الگووارۀ باغ ایرانی نقشی ویژه و انکارناپذیر برای دیوار پیرامونیش رقم زده است. در ضرورت حفظ این جزء و نقش آن در اصالت تاریخی این میراث تردیدی نیست. با این همه برای تحلیل و تفسیر نقش دیوار باغ در حیات شهری و بازپرداخت و عرضۀ باغ ایرانی به مثابه یک عرصۀ عمومی، استدلالی قابل قبول وجود ندارد. متن حاضر به بازنگری نقش دیوار در برداشت مخاطب امروزین از کیفیت این محیط محصور می پردازد. بررسی تأثیر دیوار د...

مسألۀ اصلی این مقاله، «استخراج روش‌های تفسیری حاکم بر دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی» است. به این منظور، کتاب‌های مختلف ایشان با روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی شده‌اند. هدف این مقاله تبیین چهار اصل «مؤلف‌محوری»، «روش‌مندی»، «مانع نبودن فاصلۀ تاریخی» و «لزوم پرهیز از تأثیر پیش‌فرض‌ها» در روش تفسیری ایشان است؛ اصولی که تا حدودی در «هرمنوتیک کلاسیک» نیز در نظر گرفته می‌شوند. ایشان اصل روش‌مندی را در خدمت م...

اطلاق نور بر خدا در آیه 35 سوره نور مسأله ناسازگاری آن با تنزیه الهی را به میان آورده است. مسأله این تحقیق بررسی تاریخی دیدگاه مفسران جهت کشف الگویِ تطور دیدگاه‌ها و مبانی آنها است. مفسران تا قرن 5 مسأله ناسازگاری را با تفسیرهای مجازانگارانه و استعاره‌نگر حل کرده‌اند. تلاش برای تفسیر حقیقیت‌انگارانه اطلاق نور بر خدا از قرن پنجم با آراء کسانی مانند ثعلبی و عبدالقاهر جرجانی آغاز می‌شود. این تلاش ب...

یکی از مباحث مهم در فلسفۀ دین معاصر غربی، مبحث ازلیت خداوند است. ازلیت خداوند در فلسفۀ یونان و قرون وسطی، عمدتاً تفسیری فرازمانی داشت که بر اساس آن خداوند موجودی غیر زمان مند است و برای او درنظرگرفتن آغاز و انجام زمانی بی معناست. در نظر پاره ای از فیلسوفان عصر جدید، صفت ازلیت خداوند رنگ و بویی زمان مند می یابد و به این معنا تفسیر می شود که خدا در همۀ زمان ها بوده است و خواهد بود. با تأثیرگرفتن ا...

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »الفرقان فی تفسیر القرآن« اثر دکتر محمّد صادقی است تفسیر الفرقان در شمار تفسیرهای معاصر قرار دارد و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته و روایات تفسیری را به عنوان ابزارهای فرعی تفسیر قرآن شناخته است. به همین دلیل روایات اسباب نزول در این تفسیر بر خلاف روش مرسوم مفسّران در پاورقی آمده است که نشانگر دید منفی و محتاطانه مفسّر است. وجود روایات اسرائیلی ...

این رساله حاوی تفسیر جدیدی از آراء ابن خلدون مبتنی بر یافتن گسست در جریان تاریخ و بررسی این گسست با نگاهی ساختاری است. بر مبنای تفسیر جدیدی که در این رساله مطرح شده رابطه عصبیت با گسترش اسلام مورد بررسی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده که عصبیت نقش دو گانه ای در تعامل با اسلام داشته است: الف) حفظ هسته اصلی اسلام ب) مانعت از فراگیری و گسترش آن و در ادامه در بخش تاریخی به جستجوی شواهد تأیید ...

این نوشتار در ابتدا تفاوت‏های میان شعر (ادبیات) و تاریخ را بررسی می‏کند؛ در شعر، همه چیز به احتمال ختم می‏شود، اما تاریخ مجبور است به هر امر ممکنی توجه کند. اما با نگاهی دقیق‏تر، مرزبندی بین تاریخ و شعر در هم می‏ریزد. در ادامه این نکته مطرح می‏شود که با ظهور «نو تاریخی‏گری آمریکایی» بار دیگر به سبک تاریخ‏نگاری هرودوت توجه شده است. نویسنده سپس به ماهیت تبیین تاریخی می‏پردازد و با اشاره به تفاوت ...

ابو محمد اسماعیل بن عبد الرحمن بن ابی کریمه معروف به سُدّی کبیر، از مفسران امامیّه و از اصحاب سه تن از ائمه اطهار؛ حضرت سجاد، امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم السلام به شمار می رود. سدّی از جمله تابعین و تریبت شدگان مدرسه کوفه است که علاوه بر تفسیر، عالم به حدیث و آشنا به وقایع و حوادث تاریخی بوده است. وی درعلم قرائت نیز صاحب نظر بوده است. او را در تفسیر می توان در ردیف مجاهد و قتاده به شمار آ...

این رساله در پی پاسخگویی به این پرسش هاست: «کدام اشخاص و نیروهای سیاسی مذهبی ایران در دوره استقرار (68ـ1358) از نیروهای خط امام جدا شده اند و دلایل و عوامل تأثیرگذار بر این واگرایی ها کدامند؟» برای پاسخگویی به این پرسش ها از نظریه های «جنگ های جدید»، «نظریه های بسیج در جنبش-های اجتماعی» و نظری? «فعال شدن منازعات ایدئولوژیکی در دور? استقرار» در قالب مدل تلفیقی «ساختاری ـ شناختی» کمک گرفته شد. دا...

از جمله واقعیت های تاریخی پس از رحلت رسول گرامی اسلام (ص) ظهور جریانی در رویگردانی از تفسیر قرآن است. این جریان با اقدام برخی از صحابه رسول خدا (ص) آغاز شد و سپس در بین تابعان وسعت بیشتری یافت که در نتیجه مسلمانان به جای تأمل در قرآن کریم صرفاً به تلاوت آیات روی آوردند و از شناخت بسیاری از حقایق نورانی بازماندند . در این مقاله تلاش شده است که با توجه به شواهد تاریخی ابتدا در مورد این جریان و پیش...