فهم و نقد احادیث از موضوعات بسیار مهم دانش حدیث است، امروزه با توجه به توسعه ی علوم بشری برخیبرداشت های پیشین از احادیث مربوط به طبیعیات به چالش کشیده شده است. از جمله برخی از برداشت ها از احادیث مربوط به خواص خوراکی ها، با کمک آن چه امروز بشر در اختیار دارد، بسیار تغییر کرده، دقیق تر شده و جلوه یتازه اییافته است. این رساله به گردآوری، گزارش، دسته بندی و تحلیلناهمسانی برخی روایات مربوط به خواص ...

از مباحث جدی حجیت خبر واحد، قاعده تسامح در ادله سنن و چشم‌پوشی از برخی شرایط اعتبار روایی است. طبق این قاعده خبر غیرثقه در مورد احکام غیرالزام‌آور قابل پذیرش است و مانند احکام الزامی سخت‌گیری در سند نیاز نیست. اصل تسامح به شکل غیررسمی میان محدثان اولیه‌ اهل سنت آغاز، سپس با گذر زمان بین شیعیان تبدیل به یک قاعده شد. این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی به واکاوی عوامل مؤثر در رویکرد به قاعده تسامح پ...

مسأله آغاز پیدایش جعلِ حدیث یکی از مسائل مهم تاریخ حدیث است که از سوی محققان فریقین آرای متفاوت و گاه متناقضی در باره آن ابراز شده است. یکی از این آرا متعلق به عمر بن حسن بن عثمان فلاته، از نویسندگان معاصر اهل سنت است که کتاب الوضع فی الحدیث او از مهم‏ترین منابع موجود در مطالعات وضع‌شناسی به شمار می‏رود. وی با نقد آرای دیگران و طرح مستنداتی تاریخی کوشیده است تا پیدایش احادیث موضوع را در ثلث آخر ...

کتاب «هرمنوتیک قرآنی، طبرسی و مهارت تفسیر قرآن» اثر برویس فاج(Bruce fudge) از جمله آخرین نگاشته‌های خاورشناسان در زمینه تفسیر امامیه است. بررسی کتاب نشان می‌دهد که با وجود ابتکار و تلاش فاج در خلق برخی مطالب کتاب، کاستی‌ها و اشکالات مهمی نیز به چشم می‌خورد. مقاله پیش رو، ضمن اشاره به محتوی کتاب و بیان نقاط قوت و ضعف آن، برخی نظریات ناصواب در کتاب را با استفاد...

 نقش سیاق از زوایاى گوناگون در تفسیر با ذکر مثال مورد بررسى قرار گرفته است. سیاق، همان قرینه مقالیه یا مصداقى از آن یا نشانه درون متنى است که ترکیب صدر و ذیل کلام، شکل دهنده آن خواهد بود. نویسنده، نقش سیاق را، در تفسیر لغت، در توسعه و معناى کلمات، در تعیین معناى جمله، در ترکیب آیات، در ترتیب نزول آیات، در نقد اسباب نزول، در شناخت آیات مکى از مدنى، در نقد احادیث تفسیرى، در تعیین مرجع ضمیر، در فه...

ابوالفضل برقعی از عالمان معاصر شیعه ایران است که دیدگاه‌های خاصی دارد و در برخی آثار متأخر خود به اهل سنت و گاه وهابیت گراییده است. این گرایش تا جایی است که برخی کتب او را عربستان سعودی منتشر کرده است. از جمله افکار او اعتقاد به قرآن‌بسندگی در هدایت بشر است؛ به این معنا که قرآن برای هدایت انسان‌ها کافی است و بدون احادیث معصومان (ع) نیز هدایت کامل حاصل می‌شود. مقاله حاضر به تحلیل و نقد ...

سید مرتضی(ره) عالم بنام امامیه در قرن‌های چهارم و پنجم و صاحب‌نظر در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، کلام، حدیث و تفسیر قرآن، قائل به ترجیح وجوه عقلی در نقد و تبیین احادیث است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه عقل و نقل نزد وی و تبیین اصول عقلانی مورد استناد او، به کشف رابطۀ عقل و نقل از دیدگاه این عالم عقلگرا پرداخته و نشان‌ داده است که او از عقل برای نقد درونی نقل یاری می‌جوید و آن رو...

علامه مجلسی از محدثان قرن یازدهم و دوازدهم هجری قمری، با گردآوری هدفمند روایات، در بحارالانوار، بخشی از مشکلات روایات را حل کرده است. علاوه بر آن برخلاف قول مشهور، شیوه او، نقد و ارزیابی روایات هم بوده و با بهره گیری از آیات قرآن و قرار دادن روایات و براهین عقلی و روش های علمی به نقد و تحلیل متون احادیث در کنار ارزیابی اسنادی مصادر و منابع پرداخته است. تلاش وافر مجلسی در حفظ حرمت این میراث گران...

بینامتنیت یکی از نگرش های نوین در زمینه نقد ادبی است، و شالوده آن بر این اساس قرار گرفته که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست؛ بلکه واگویه ای از متون پیشین اش است. دیوان شعرا و کتب ادبا از این قاعده مستثنی نیستند. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت حدیث در اشعار ولایی «شاهنامه» فردوسی، و بررسی چگونگی استفاده حکیم فرزانه طوس از روایات در «شاهنامه» صورت گرفته است، تا در پایان بتوان از پیوند «شاهنامه...

سید عبدالله شُبَّر در کتاب مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار، با استفاده از راهکارهای گوناگون به شرح روایات مشکل و حلّ وجوه غامض آنها پرداخته است که از آن جمله می توان از بهره گیری از لغت، صرف و نحو، تاریخ، علوم طبیعی، توجه به فنون و آرایه های ادبی، مراجعه به قرآن و حدیث، کوشش در حل تعارض اخبار و نقد محققانه و عالمانۀ شروح گذشتگان نام برد. مؤلّف مصابیح الأنوار، علاوه بر این، به تأثیر عناصر تصحیف، ...