امیر خسرو دهلوی به دلیل محل جغرافیایی زندگیش که در خارج از ایران و در هندوستان بوده، آثارش آن سان که باید و شاید مورد توجه و بررسی قرار نگرفته و محققان در نقد های خود به ندرت به آن ها اشاره کرده اند و در هند نیز محققان، اکثراً آثار هندی زبان شاعر را بررسیده اند؛ درحالی که امیر خسرو دهلوی یکی از شاخص های مهم دو ادبیات عظیم مشرق زمین، یعنی فارسی و هندی محسوب می شود و آثارش مفاهیم کلیدی ادبیات کلاس...

شهربراز یکی از فرماندهان نامدار عصر خسروپرویز است که سالها با امپراطور روم(بیزانس) جنگید و پیروزی های فراوانی به دست آورد؛ از جمله اورشلیم را گرفت و صلیبی را- که به اعتقاد مسیحیان، عیسی مسیح بر آن مصلوب شده بود- به تیسفون، پایتخت شاهنشاهی ایران، فرستاد. وی سپس مصر و لیبی را در سال 614م تسخیر کرد و پس از چند سده، دوباره قلمرو ایران را به گستردگی زمان هخامنشیان رساند، اما دیری نپاید که روابطش با ...

ماجرای عشق خسرو پرویز، پادشاه ساسانی به شیرین، برادرزادۀ بانوی ارمن، در میان داستان­های خمسۀ نظامی، به سبب رنگ ملی و برخورداری از زمینه ­های افسانه­ای و غنایی، زیبایی و اهمیت خاصی دارد و این شهرت از آن جهت است که داستان خسرو و شیرین نظامی حکایت مهرورزی آدمی است و در آن سوز و گداز عاشقانه با کلامی دل ­انگیز در هم آمیخته و داستانی خلق کرده که مورد توجه همگان قرار گرفته است. شیفتگی به این داستان ت...

رساله حاضر در سه بخش عمده تدوین شده است. بخش اول شامل کلیات موضوع است و در آن زندگی و آثار نظامی، اهمیت صورخیال در شعر فارسی و در شعر نظامی به اختصار بررسی شده است. در بخش دوم عناصر صور خیال ، یعنی استعاره ، کنایه، مجاز، ایهام و اغراق در خسرو و شیرین مورد بحث قرار گرفته است. بخش سوم شامل فهرست استعارات ، کنایات و امثال در خسرو و شیرین است.

منظومه¬ی خسرو و شیرین نامی اصفهانی به عنوان شصت و پنجمین نظیره نویسی از خمسه ی نظامی است. این منظومه ی 4000 بیتی با زبانی ساده و روان و بیانی دل نشین در دوره ی بازگشت ادبی سروده شده است و در مقایسه با خسرو و شیرین نظامی گذشته از تمایز میان زبان دو شاعر، تفاوت هایی نیز از نظر بیان مضامین یا ترتیب نگاشتن برخی رویدادها وجود دارد. خسرو و شیرین نامی اصفهانی که به صورت نسخه ی خطّی موجود است و تاکن...

چکیده حکیم نظامی در ادبیات فارسی به عنوان شاعر داستان سرا، یگانه استاد صاحب سبک، در این عرصه است که سکّه ی فرمانروایی بر این شیوه ی خاص تاکنون به نام او زده شده است. از آنجا که داستان یکی از مهم ترین انواع ادبی در ادبیات نوین ملل جهان است، بررسی آثار نظامی از آن بخش های معدود ادب کهن فارسی است که امروزه مورد اقبال بسیاری از ادب دوستان قرار گرفته است. در میان آثار داستانی نظامی اکثر اهل ادب، منظو...

زبان شعر نظامی که از برجسته‌ترین شاعران سبک آذربایجانی است، کاملاً تصویری و کنایی است و در شعر او استفاده هنرمندانه از انواع صورخیال بسیار دیده می‌شود. اگرچه ماجرای خسرو و شیرین در قرن ششم داستانی مشهور و آشنا برای عام و خاص بوده است، هنرنمایی نظامی در شیوه بیان از جمله در توصیف و تصویر زیبارویان و صحنه‌های طبیعت، آشکارا دیده می‌شود. در بین آثار نظامی درباره خسرو و شیرین بایدگفت پرداختن به موضوع...

پس از سرودن خمسه توسط نظامی، بویژه دو اثر مشهور غنایی او؛ یعنی لیلی و مجنون و خسرو و شیرین، بسیاری از شاعران در صدد برآمدند که به تقلید از این آثار منظومه‌هایی پدید آورند. یکی از این مقلدان، شهاب ترشیزی شاعر سده دوازدهم و آغاز سده سیزدهم است. شهاب دو منظومه غنایی به نام‌های یوسف و زلیخا و خسرو و شیرین دارد که اولی را به تقلید از جامی و دومی را به پیروی از نظامی سروده است. شهاب در مثنوی خسرو و ش...

ادبیات ، بویژه شعر اسلوب غیرمستقیم گفتار و شیوه هنری بیان احساسات و اندیشه ها است . شاعر یا هر گوینده دیگری که به زبان ادبی سخن می گوید از رهگذر گونه های مختلف صور خیال، بخصوص چهار رکن اساسی آن یعنی مجاز، تشبیه، استعاره و کنایه به بازآفرینی تصاویر ذهنی و خیالی و بازگویی افکار و حساسات درونی خود می پردازد. و روشن است که هر قدر میزان توانایی و خلاقیت شاعر در بکارگیری این اسلوب هنری بیشتر باشد، کل...

میرجمله، میرزا محمدامین شهرستانی اصفهانی، متخلص به روح الامین که سالیان متمادی مقام میرجملگی (سومین مقام رسمی) دربار سلاطین شیعی مذهب و ایرانی نژاد هندوستان را بر عهده داشته، خمسه سرایی موفق بوده و با سرایش منظومه « خسرو و شیرین» که طی سال 1018ق در 7800 بیت به رشته نظم کشیده شده، نخستین گنج از پنج گنج خود را مبتنی بر همان دستمایه امیر خسرو دهلوی فراهم آورده و منظومه خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجو...