یکی از جنبه‌های شاخص ادب فارسی، توجه شایان اهل ادب به موضوعات قرآنی و قصص انبیاست. بخشی از این داستان‌ها و شرح‌حال‌نویسی‌ها منبعث از قرآن کریم است که هیچ خللی در آن راه ندارد و در حقیقت، زینت‌بخش متون ادبی است. اما بخش چشمگیری از آن، تحت تأثیر اسرائیلیات شکل گرفته‌است. به علت هماهنگی قرآن کریم با برخی از موضوعات تورات و انجیل و گرویدن جمعی از علمای اهل کتاب، نظیر کَعب‌الأحبار، وهب‌بن منبّه، ابوهر...

مطالعه جغرافیای قصص قرآنی و بررسی تطبیقی دیدگاه‌های مفسران قرآن و عهد عتیق در این زمینه، از ابهامات تاریخی و تفسیری زیادی پرده برمی‌دارد و می‌تواند سنگ‌بنایی برای تفاسیری با صبغه جغرافیایی باشد. داستان حضرت موسی (ع) که مفصل‌ترین قصه مطرح شده در قرآن است، در عهد عتیق نیز با تفصیل تاریخی، و شرح و بسط اماکن جغرافیایی بیان شده است. یکی از فرازهای این داستان، عبور از دریا و غرق دشمنان به هنگام تعقیب...

This article has no abstract.

چکیده روش شناسی روایات تفسیری معصومان (ع) به دلیل جایگاه خاص سنت در تبیین قرآن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از آنجا که عصر امام سجّاد (ع) توأم با خفقان سیاسی، انزوای شیعیان و انحراف های دینی بود، بررسی چگونگی روش ایشان در تبیین آیات قرآن، نگاه ویژه ای را می طلبد. امام سجّاد (ع) در عصر خود سیاست تقیه را در پیش گرفت، به فعالیت های آموزشی روی آورد و در حوزه تفسیر با تطبیق آیات بر شرایط زمان...

نویسنده در این نوشتار به معرفی ابن عباس و جایگاه وی در تفسیر می پردازد. در این راستا نخست بیوگرافی ابن عباس را مطرح می کند آنگاه احادیث نقل شده در مورد وی را می آورد. سپس از دیدگاه های دانشمندان مسلمان راجع به ابن عباس سخن می گوید، در پایان آثار تفسیری ابن عباس و روش تفسیری ویرا به بحث می گیرد.

این مقاله در صدد معرفی الاهیات عملی (practical theology) و نحوۀ صورت بندی آن در تاریخ اندیشۀ مدرن دینی در مسیحیت است. برای انجام این معرفی، به الف) زمینه های تاریخی و اجتماعی (سکولاریزاسیون در غرب)؛ ب) اندیشه های الاهیاتیِ پیشین (الاهیات شبانی و الاهیاتی اخلاقی)؛ ج) شخصیت ها و متفکران اثرگذار، مراکز، کتاب ها، و نشریاتی که در به وجود آمدن این الاهیات سهم بسزایی داشته اند؛ و د) وظایف توصیفی، تفسیر...

چکیده آمنه ودود نومسلمانی است که می‌کوشد رهیافتی بر مبنای بازتفسیر قرآن بر اساس روشی هرمنوتیکی برگرفته از آرای فضل‌الرّحمن داشته باشد که خود آن را «هرمنوتیک توحیدی» می‌خواند. از ویژگی‌های مهمّ این روش، توجّه به ذهنیّت خوانندة متن، قابلیّت‌های زبانی زبان وحی و التفات به زمینه‌های تاریخی ظهور متن است. ودود این روش را به خصوص دربارة آیات مربوط به زن به کار می‌برد. از مهم‌ترین آیات مورد نزاع در این باره...

خودزندگینامه ها گونه ای از روایتند که به خاطر تفسیری که از سوژگی، دیگری و لغزش میان سطح واقعیت تاریخی و بیان ادبی به دست می دهند بارها دستمایه ی پژوهش های تاریخی، اجتماعی و ادبی قرار گرفته اند. حضور خودزندگینامه در میان اشکال تاریخ نگاری ایرانیان مرهون تاثیر پذیری و ظهور شکل های نوی نگارش همزمان با اولین مواجهات مدرن ایران در عصر قاجار است. این پژوهش به دنبال هویت متنی ست که در اولین رشحات روا...

تفاسیر قرآن کریم از منابع مهم امّا غیرمستقیم اندیشه سیاسی در گذشته و حال به شمار می‏رود. بسیاری از اندیشمندان به علل متفاوت ترجیح داده‏اند اندیشه سیاسی خود را در خلال تفسیری که از قرآن ارائه داده‏اند، اظهار کنند؛ امّا متأسفانه همواره از این منبع غنی در تفسیر اندیشه سیاسی مسلمانان غفلت شده است؛ همان طور که از سایر منابع غیرمستقیم اندیشه سیاسی نیز تا کنون غفلت شده است به ویژه منابعی مانند: 1. شروح ...