از داستانهای مشهور در بارۀ خاستگاه بشر و سرآغاز زندگی انسان بر زمین، حکایت خلقت و هبوط آدم و حوا و گسترش نسل آنها ست. هم در عهد عتیق و دیگر آثار کهن دین یهود، و هم در قرآن کریم تحریرهای مختلف این داستان دیده می شود. به تناسب ذکر آن در قرآن، بحثهای مفصلی در بارۀ جزئیات حکایت را می توان در تفاسیر اسلامی نیز بازجست؛ جزئیاتی که هر یک برخوردار از خاستگاهی متفاوتند. پیشینۀ این داستان در ادبیات کتاب م...

داستان آفرینش آدم (ص) از جمله قص ههای قرآنی است که آیات بسیاری به آاختصاص دارد. در این داستان به جنب ههای مختلف آفرینش تا هبوط آدم از بهشت الهی به زمین خاکی اشاره شده است. سجده فرشتگان در برابر آدم از جمله مواردی است که در آیاتی از قرآن آمده و مفسران درباره آن از چش ماندازهای مختلف بحث و بررسی کرد هاند. ادب فارسی که نیز سرشار از مفاهیم قرآنی است از این داستان و بن مای ههای آن بی بهره نیست. در ا...

موضوع ختم ولایت از مباحث مهم در عرفان اسلامی است که از دیرباز موضوع توجه برخی از عارفان مسلمان، از جمله حکیم ترمذی (سده 3ق) بود که نخستین بار به شکلی منسجم در کتاب ختم الاولیاء خود به آن پرداخت. از دیدگاه ابن عربی، ولایت همان معرفت باطنی و شهودی به خداوند است و خاتم ولایت کسی است که در بالاترین مرتبة ولایت قرار گرفته باشد. عبارات ابن عربی در زمینۀ ختم ولایت مبهم، متضاد و متشتّت است. او گاه خود، ...

چکیده صاحب نظران درباره سیر پیدایش و تکامل تعزیه دورنمایی کلی ترسیم کرده اند. حال آنکه نقطه آغاز تعزیه به آغازین روز آفرینش حضرت آدم(ع) و ذریه او برمی گردد و در فراز و فرود تاریخ زندگی بشریّت تنوع و تکامل می یابد. تعزیه به عنوان یک نمایش آیینی و عنصر فرهنگی، نتیجه ی ترکیب دو فرهنگ اسلامی- ایرانی است. از سر آمدان این هنر می توان به میرزا محمد روحانی«میر انجم» اشاره کرد. ایشان با تمسک به اهل بیت...

قصص و داستان های قرآن یکی از موضوعات مهم علوم قرآن بوده و بی شک آگاهی از آن در تفسیر آیات بسیار موثر خواهد بود. قصص قرآن از زندگی پیامبران و امت های آنان سخن می گوید . داستان حضرت آدم (ع) یکی از مهمترین آنها ست که در سوره های مختلف بیان شده است. قصه آدم ویژگی هایی دارد که طبیعتا بیش از دیگر قصص قرآن جلب نظر می کند و حجم قابل ملاحظه ای از نگاه های تأویل گرا را به خود جذب کرده است . نخستین کسانی ...

یکی از مسائل مهمی که هم دین و هم علم از آن بحث نمودند، نحوه خلقت نخستین انسان و نسل آن می باشد. اثبات عدم تضاد میان دین اسلام و نظر علم در این مساله، قطعا در ترویج دین مبین اسلام موثر است که این عمده ترین هدف این تحقیق می باشد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش می نماید تا نظریه داروین در خصوص آفرینش انسان را بر اساس دیدگاه مفسر و فیلسوف بزرگ جهان اسلام، علامه طباطبائی در المیزان مورد بررسی...

چکیده از حکمت های بسیار زیبای نهج البلاغه به لحاظ ساختاری و محتوایی، حکمت 289 است. امام علی (ع) در این حکمت، ویژگی های انسانی را برمی شمرند که شایستگی برادری امیرالمومنین (ع) را داراست. این حکمت دربردارندۀ نکاتی است که دربارۀ آن ها بین مترجمان و شارحان نهج البلاغه اختلاف نظر وجود دارد. از این رو، بررسی این اختلافات نکات جدیدی را از فهم کلام امام (ع) نمایان می کند؛ البته دربارۀ بعضی از آن ها هی...