آیین مانوی آیینی است گنوسی که جزء فرقه های عرفانی به شمار می‌رود. اصل اساسی این آیین، هبوط روح از عالم اعلا که جایگاه حقیقی اوست و گرفتاری آن در عالم ماده است، وظیفه انسان دراین دنیا رها سازی روح علوی گرفتار در بند ماده است. مانویان همانند سایر گنوسیان راه نجات روح را دست یابی به گنوس یا همان معرفت میدانستند؛ که این معرفت توسط فرستادگان الهی و منجیان آسمانی برای انسان به ارمغان آورده می‌شود. می...

کیسانیان به عنوان اولین گروه شیعه که مصداقی عینی برای موعود احادیث نبوی برگزیدند، پیشگامان عنایت به مهدویت در میان فرقه های اسلامی هستند. لذا واکاوی و بازشناخت باور به مهدی و مهدویت در میان آنان با رویکرد فرایندی، در نگاهی کلان به ارتقاء مباحث و مطالعات تطوری در تاریخ تشیع کمک می کند. هدف گزاری پژوهش پیش رو، ترسیم نموداری از جایگاه مهدی باوری در اندیشه ی کیسانیان در طول حیات آنان، با استفاده از...

خرّمدینیه را یکی از بزرگترین جنب شهای مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان در سده های دوم و سومهجری قمری دانسته اند، که نسبت به سایر فرق ههای ایرانی این دوره از اهمیت بیشتری برخوردار است و منابعخذی نسبتاً قابل توجه نیز درباره آنان در دست است. با این همه، هنوز نادانست ههای زیادی از آنان داریم؛ Ĥ و مبه ویژه آنکه بیشتر منابع با خشم، کینه و عداوت از آنان سخن گفت هاند. مشکل اساسی و مهمّی نیز که در اینتحقیق ...

فرقه فکری و مذهبی معتزله از همان آغاز پیدایش یعنی 131 هجری فراز و نشیب های فکری و سیاسی بسیاری را سپری نمود. در زمان مامون عباسی به شکوفایی و توانمندی شایانی رسید به گونه ای که سران آنها پست های حساس دولتی از قبیل قضاوت را در اختیار داشتند، ولی در زمان متوکل به سردی گرائید و حتی علیه آنها دست به تبلیغات زده شد و از نظر درون گروهی نیز اختلافات و انشعاباتی پیدا کردند، اگر چه تاثیر آموزه های آنان ...

کشور اسلامی پاکستان یکی از مهم ترین کشورهایی است که از دیرباز مهد پرورش جنبشهای فکری و اجتماعی اسلامی بوده و در دهه های اخیر در این عرصه رشد چشمگیری داشته است. ریشه دار بودن فرهنگ دینی و وجود عوامل تحریک کننده اعتقادی در منطقه، همراه با شکل گیری هویت ملی با عناصر ارزشی که در پی استقلال از هند به وجود آمد، بنیانهای باورهای دینی را در آنجا بیش از پیش تحکیم بخشیده است. اما با وجود سازوکارهای لازم ...

در عصرامام رضا(ع)،فرقه های کلامی متعددی، در جامعه اسلامی وجود داشتند، که در کنار هم و گاه علیه یکدیگر، اقداماتی انجام می دادند؛این رفتارها و اقدامات، عرصه های مختلف علمی ، اعتقادی، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی را شامل می شد؛ در این تحقیق سعی شده است: چگونگی تعامل امامیه با محوریت امام رضا (ع)، در عرصه اعتقادی با سایر فرقه های کلامی مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. پرداختن به این موضوع کمک به شناخت ابع...

تصّوف به عنوان یک جریان اسلامی که بر پایه اعتقادات مشترک تشیّع و تسنّن واقع شده است، پیروانی را از دو جریان اصلی جهان اسلام دور خود گرد آورده و نقطه های اشتراک و افتراق بسیاری با این دو جریان دارد. یکی از جنبه های مثبت این جریان، آن است که با بومی شدن در برخی از نقاط جهان، تعاملی مثبت را با سایر ادیان ایجاد نموده است. نگارنده در این نوشتار بر آن است که با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و تاریخی...

ورود بابریان به عرصه‌ی سیاسی هندوستان با حضور و نفوذ صوفیان نقشبندی در آن خطه مقارن بود.دیدگاه‌های خاص بزرگان فرقه‌ی نقشبندی در لزوم نزدیکی به امراء وسلاطین از یک طرف ، و ارادت اجدادی تیموریان و اخلاف آنان (بابریان) در هند از طرف دیگر ،زمینه‌ی حضور و نفوذ آنان را در مسایل این عصر بیش از پیش فراخ تر نمود. از این رو، رد پای فکری و سیاسی صوفیان این فرقه به طور آشکار و نهان در حوادث عصر تیموری هو...