چکیده این نوشتار به تحلیل و شرح دیوان" وهج الظهیره"، یکی از دیوان های عباس محمود العقاد می پردازد و از این طریق به شناخت بُن مایه های فکری و روانی شاعر دست می یابد. نگارنده با مطالعه ی رویکردها و دیدگاه های نوین در عرصه تحلیل زبان شعری و ادبی، در این جُستار در پی آن است که بگوید: " با تعمق و تأمل در زبان شعری، می توان به شخصیت گوینده آن پی برد". بدین ترتیب با بررسی زبان شعری دیوان «وهج الظهیره»...

دیدگاه‏هایی که شاعران هر دوره دربارة تعریف شعر ارائه می‏کنند، روشنگر ویژگی‏های نوع شعری است که در آن دوره مقبول طبع آنان قرار می‏گرفته است. مجموع این دیدگاه‏ها به‌طورکلّی می‏تواند به لحاظ نظری تعریف شعر مطلوب را در هر عصری برای ما روشن سازد؛ ازاین‏رو، می‏توانیم از این دیدگاه‏ها به «نظریّة ادبی» آن عصر یا دوره تعبیر کنیم. شاعران عصر صفوی و به­ویژه برجسته‏ترین آنها، یعنی صائب تبریزی نیز دیدگاه‏هایی...

نویسنده در مقالة حاضر وضعیت شعر کودک و شعر نوجوان ایران را در سه دهه پس از انقلاب توصیف و تحلیل می‌کند. محور برخی از پرسش‌ها، جریان‌های شعری، مختصات هر جریان، شرایط اجتماعی، شاعران مهم‌تر و شاعران جهت‌دهنده است و چارچوب آن نظری، تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. این مقاله نخستین اثری است که به این شکل به جریان‌ها، آثار و شاعران سه دهه پرداخته است. بررسی برخی از مختصات دهة شصت (انقلاب و دفاع مقدس، رش...

در بررسی شعرهای حافظ می‌توان دریافت بسیاری از تصاویر و بن‌مایه‌های تصویری در شعر او وجوه اشتراک فراوانی با اشعار شاعران پیش از او دارد؛ این بن‌مایه‌ها افزون‌بر صور خیال، شامل ساختار تلفیقی و ترکیبی خوشه‌های تصویری شعر او نیز می‌شود. هدف این مقاله بررسی این تصاویر و بن‌مایه‌های تصویری در شعر حافظ و مقایسة آن با تصاویر شعری شاعران پیشین یا معاصر اوست. در این بررسی به ارتباط بن‌مایه‌های تصاویر شعر...

خاقانی شروانی از سرآمدان عرصۀ قصیده‌سرایی در شعر فارسی می‌باشد و بخشی از اشعار وی به زبان عربی است که همچون اشعار فارسی وی دشواری‌های خاص خود را دارد. همین امر عامل کم‌توجهی محققان به این بخش از اشعار وی شده است. برای تبیین و فهم این بخش از اشعار خاقانی می‌توان از اشعار فارسی وی بهره گرفت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اشتراکات اشعار عربی و فارسی خاقانی در پی پاسخ دادن به این پرسش است که اشعار عربی خ...

رثا یکی از درون مایه­های مستقل شعری است که از گذشته­های دور، نقشی پررنگ در صفحة شعر شاعران داشته است. رثا رهاورد تجربة عاطفی شاعر و ترجمان اوضاع اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی جامعة اوست که شاعر در آن، سوگ و سوزهای درون خویش را در غم فراق ابدی عزیزان به نمایش می­گذارد. در زبان عربی رثا به سه دسته ندب، تأبین، عزا تقسیم بندی می­شود که در این میان، عزا از جایگاهی برتر برخوردار است. شاعر در آن به تفکر د...

رثا یکی از درون مایه­های مستقل شعری است که از گذشته­های دور، نقشی پررنگ در صفحة شعر شاعران داشته است. رثا رهاورد تجربة عاطفی شاعر و ترجمان اوضاع اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی جامعة اوست که شاعر در آن، سوگ و سوزهای درون خویش را در غم فراق ابدی عزیزان به نمایش می­گذارد. در زبان عربی رثا به سه دسته ندب، تأبین، عزا تقسیم بندی می­شود که در این میان، عزا از جایگاهی برتر برخوردار است. شاعر در آن به تفکر د...

بی‌تردید از میان ادبیات ملل مختلف ، زبان و ادب عرب بیشترین تأثیر را بر زبان و ادبیات فارسی گذاشته است . این اثرگذاری در ابعاد و زمینه‌های مختلف از جمله به کارگیری واژه‌ها ، اصطلاحات ، اسلوب ، قالبها ، مضامین و موضوعات شعری و غیره است. این موضوع از همان قرون اولیه موجب ترغیب شاعران ایرانی به مطالعۀ ادبیات عرب شد . به طوری که تتبع در دواوین ادب عرب برای شاعران ایرانی فضیلتی محسوب می‌شد و عربی گوی...

قصیده کلیه یکی از جدیدترین پدیده های شعر عربی معاصر و به تعبیر منتقدان عرب شکل تکامل یافته قصیده عربی و اوج نوآوری در مسیر تطور آن است . این قصیده نمونه و الگوی هماهنگی شکل و مضمون و تداخل آگاهی و شعور با ناخودآگاهی و اتحاد ذات با هستی و درآمیختن شاعر با کائنات و ذوبان تمامی موجودات در قصیده است . قصیده کلیه متکی برمیراث تصوف افراطی اسلامی ومیراث تصوف غرب است که به طور عمده با دومکتب سوررئالیسم...

با تطبیق فراقیه‌های فارسی و عربی می‌توان به وجوه مشترک آن‌ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی‌زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با...