از جمله مباحث مهم اصولی که در ابواب و مسائل گوناگون فقه کاربرد دارد و از موضوعات مور ابتلاء فقیهان محسوب می شود، بحث (انصراف) است. این مهم، از مباحث مرتبط با (مطلق و مقید) است و هنگام بحث از (مقدمات حکمت) مورد توجه قرار گیرد. از آنجائی که این موضوع نقش مهمی در استنباط احکام شرعی دارد و در علم اصول فقه به اجمال، مورد بحث قرار گرفته است، پرداختن به آن ضروری جلوه می نماید. این مقاله پس از بررسی مف...

دانشمندان اسلامی قاعدهٴ «الواحد» را در دانش های مختلف و موضوعات متعددی به کار گرفته اند. تبیین و بررسی برخی از کاربردهای قاعدهٴ الواحد در دانش هایی همچون مابعد الطبیعه، طبیعیات و اصول فقه، موضوع نوشتار حاضر است.

"مبانی" به معنای اصول و اساس هر چیزی است. در علوم نیز به اصول، بنیان‌ها و اجزای اصلی تشکیل‌دهنده هر علم گویند، که آن علم بدون آن ناقص خواهد بود. این مبانی از آن جهت که در هر علم متعددند، عموماً درباره علوم به صورت جمع آن کاربرد دارد، مثل "مبانی تفسیر" یا "مبانی علم الحدیث" و ...؛ "فقه الحدیث" نیز دارای اصول و مبانی متعددی است که "فهم حدیث" بدون آن شکل نمی‌گیرد. این مبانی، همان "پیش دانسته‌ه...

بحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزه‌های معارفی دیگر هم‌چون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده‏اند و آن را مورد استناد قرار داده‏اند، ولى تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده‌اند و هم‌چنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر می‌رسد این دو شرط باید مورد واکاوی ...

بحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزه‌های معارفی دیگر هم‌چون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده‏اند و آن را مورد استناد قرار داده‏اند، ولى تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده‌اند و هم‌چنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر می‌رسد این دو شرط باید مورد واکاوی ...

نظریه «حق الطاعة» یک دیدگاه نو و خلاف مشهور در علم اصول فقه درباره تکلیف در شبهات بدوی است. مبدع این نظریه سیدمحمدباقر صدر است که در مقابل مسلک «قبح عقاب بلابیان» و حکم برائت عقلی در محتمل التکلیف، به احتیاط عقلی و اشتغال ذمه قائل شده است. صدر این دیدگاه را به‌هنگام بحث از برخی موضوعات اصولی همچون حجیّت قطع، قبح تجری و ترخیص اطراف علم اجمالی بیان کرده است. این نظریه پس از صدر مورد نقد و بررسی‌ها...

یکی از مباحث مهم حقوق جزا در حوز? «مسئولیت کیفری»، مسئل? «معاونت در جرم» است. معاونت در جرم در حقوق جزای غالب کشورهای جهان به رسمیت شناخته شده و دارای احکام خاص خود می باشد. البته صرف¬نظر از اصل بحث معاونت در جرم، در مـورد جـزئیات آن همچون شرایط تحقق یا مجـازات معاون در نظام¬های مختلف جزایی اختلاف مشاهده می¬شود. به هرحال معاونت در جرم، شرایط تحقق و مجازات آن در حقوق جزای اسلام نیز موردتوجه قرار...

در این پایان نامه پس از بیان اجمالی سابقه دیرینه بحث علیت و با تبیین گستره وسیع موضوعات مختلف کلامی، فلسفی و عرفانی که در حیطه چالشی متقابل با این موضوع قرار می گیرند، به جایگاه علمی فیلسوف، فقیه و اصولی بارز شهید سید محمدباقر صدر می پردازد تا در پرتو این بیان، چرایی تاکید بر آرای این دانشمند سترگ روشن شود. این قلم سپس در فصل چهارم آرای وی را در سه کتاب "فلسفتنا"، "بحوث فی علم الاصول" و "الاسس ...

این تحقیق در مورد ارتباط اسماء الهی مذکور در انتهای آیات با محتوای آیات در سه سوره حج، مومنون و نور است. با اینکه اغلب اسماء الهی معنایی نزدیک به هم و مشترک دارند اما این دلیل باعث نشده است که در این تحقیق ترادف معنایی پذیرفته شود. اسماء الهی از طریق معنا با محتوای آیات در ارتباط هستند، که در بیشتر موارد سیاق شاهد بر این ارتباط معنایی است. زیرا سیاق در این زمینه اهمیت بالایی دارد، و بر اساس سیا...

نظارت بر رفتار قضایی و اعمال تنبیه در قبال تخلف قاضی از جمله مسائلی است که همواره در طول تاریخ مورد توجه حکومت ها بوده است. این نگاه حساس به نظارت و کنترل رفتار قضات، نمایش تجلی حق نظارت حکومت ها در امور قضایی است که با هدف دست یابی به دادرسی منصفانه اجرا شده است. در نظام نوین حقوقی ایران نیز، نظارت انتظامی بر رفتار قضات همواره مورد توجه بوده است. قانون نظارت بر رفتار قضات یکی از قوانینی است...