اندیشه پیوستگی متن قرآن کریم پیشینه‌ای دیرین در مطالعات قرآنی دارد و به سده‌های نخست اسلامی باز می-گردد. باور به پیوستگی متن قرآن در مباحثی نظیر نظم، اعجاز قرآن و تناسب آیات و سور بازتاب یافته و به تدوین آثاری دراین‌باره انجامیده است. بااین‌همه، آرا و نظریات در این باب نشانگر وجود رویکردهایی متناقض و متفاوت به مسئله پیوستگی متن قرآن کریم است. از این رو، در مقاله حاضر با روش تحلیلی- تاریخی به بر...

در تاریخ‌گذاری آیه‌ها و سوره‌های قرآن کریم روش‌های نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روان‌شناختی و ذوقی و سلیقه‌ای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روش‌ها، نظیر روان‌شناختی و ذوقی و سلیقه‌ای در تاریخ‌گذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظیر نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب و آماری به تنهایی کارآیی کافی را ندارند، در این امر بهتر است روشی فراگیر در پیش گرفت که آم...

تاریخ گذاری قرآن عبارت از دانشی است که از تاریخ و ترتیب نزول فقرات مستقل وحی های قرآنی اعم از یک سوره کامل یا فقره ای مستقل از یک سوره تدریجی النزول، بحث می کند. دکتر عابدالجابری درتفسیر فهم القرآن الحکیم با توجه به روش تفسیری و صبغه تاریخی خود، بیشترین تلاش را در این مورد انجام داده است. او با اعتقاد به اصول و مبانی خاص خود، روش هایی را در تاریخ گذاری قرآن به کار می گیرد و به نتایج جدیدی پیرام...

مقالة حاضر ابتدا با معرفی و تعریف «حدیث ثقلین» به اهمیت آن در اعتقادات شیعه و نیز در تقویت جریان تقریب میان مذاهب اسلامی می پردازد. حدیث ثقلین بیان گر اعتقاد شیعه به تحریف ناپذیری قرآن، عصمت ائمه (ع)، استمرار امامت، و زنده بودن امام زمان (عج) است. هم چنین این حدیث با خطابی جهان شمول جانشینان پیامبر اکرم (ص) و مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا (ص) را تبیین می کند. در این زمینه برخی مناقشات نیز مطرح ا...

به کارگیری قرآن و گزارشهای تفسیری، با توجه به اطلاعات فراوان تاریخی نهفته در آن، اهمیت بسیاری در حوزه پژوهش سیره نبوی دارد. در این مقاله تلاش شده تا به مدد قرآن و گزارشهای تفسیر کننده آن، داستان آیات شیطانی نقد و بررسی شود. آیات شیطانی داستان مشهوری در تاریخ اسلام است که مورد توجه محافل علمی از جمله شرق شناسان بوده است. متن مورد نقد و بررسی این داستان، بر اساس گزارشهایی است که محمد بن جریر طبری...

این نوشتار به بررسی مبانی و پیشینه تاریخی نظریه هدفمندی سوره های قرآن پرداخته است. بخش نخست مقاله به تبیین ویژگی های نظریه هدفمندی سوره ها اختصاص دارد به باور نویسنده تبیین دقیق این ویژگی ها، پاسخ بسیاری از برداشت ها ناروا و مخالفت های مطرح شده با این نظریه را خواهد داد. در بخش دوم مقاله، مبانی هدفمندی سوره ها شمرده شده است و در این رابطه از همسانی اصول جذابیت در کلام الهی و بشری، وحیانی بودن س...

قوم عاد و ثمود در شبه جزیره ی عربستان ساکن بوده اند و از نظر زمانی عادیان در نیمه ی دوم هزاره دوم قبل از میلاد و ثمودیان در هزاره ی اول قبل از میلاد می زیسته اند، در قرآن از یکسو به شکوه و عظمت تمدن آنها و از سویی به انحراف عقیدتی و اخلاقی آنها و فرستادن حضرت هود علیه السلام به عنوان پیامبر قوم عاد و حضرت صالح علیه السلام به عنوان پیامبر قوم ثمود و نهایتا عدم پیروی آنها از این دو پیامبر بزرگوار...

مقاله حاضر از دیدگاه تاریخی و مقایسه ای به بررسی جایگاه و منزلت انسان در قرآنکریم با بهره گیری از آیات قرآن و این جایگاه در مکتب اومانیسم می پردازد . از منظر قرآنکریم انسان جانشین و خلیفه خداوند در روی زمین است و به واسطه رسالت و مسئولیتی کهاز سوی پروردگار به او واگذار و تفویض شده است به مقام جانشینی خدا می رسد تا اراده ومشیت و شریعت او را تحقق ببخشد . در حالی که براساس مکتب اومانیسم انسان موجو...

چکیده در دوران خلیفۀ دوم، زیست فردی و اجتماعی و نظام سیاسی نوپای مسلمانان دچار تحول اساسی شد. در روزگار خلافت عثمان، دو رخداد منشأ تحولات مهمی شدند: یکی شورش علیه خلیفه و قتل او؛ و دیگر، تدوین جدید قرآن که به قرآن عثمانی شهرت یافت. تحقیق دربارة تاریخ قرآن در نیم قرن نخست اقدامی بس دشوار است؛ زیرا از یک سو هیچ نسخة استنادپذیری از قرآن زمان پیامبر و نیز قرآن های پس از آن و از جمله قرآن های ابوبک...

منبع اصلی فهم رخدادهای مهم تاریخ اسلام قرآن کریم است.بررسی رخدادهای تاریخ اسلام بی مدد قرآن کریم امری بی پایه است.با اندکی تأمل در منابع تاریخی بدرستی مشهود است بسیاری از دولت مردان ورجال سیاسی در مواجه با مسائل عصر خود از آیات الهی برای طرد طرف مقابل و یا اثبات حقانیت خود بهره برده اند .بر این اساس پژوهش حاضر تلاش دارد.کاربردهای سیاسی آیات قرآن کریم را در تایید و یا نفی رخدادهای سیاسی تاریخ اس...