قرن پنجم هجری و دوره حکومت سلجوقی، آغاز دوره¬ای پربار در هنر¬های مربوط به کتاب¬آرایی ایرانی و اسلامی است. در این¬دوره قطع کتاب¬ها از عمودی به افقی تبدیل شده و به¬جای پوست از کاغذ استفاده شد. از کاتبان مشهور این¬دوره عثمان بن حسین ورّاق غزنوی است که نسخه¬های متعددی از قرآن را کتابت کرده است و از میان آنها یک نسخه کامل موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد(466 هجری) و بخشی از یک نسخه دیگر در مو...

سواد هنری، فعالیتی چند بُعدی است که ارزش ذاتی و ابزاری آن در نظام های آموزشی رو به افزایش است. نظام های آموزشی نیز در قالب رویکردهای آموزش هنر می توانند به رشد آن کمک نمایند. عدم شناخت درست از طیف رویکردهای موجود در آموزش هنر دوره ی راهنمایی یکی از مسائلی است که تربیت هنری با آن رو به رو است. هدف این مطالعه، شناخت رویکردهای موجود در آموزش هنر با در نظر گرفتن حیطه های دانستن است. در این مطالعه رو...

"منبر" به عنوان یکی از اشیاء و وسایل کاربردی در آثار و فضاهای معماری مذهبی، خصوصاً در مساجد، تکایا و حسینیه ها جایگاه ویژه ای داشته است. اهمیت و جایگاه این وسیله هنرمندان را بر آن داشته که همواره به این وسیله نگاه ویژه ای داشته باشند و آثار ارزشمندی را خلق کرده و به یادگار گذارند. به راحتی می توان گفت: از جمله بهترین مجموعه های هنرهای چوبی ایران بعد از اسلام منبرهای چوبی به جامانده از ادوار مختل...

دولت سلجوقیان در اوایل قرن پنجم هجری از میان ترکان مهاجر از شرق ایران برآمدند  و با پیروزی بر غزنویان و آل‌بویه، وسیع‌ترین امپراتوری اسلامی را ایجاد کردند. مشارکت زنان در قدرت در دوره سلجوقیان، یک پدیده شاخص بود و آثار آن در منابع تاریخی دیده می‌شود. پژوهش حاضر، با استناد به منابع تاریخی بویژه فرهنگنامه‌ها و تاریخ‌های  سیاسی درصدد پاسخ به این پرسش است که خاتون‌ها ی سلجوقی چگونه و در چه حوزه‌های...

مفهوم جنگ در قلمرو ایران اغلب با تغییراتی در نظام فکری و معنایی رو به رو بوده است که این امر در دوره سلجوقیان به دلیل ورود ساختار و نظام فکری ایلی آن ها در قلمرو حکومتی صورت گرفته است. مفهوم جنگ در قلمرو ایران پیش از اسلام اغلب به معنای عامل برقراری نظم تصویر شده است، ولیکن این مفهوم بعدها در ترکیب با امر مذهبی در قالب عامل برقراری عدالت بازتعریف می شود. در عصر سلجوقی مفهوم جنگ با توجه به اندیش...

بخش عمده ای از نارضایتی عمومی در عصر سلجوقی که در فریاد و فغان شاعران از اوضاع زندگی و زمانه بازتاب پیدا کرده است، ارتباط مستقیم به حکومت و سیاست دارد. در این دوره، اداره بخشهای عمده ای از مملکت در دست حاکمانی قرار می گیرد که از نظر سنّ و سال به بلوغ لازم نرسیده اند و از نظر سواد و تجربه، اشراف کافی بر امور ندارند و مجموعه ای از افراد جاهل و عاری از اهلیّت نیز گرداگرد حکومت و نهادهای آن را فراگرف...

چکیده قرون پنجم و ششم از درخشان ترین دوره های تاریخ تمدن و فرهنگ اسلام و ایران است . سلجوقیان به دلیل گرایش به مذهب اهل سنت و نجات دهنده خلفای عباسی از دست آل بویه و فتنه ارسلان بساسیری وجهه مثبت و درخشان ، همچنین القاب و عناوینی خاص برای اولین بار در جهان اسلام کسب نمودند . همچنین سلاطین اولیه سلجوقی به دلیل ویژگی های قومی و قبیله ای خود مجبور بودند که از خدمت وزرای دانشمندایرانی استفاده نم...

در دوره های گوناگون تاریخ ایران پس از اسلام زنان هرگز رسماً در امور سیاسی مشارکت نداشتند . دوره سلاجقه و خوارزمشاهیان از این لحاظ یک دوره استثنایی است و می توان گفت تا حدودی دوران برابری زن و مرد می باشد در دوره سلجوقی تعصبات مذهبی دوره غزنوی کم شده و زنان آزادی بیشتری داشتند . زنان ترکی که همراه سلجوقیان به ایران آمدند تحت تآثیر سنت های قبیله ای ترکان کم کم مقام و جایگاهی که در وطن قبلی خود آسی...

دوره سلجوقی را می توان دور? درخشان فلزکاریِ پس از اسلام نام برد و از آثار فلزکاری بجا مانده از سلجوقی گوشواره ها دارای اهمیت بسزایی می باشند. تعداد گوشواره های حجیم و مجوف و مطلای بجا مانده از این دوره نشان از کاربرد و توجه این زیور در دوره مورد بحث می باشد. اگرچه تنوع فرم، نقش و تکنیک در این آثار محدود می باشد اما تکرار و تعدد ساخت آن نشان از استقبال جامعه مصرف کننده آن زمان می باشد. تاثیر فلزک...