عنوان پژوهش حاضر تاریخ تشیع قم از دوره مغول تا پایان صفویه است. سوال اصلی پژوهش از چگونگی وضعیت کلی تشیع قم در طی این قرون از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی است. در فرضیه این پژوهش بیان شده که شیعیان قم از دهه سوم قرن هفتم تا اواسط قرن هشتم از جنبه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تغییر محسوسی نداشتند ولی از آن پس به یک نشاط و رونق گسترده ای دست یافتند. برای دست یافتن به منظور اصلی این پژوهش...

یکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه عطار در قرن هفتم یکی از این آثاری است که با تلفیق انواع ضرب المثل­ها با محتواهای گوناگون سروده شده است برهمین اساس، با محوریت ا...

طرب‌المجالس از میرحسینی هروی، اثری اخلاقی و تعلیمی مربوط به قرن هفتم است. سید علیرضا مجتهدزاده، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، نخستین‌بار در سال 1352 با استفاده از نسخۀ خطی موجود در کتابخانۀ دانشگاه فردوسی مشهد این کتاب را مقابله و تصحیح کرد. این تلاش و تصحیح در جای خود درخور ذکر و ارج‌گذاری است؛ اما به سبب‌های گوناگون مانند اشکال‌ها و کاستی‌های نسخة اساس و نسخه‌بدل‌ها، اشکالات پی‌نوشت و وجود اشتبا...

پژوهش حاضر در پنج فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش سیاسی فرهنگی «آل طاووس» را در قرن هفتم و هشتم هجری قمری چگونه می توان تبیین کرد؟ در فصول این پژوهش، با بررسی اوضاع سیاسی فرهنگی «بغداد» در قرون مذکور و واکاوی زندگی و آثار شخصیت های برجسته «خاندان طاووس» در این قرون، به زمینه ها و عوامل و انگیزه هایی که سبب شده تا «خاندان طاووس» به انجام فعالیت های سیاسی فرهنگ بپردازد، اشاره نموده و د...

در بیشتر آثار صوفیّه، هنگامی که از نفس و چگونگی رفتار با آن سخن گفته شده است، دو اصطلاح «مجاهده» و «ریاضت»، گاه معطوف به هم و گاه به تنهایی، به کار رفته است. مدّعای ما این است که در متون کهن، مجاهده و ریاضت تعریف و جایگاه مستقلّ از هم داشته اند. مؤلّفان صوفی در کتاب های تعلیمی خود دربارۀ تصوّف، این دو را جدا از یکدیگر شرح و توضیح داده­اند، امّا بیشتر صوفیان به هنگام سخن گفتن، ریاضت و مجاهده را در یک ...

موضوع پایان نامه حاضر " بررسی سبک و ویژگیهای اجتماعی در دیوان همام است". سبک شناسی علمی است که توسط آن می توان آثار ادبی یک دوره را از سایر دوره ها بازشناخت همچنین می توان اثر یک شاعر یا نویسنده را از سایرین بازشناخت. از نظر دوره سبک شعر در ایران به 8 دوره تقسیم می شود : 1- سبک خراسانی : (از نیمه دوم قرن سوم تا قرن ششم) 2- سبک حدوسط یا دوره سلجوقی (قرن ششم)3- سبک عراقی (قرن هفتم تا دهم) 4- س...

از آثار برجای‌مانده از حسن بن عبدالمؤمن خویی، ملقب به حسام‌الدین خویی، ادیب و منشی مشهور قرن هفتم هجری، تا کنون چند رساله منتشر شده است. اغلب آن‌ها به‌نثر است و در زمینۀ تعلیم انشاء و فن ترسل. حسام‌الدین خویی، در زمانۀ خود و در میان معاصران، به «حسام شاعر» معروف بوده است، ولی از سروده‌هایش، جز منظومه‌هایی کوتاه و ابیاتی پراکنده‌ در ضمنِ آثار منثور، عجالتاً چیزی در دست نیست. در این مقاله، منظومه‌ا...

آراستن آغاز کلام به حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیامبر و اهل بیت او تحمیدیه نام دارد که دربردارنده حقایق ژرف و بازتاب تفکر درونی نویسنده است و به دلیل این که نویسنده در آن تمام هنر نویسندگی و فن بیان خود را برای جلب مخاطب به کار می گیرد، از لحاظ بلاغی و ادبی حائز اهمیت بسیار است. این نوعِ عالی، تابع تحول سبک نثر هر دوران است، اما به دلیل تحول تدریجی نثر، رگه های تقلید از سبک نثر دوره ی قبل د...