با رشد فزاینده شهرنشینی در جهان؛ شهرهای کشورهای درحال‌توسعه (ازجمله ایران)، با عدم تعادل‌های خدماتی و پراکنش جمعیت و رشد بی‌قواره شهری مواجه بوده‌اند؛ به‌طوری‌که ناپایداری حاصل از آن، به شکل عدم تعادل‌های فضایی- اجتماعی و با نمودهایی همچون محرومیت شهروندان از خدمات و تسهیلات شهری، افزایش شکاف طبقاتی و تشدید تفاوت مناطق شمال و جنوب شهر و غیره نمایان شده است. لذا با توجه به مفاهیم عدالت فضایی و ا...

در دهه های گذشته بر کاهش جمعیت، و در دهه نود بر افزایش جمعیت تأکید می شود. به راستی علت این تفاو تها در سیاست گزاری چیست؟ نوشتار حاضر، بخشی از این مسئله را مورد کاوش قرار داده و نشان م یدهد فراباورهای جمعیتی، به آن دسته از عناصر واقعی اشاره میکند که در تصمیم گیری های مربوط به سیاست هایِ جمعیتی و رشد مناسب جمعیت در جامعه اسلامی، مؤثر است. در این مقاله، علاوه بر بیان سیاست گزاری های کمی و کیفیِ ج...

عدم کنترل مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ مشکلات عدیده ای را در شهرها و حتی روستاها موجب شده است از جمله مشکلات اقتصادی فرهنگی در شهرها و خالی از سکنه شدن روستاها، که برای توسعه اشتغال و تولید در کشور مفید نخواهد بود. بنابراین اعمال سیاستگذاری های صحیح به ویژه عملکرد صحیح سیاست روستا-شهری راهکاری مناسب برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ به نظر می رسد. پژوهش حاضر در این راستا به روش...

هدف این مقاله ارائه شاخص هایی است که عدم تعادل های جنسیتی در بازار کار ایران را نشان می دهد. با مروری بر نظریه های بازار کار دو گانه و موضوع تمایز شغل های بخش اول و دوم، پیدایش شغل های پرتراکم و پیامدهای آن برای زنان بررسی می شود. شاخص های مورد نیاز با استفاده از اطلاعات و آمار موجود در گزارش های رسمی کشور محاسبه شده است. یافته ها حاکی از نرخ پایین مشارکت زنان به رغم افزایش آن نسبت به دهه گذشته...

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیتی ماهی کلمه که یکی از گونه های مهم اقتصادی و در معرض تهدید دریای خزر است، 58 نمونه از مناطق گرگانرود و خلیج گرگان جمع آوری و با استفاده از 10 جفت پرایمر ریزماهواره بررسی شد. هر 10 جایگاه ژنی مورد استفاده چند شکلی نشان دادند و دارای ظرفیت اطلاعات چند شکلی 72/0 تا 93/0 بودند. نتایج نشان داد که مناطق مورد بررسی از غنای اللی (تعداد الل:3/10) و ژنی (هتروزیگوس...

روستا و روستا­نشینی در ایران از جایگاه و اهمیت بالایی برخوردار است، عدم توجه به فضاهای روستایی، توان و امکانات تولیدی نواحی روستایی و بی­توجهی به نیروی انسانی پرتوان روستاها، از مشکلات اساسی در دستیابی به توسعه­ی روستایی است. اینکه مناطق جغرافیایی مختلف به طور عام و مناطق روستایی به طور خاص چگونه از تغییرات جمعیت تأثیر می­پذیرد مستلزم بررسی چندین عامل است. در این راستا، تشخیص آثار متقابل تغییرا...

پس از تجربه سیاست‌ها و استراتژی‌های مختلف توسعه در کشورهای مختلف، کشورها با پدیده‌ای مواجه شدند که ادامه تلاش‌ها را مشروط کرده بود. این پدیده که با تفاوت معنادار سطح توسعه مناطق داخلی یک کشور شناسایی می‌شود با عنوان عدم تعادل منطقه‌ای مطرح‌ شده و کاهش آن‌یکی از اهداف سیاست‌گذاران توسعه بوده است. اقتصاد ایران نیز در دهه‌های گذشته همواره با این معضل مواجه بوده و این پدیده موانع تعیین‌کننده‌ای در ...

هدف مقاله حاضر، تبیین عدم تعادل های فضایی استان خراسان رضوی است. بر این اساس ابتدا مدل مفهومی پژوهش با استفاده از 47 شاخص، در هفت زمینه توسعه انسانی، کیفیت نیروی انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، امکانات محیطی و خدماتی در سطح شهرستانهای استان خراسان رضوی ساخته شد و با استفاده از مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره فضایی اقدام به سطح بندی شهرستانهای استان بر اساس شاخصهای مورد نظر گردید. ترکیب نتایج حاصل...

گذار جمعیتی یک تحول جمعیتی بنیادین و فراگیر بوده و تجربه­ای اجتناب­ناپذیر برای همه­ی کشورهای دنیا است. اغلب به دلیل ناهماهنگی زمانی گذار جمعیتی با گذار اقتصادی و اجتماعی و عدم اتخاذ سیاست­های اقتصادی ـ اجتماعی متناسب با آن، در بسیاری از کشورها، مسائلی بروز خواهد کرد که در صورت عدم چاره­اندیشی، مسائل اقتصادی و اجتماعی حادی را در پی خواهد داشت. هدف از انجام مطالعه­ی حاضر، تحلیل دینامیکی تحولات جم...

چکیده: نیروی انسانی، یکی از مهمترین و اساسی ترین عوامل تولید است که از طریق مشارکت در تولید چه به لحاظ یدی و فیزیکی و چه به لحاظ فکری و مدیریتی و تکنولوژیکی نقش بسیار برجسته ای را در روند تولید ایفا می کند؛ به نحوی-که به جرات می توان گفت، جوامعی که موفق شده اند از طریق برنامه ریزی صحیح و متکی بر اصول و ضوابط علمی، نیروی انسانی کارآمد به وجود آورند، بخوبی بر کمیابی های ناشی از دیگر عوامل تولید غ...