هنر امپراتوری هخامنشی را هنری فرانژادی خوانده اند، اما ارتباط آن با هنر اقوام تشکیل دهنده امپراتوری هنوز نیازمند واکاوی است. این پژوهش تلاش دارد با بررسی ریشه برخی از نقشمایه های رایج در هنر هخامنشیان (درخت زندگی، گاو، شیر، گوپت، شیردال، یورش شیر به گاو) مسیری که این کهن الگوها برای پذیرش و پایدار شدن در هنر امپراتوری گذرانده اند از خاستگاه ابتداییشان در محدوده تمدنهای کهن فلات ایران و سرزمینها...

الارقش از آثار عمیق و نمادین میخائیل نعیمه است. این اثر که قابلیت تأویل مناسبی دارد، حاصل تراوش های ناخودآگاه جمعی نویسنده است. در این کتاب برخی از کهن الگوها همچون آنیما، پیر خرد، سایه و مرگ متجلی شده است. در داستان الارقش کهن الگوی «آنیما» و «سایه» نمود بیشتری دارند. ظهور کهن الگوها بیشتر در بزنگاه ها و بحران های حساس است تا به الارقش کمک کنند بر سایه های شوم درون خویش پیروز گردد و به درکی ...

شاهنام? فردوسی دارای ظرفیت های فراوانی در پژوهش های ادبی است که مهمترین آنها جنبه های اسطوره شناختی آن است . فردوسی، شاهنامه را بر اساس اسطوره های کهن ایرانی سروده و بر این مطلب آگاه بوده است که همواره این سروده ها واقعی نیستند، بلکه رمزی و تأویلی هستند. بسیاری از اسطوره شناسان روشهایی در تأویل اسطوره ها ارائه کرده اند که یکی از آنها «وگلر» است. اما، وی از نظریات یونگ و کمبل استفاده کرده است. و...

در این مقاله، به بررسی چند فعل، که شواهدی از آنها در متون کهن فارسی به دست آمده، پرداخته­ام. تا آنجاکه نگارنده اطّلاع دارد، تاکنون درباره وجه اشتقاق این لغات سخنی گفته نشده است.

بررسی و تحلیل آثار ادبی بر بنیاد دیدگاه­های جدید باعث فهم جنبه­های ناشناخته اثر ادبی می­شود. داستان زال و رودابه، که در آن  با مهارتی خاص لطافت عاشقانه با صلابت حماسه درهم آمیخته، ترکیبی نوآیین و شگفت به وجود آمده، تاکنون از چشم­انداز نقد روانکاوانه مورد تحلیل واقع نشده است. بررسی روانکاوانه­ی این داستان بر اساس دیدگاه یونگ و تحلیل کهن­الگوهای آن، می­تواند دریچه­های تازه­ای از معانی نهفته در شا...

آثار سعدی به عنوان پاره ای از شاهکار های ادب فارسی، ریشه در اندیشه ها و باورهای کهن دارد و از آبشخوری به نام ناخودآگاه جمعی بهره مند است. هدف این مقاله آن است که نشان دهد آثار سعدی از زاویه دید نقد کهن الگویی، مجموعه ی گسترده ای از مفاهیم نمادین و آرکی تایپ هاست. در این مقاله بر روی کهن الگوهایی چون سایه، نقاب و آنیما تامل شده است. این مقاله بر آن است که ابعاد متنوع و پیچیده ی بازتاب یافته از ش...

کتاب شناسی موضوعی از ابزارهای عمده پژوهش در هر رشته است تا ضمن آگاهی پژوهشگر از مباحث پژوهش شده، از انجام دوباره کاری ها پرهیز شود. در حوزه نشر متون کهن نیزآگاهی از آخرین دستاوردهای پژوهشی این حوزه یکی از دغدغه های پژوهشگران و دانشجویان علاقه مند به تصحیح متوناست؛ با توجه به دعوت و علاقه مندی سردبیر محترم فصلنامه نقد میراث به چاپ این کتاب شناسی، از این پس، این کتاب شناسی با عنوان «از بیاض تا سو...

کهن الگوها ، نمادها و اساطیر، عناصر اصلی آفرینش های هنری و کاملاً با هم مرتبط هستند که با بررسی آنها در شعر شاعران مختلف می توان به خصوصیات و دیدگاه های خاص آنان پی برد. عوامل ظهور و قالب انعکاس این عناصر در شعر معاصر، و شگردهای خاص هریک از شاعران در نوع استفاده از این عناصر از سوالات اصلی این تحقیق به شمار می رود. اوضاع خاص اقلیمی، گرایش های سیاسی و فضای خانواده، کاملاًدر ظهور کهن الگوها، نمادها...

تحلیل متون ادبی گذشته ی ادب فارسی از دیدگاه های جدید می تواند موجب زایش وکشف معانی جدید در این آثار گردد . شاهنامه ی فردوسی از آثار ارزنده ای است که می تواند از دیدگاه های مختلف از جمله روانکاوی بررسی شود و نتایج مفیدی به دست دهد . از میان روانکاوان و روانشناسان که آراء و نظریاتش با آثار حماسی ، عرفانی ، داستان ها و اشعار معاصران و اسطوره ها سازگار و قابل تحلیل است ، کارل گوستاو یونگ بنیانگذا...

نقاب در اصل و در کاربرد مفهومی و اصطلاحی، در دایرة مفاهیم روان شناسی به کار می رود؛ اما در نوشته های یونگ تمایز معناداری یافته است که امروزه، هر گاه از آن سخن در میان باشد، به گونه ای با آرا و افکار یونگ، در پیوند است. از نظر او، نقاب به دو دسته قابل تقسیم بندی ا ست؛ دستة اول، صورتکی است که انسان بر چهره اش می زند و خود را آن طور که نیست، نشان می دهد. دستة دوم، دربرگیرندة پندارها و خیالاتی غیر ...