در مورد نحوة تقسیم بندی اعتبارات مختلف ماهیت و همچنین نحوۀ تحقق این اعتبارات، مباحثی تفصیلی در فلسفه مطرح شده است، ولی بر اساس نظر غالب، کلی طبیعی به عنوان مقسم و سایر اعتبارات آن به عنوان اقسام قلمداد می‌شود. در مورد نحوۀ تحقق آن­ها نیز گرچه بر سر وجود افراد جسمانی برای یک ماهیت جوهری توافق وجود دارد، اما بر سر وجود فردی عقلی که از آن تعبیر به مثال عقلی و افلاطونی می‌شود اختلاف نظر وجود دارد، ...

این مقاله در نظر دارد با بررسی گسترۀ شمول توانایی معرفتی شهود عقلی در رسائل مشرقی ابن‎سینا نشان دهد که چه دسته‎ای از افراد جزو واجدان توانایی معرفتی شهود عقلی هستند و (به قول ابن‎سینا در داستان رسالة الطیر) در جرگۀ «برادران حقیقت» وارد می‎شوند و چه دسته‎ای از افراد فاقد این نوع توانایی معرفتی‎اند. بر این اساس، نخست می‎کوشیم در این رساله‎ها مخاطبان داستان‎های مشرقی را شناسایی کنیم و سپس با بررسی...

چکیده ندارد.

تجسم و پیکرپذیری اعمال در بسیاری از آیات و روایات، صراحتاً مورد توجه قرار گرفته است.حکیم گرانقدر صدرالمتألهین شیرازی در راستای مبانی عقلی معادجسمانی به خوبی از عهده تبیین عقلانی این امر برآمده است. طبق مبانی حکمت صدرائی بدن مرتب? نازله نفس است و از شئون و بلکه تجلی نفس است بر این اساس بدن بیگانه و مستقل نبوده و سبب پیدایش اعمال میگردد. با توجه به این که هر عمل و خلقی که از انسان سر می زند به...

موضوع این تحقیق «روش تفسیر عقلی و نقش عقل در تفسیر» می باشد و منظور از آن چگونگی تفسیر بر اساس برهانها و قرائن عقلی است که نمونه هایی از این روش در شیوه تفسیری اهلبیت مشاهده می شود. این روش باسائر روشهای دیگر (روش اجتهادی، روش تفسیر به رأی، روش تفسیر کلامی و فلسفیو...) مجزا بوده، دلائل و معیارهای خاص خود را دارد. در رابطه با نقش عقل در تفسیر باید بگوئیم، دیدگاههای مختلفی (دیدگاه معتزله، اشاعره،...

روش شناسی مکتب تفکیک دارای چه ویژگی هایی است و چه انتقادهایی بر آن وارد است؟ فرضیة تحقیق این است: مکتب تفکیک نام جریانی است که در ارزش و اعتبار روش عقلی تردید دارد. این جریان، ضمن منحصر دانستن روش یقینی در وحی، وحی را ابزار سنجش عقل قلمداد می کند. بررسی ها نشان می دهد که تردید در اعتبار روش عقلی موجب می گردد که این جریان به ورطة ظاهرگرایی درافتد و، ضمن نفی اعتبار و ارزش روش تبیین و روش تفهمی،...

در این مقاله نشان می‌دهیم که معاد جسمانی از دیدگاه ابنسینا آموزه‌ای خردگریز است؛ یعنی اثبات عقلی آن ممکن نیست و تنها باید آن را از طریق نقلی - که خود در نهایت مورد تأیید عقل است - پذیرفت. البته، ابن سینا معاد روحانی را به‌لحاظ عقلی قابل اثبات می‌داند؛ از نظر او ذات نفس، عقل است که مجرد بوده و دیگر قوا به دلیل تحققشان از ناحیه تعلق نفس به بدن بهعنوان امری مادی، غیر مجرد‌اند. از آن‌جا که قوّه عقل ...

وجود معرفت شهودی و معنای آن همواره محل نزاع در بین مفسّران افلاطون بوده است؛ برخی اصلاً قائل به چنین شناختی نزد افلاطون نبوده و عده­ای که آن را پذیرفته­اند، در عقلانی یا عرفانی بودن آن اختلاف­نظر دارند. این نوشته می­کوشد تا نشان دهد، معرفت از نگاه افلاطون به استدلال عقلی منحصر نبوده و فراتر از آن، متضمن نوعی رؤیت عقلی نیز هست؛ زیرا نزد افلاطون از یک سو، درک عقلی امور به معنای درک ویژگی­های مشترک ...

برای نقد حدیث، روش­های مختلفی وجود دارد. یکی از روش­های نقد حدیث، بررسی سند آنهاست که اصطلاحاً آن را نقد سند محور گویند. صحّت سند حدیث به تنهایی موجب پذیرش آن نمی‌شود. چنانکه اثبات ضعف سند حدیث نیز معیار کافی برای کنارگذاشتن حدیث نیست. بنابر این علاوه بر نقد سند محور به روش­های دیگری نیز نیاز داریم که یکی از این روش­ها، نقد متن محور است که با دو ملاک ادلة نقلی و ادلّه عقلی انجام می‌گیرد. در مقاله ...

مولانا اهل استدلال بوده و در مثنوی از انواع استدلال بهره برده است. البته استدلال موردنظر مولانا، بیشتر استدلالی است که در جهت فهم مطلب به مخاطب است تا اثبات ادعا. استدلال های تفهیمی که بیشتر در موضوع های اخلاقی خودنمایی می کنند، شامل انواعی چون عقلی، نقلی، عقلی و نقلی است. مولانا در استدلال های عقلی ـ آنچنان که روش معهود و واعظان منبری است ـ بیشتر به تمثیل و تشبیه، و در استدلال های نقلی به قرآن...