همۀ زبان‌های جهان برای تولید واژه‌های جدید از شیوه‌های گوناگونی استفاده می‌کنند. اشتقاق در کنار ترکیب دو فرایند مهم صرفی هستند که نقش اصلی هر دو ساخت صورت‌واژه‌های جدید است. در زبان فارسی اشتقاق یکی از فرایندهای پویا و پرکاربردِ واژه‌سازی است و از جمله مقولاتی است که از دیرباز مورد مطالعه بسیاری از زبان‌شناسان ایرانی و غیرایرانی قرار گرفته است. در قلمروی اشتقاق، زبان فارسی دارای پیش‌وندها و پسون...

در این پژوهش توالی اجزای جمله و گروهها در فارسی و ترکی آذری مورد بررسی و مقابله قرار گرفته است. ساختارهای مورد بررسی عبارتند از: جملات ساده (از قبیل جملات خبری، پرسشی، امری و عاطفی) و عبارات (از قبیل گروههای اسمی، فعلی، وصفی و قیدی). بررسی تقابل های ساختاری هدف این مطالعه را تشکیل می دهد؛ همچنین تبیین و تعیین اشتباهات احتمالی منتج از بررسی مقابله ای جنبه های مختلف نحو فارسی و ترکی در چارچوب ا...

در این تحقیق هدف اصلی بررسی رابطه بین مبتدای جمله (نهاد جمله) و ساخت اطلاعی جمله از نظر ترتیب قرار گرفتن اطلاع کهنه (مفروض) و اطلاع نو می باشد . مطالعه حاضر که درباره ساخت اطلاعی جملات نوشتاری زبان فارسی انجام می گیرد بر اساس درجه بندیی از میزان آشنایی گروه های اسمی برای شنونده است که پرینس (1981) در مقاله خود به آن پرداخته است و او با آوردن شواهد گفتاری و نوشتاری از زبان انگلیسی به تجزیه و تحل...

یکی از مباحث اصلی در تحلیل گفتمان ساخت اطلاعی است. تأثیر ساخت اطلاعی را در صورت نحوی، واج‌شناختی و ساخت‌واژی جمله می‌توان دید. در حوزۀ تأثیر ساخت اطلاعی بر صورت ساخت‌واژی جمله، مبحثی تحت عنوان ارجاع گفتمانی وجود دارد. در این مقاله، ارجاع گفتمانی در رمان «مدیر مدرسه» و کتاب «زبان و تفکر»، بر اساس سلسله‌مراتب کهنگی گاندل، هدبرگ و زاخارسکی (Gundel, Hedberg and Zacharski, 1993) که یک مدل شناختی است...

در زبان شناسی، پیکره انباره­ای از داده ­های متنی است. در این مقاله، تمرکز ما بر طراحی و ساخت خودکار پیکره دو زبانه فارسی-انگلیسی است. ما نرم افزاری برای ساخت پیکره طراحی کرده­ ایم که هزینه و زمان ساخت پیکره را کاهش می­ دهد؛ به­ علاوه نرم­افزار ارائه شده قابلیت مدیریت پیکره را نیز برای کاربران فراهم می­ کند. در این مقاله، روشی برای ترازبندی جمله های پیکره فارسی تخصصی حوزه فاوا  و جملات انگلیسی پ...

به طور کلی ساخت های اسنادی شده ساخت های نحوی نشانداری هستند که یک گزاره منطقی ساده را توسط دو بند بازنمایی می کنند. ارتباط این ساخت ها با ساخت های پایه ای تر با توجه به چارچوب نظری معین می شود که برای تحلیل به کار می رود. از سوی دیگر مطالعات گشتاری به دنبال این هستند که با استفاده از ویژگی های ساخت های اسنادی شده ساخت زیربنایی آن ها را تعیین کنند. چنانچه جملات اسنادی به عنوان ساخت‎ پایه برای سا...

این مقاله به بحث دربارة تفاوتها و تشابهات ساخت اطلاعاتی جمله در انگلیسی و فارسی اختصاص دارد. نویسنده از رهگذر بحث دربارة این تفاوتها و تشابهات کوشیده است تا از چگونگی و نیز اهمیت انتقال ساخت اطلاعی در ترجمه (از انگلیسی به فارسی  و بالعکس) سخن گوید.

در مقاله‌ی حاضر با برگزیدن یازده فیلم نامه و نمایشنامه از آثار محسن مخملباف، به بررسی 120 جمله‌ی نشاندار حاصل از عملکرد دو فرآیند مبتداسازی و مجهول سازی پرداخته‌ایم. در این پژوهش سعی بر آن است تا شأن اطلاعی عنصر پیشایند شده در هر یک از این دو فرآیند تعیین گردد. همچنین نقش اطلاعی دو فرایند مذکور در بافت زبانی خود براساس انواع ساخت اطلاع کانونی و نیز عوامل مؤثر در تعیین نقش اطلاعی دو فرایند فوق م...

ترکیب، همیشه در دستور زبان با چالش‌هایی همراه بوده است. اختلاف نظر در تقسیم بندی ساختمان واژگان و جمله‌ها نیاز به توضیح نیست. هدف از این مقاله، شناخت جمله‌های مرکب و آشنا شدن با ساخت و اقسام جمله‌های مزبور است که از این رهگذر یکی از عناصر انسجام مثنوی به نام روابط معنایی منطقی هویدا می‌شود. کتاب‌های دستورزبان هنگام مطالعۀ ساختمان جمله، در توضیح و تبیین جملۀ مرکب نظرهای متفاوتی ارائه کرده اند. ت...

در زبان شناسی، پیکره انباره­ای از داده ­های متنی است. در این مقاله، تمرکز ما بر طراحی و ساخت خودکار پیکرة دو زبانه فارسی-انگلیسی است. ما نرم افزاری برای ساخت پیکره طراحی کرده­ ایم که هزینه و زمان ساخت پیکره را کاهش می­ دهد؛ به­ علاوه نرم­افزار ارائه شده قابلیت مدیریت پیکره را نیز برای کاربران فراهم می­ کند. در این مقاله، روشی برای ترازبندی جمله های پیکره فارسی تخصصی حوزة فاوا  و جملات انگلیسی پ...