری از چه‌گونگی پیدایش یک اثر ادبی ارائه داده‌اند. بحث‌ها و پرسش‌‌ها دربارة این‌که یک اثر تا چه اندازه می‌تواند زاییدة روح، عوالم درونی، غریزه، استعداد، عقل و الهامات نویسنده باشد، همچنان ادامه دارند. این مقاله نیز بر آنست تا به بررسی و مطالعه دربارة آفرینش ادبی، از دیدگاه دو نویسندة صاحب نام اوایل قرن بیستم، مارسل پروست و موریس بارس، بپردازد. ...

اعتقاد به آخرالزمان و فرجام جهان و انسان یکی از مؤلفه‌های سنت‌های دینی است. در مکتب عرفانی یهود، یعنی قبالا، نیز اعتقاد به فرجام امور، در دو حوزه انسانی و کیهانی، بسیار پررنگ است؛ در فرجام‌شناسی انسانی این مکتب، انسان‌ها کالبدهای معنوی خاصی موسوم به نِفش‏، روئح و نِشامه دارند که هر کدام اقتضائات خاص خود را دارد و بر این اساس تأکید شده که حیات آدمیان پس از مرگ منقطع نشده و آنها در عوالم مختلفی با ...