مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربی از عصر نهضت به بعد بررسی و پس از ذکر عوامل تحول ادبی، دگرگونی های پدیدآمده در شعر عربی و تأثیرپذیری آن از ادب غربی بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسی عوامل جامعه شناختی تحوّل ادبی در کشور ما که به بیداری اجتماعی فکری مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه های جام...

پیوند ناگسستنی میان ادبیات و روان شناسی باعث ایجاد نقد روانشناختی در حوزه ادب شده است. این نقد می کوشد تا پیوستگی میان ادب و ادیب و آنچه ورای اثر ادبی است را نشان دهد. روانشناسان بزرگی به پویایی این نقد کمک کرده اند، از جمله این ها کارل گوستاو یونگ است که با طرح نظریه ی ناخودآگاه جمعی در کنار ناخودآگاه فردی فروید، تحولی بزرگ در نقد روانشناختی اثر ادبی بوجود آورد. این روانشناس بر آن است که ناخود...

چکیده موضوع فقر و غنا مسئله ای است که مورد توجه شاعران ملل مختلف قرار گرفته و هریک با توجّه به گرایشات فکری، سیاسی، اجتماعی و فلسفی خود، این موضوع را مورد بررسی قرار داده اند. از آن جا که بهترین راه شناخت شخصیّت ها، آثار به جای مانده ی آن هاست، آنچه در این پژوهش می آید نگاهی است موضوعی به اشعار شاعر عراقی معروف رصافی که طی آن دیدگاه های شاعر در زمانی که سرزمین عراق از جهل، فقر و عقب ماندگی رنج م...

از دستاوردهای نقد ادبی آگاهی از کیفیت و نقاط ضعف و قوت منابع علمی است. کتاب مختارات من الشعر العربی الحدیث، به کوشش مصطفی بَدَوی، حاوی گزیده هایی از اشعار معاصر عربی است که علاوه بر ارائه مقدمه ای ارزشمند در شرح و تحلیل جریان ها و مکاتب ادبی، به معرفی شاعران برجسته هر مکتب و ارائه نمونه هایی از اشعار آنان پرداخته است. محور کار نویسنده توجه به جریان های ادبی و تقسیم شاعران بر مبنای گرایش های ادبی ...

هدف: ارتباطات سیاسی و اقتصادی بین خاورمیانه و غرب در عصر رنسانس، سبب چاپ کتاب به الفبای عربی در اروپا شد. این مقاله به تحول حروف چاپی در نخستین کتاب های چاپ شده به زبان های فارسی و عربی می پردازد.روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با استفاده از مواد کتابخانه ای وآرشیوی نوشته شده است.یافته ها: پیش از شروع چاپ در اروپا با استفاده از حروف متحرک عربی، ابتدا این کتاب ها به وسیله قالب های چوبی چاپ می شد. د...

شعر و ادب عربی یکی از غنی ترین و گرانبهاترین گنجینه های ادبیات جهان است که در زمینه های مختلف مانند حکمت و موعظه و اخلاق و روی هم رفته هر آنچه در ارتباط با زمینه های معنوی و فطری انسان ها می شد، آثار گران سنگی را به جامعه ی ادبی دنیا معرفی کرده است. تألیفات و آثار گوناگون در زمینه های یاد شده، خود گویای این واقعیت است که نه تنها پیشگامان گذشته ی ایران زمین حق مطلب را به خوبی ادا کرده اند، بلکه ...

چکیده اندیشه­ها و تأمّلات فلسفی خیّام، تأثیری ژرف بر شعر و ادب معاصر عربی گذاشته­اند. سایه پرسش­های حیرت­آلود او که از طریق ترجمه رباعیات به زبان عربی در جهان عرب نفوذ کرده، در جای جای آثار ادبی و در شعر بسیاری از شاعران معاصر عرب بوضوح مشاهده می گردد. سیّد قطب، ادیب، متفکّر و شاعر نا­م­آشنای معاصرِ مصری، از جمله شاعرانی است که در آثار ادبی- نقدی خود از خیّام و تأمّلات فلسفی او فراوان سخن گفته است و ع...

دعوت به وحدت و انسجام ملی، از درونمایه­های اصلی در ادب پایداری است. از همین رو، یکی از گفتمان­های مورد توجه در میان شاعران بیداری اسلامی در شعر معاصر فارسی و عربی، موضوع اتحاد و دعوت همگانی به همبستگی و تشکیل صف واحد در برابر دشمنان است. این مقوله مهم سیاسی- اجتماعی که سرچشمه­های اصلی آن، رهنمودهای قرآن کریم و احادیث نبوی(ص) است، در دوره معاصر و در سروده­های شاعران دو زبان، بازتاب گسترده­ای دار...

چکیده بزرگ علوی (1283-1375) و عبد الرّحمن منیف (1933-2004)، از تواناترین نویسندگان معاصر ادب فارسی و عربی در ادبیّات زندان هستند. در آثار منیف و علوی، همه­جا دیوار، رنج، مرگ، زندان و شکنجه است. رمان شرق المتوسّط منیف و ورق­پاره‌های زندان بزرگ علوی به شرح برخوردهای توهین‌آمیز و خشونت‌بار مأموران با زندانیان سیاسی است که تصویری از فضای خفقان­بار دوران دیکتاتوری رضاشاه و فضای حاکم در شرق المتوسّط (کشو...

چکیده ادبیات در طول زمان ارتباط زیادی با زندگی داشته است، و ارتباط ادب حدیث با اجتماع نسبت به قبل بیشتر شده است. عباس محمود عقاد یکی از مشهورترین ادبای معاصر مصر می باشد. ایمان و اعتقاد به دین نقش زیادی در آثار وی به ویژه آثار نثریش داشته است. وی تالیفات زیادی دارد وحجم آثار نثریش بسیار زیادتر از آثار شعریش است. او یکی از پرچم داران فکر وادب در زبان عربی است، وی از سردمداران جماعت دیوان است، و...