فقیهان شیعه دربارۀ جایز نبودن تغییر وقف، جز در مواردی ویژه، اجماع دارند. باوجود این، اتفاقِ‌نظری میان آنان دربارۀ علت جایز نبودن آن نیست. برخی معتقدند علت جایز نبودنِ آن حکم شرعی منع است؛ دسته‌ای دیگر می‌گویند ماهیت وقف به گونه‌ای است که با هرگونه تغییری منافات دارد و روایاتی که دلالت بر منع دارند، جملگی جنبۀ تأیید دارند، نه تشریع و تأسیس؛ دستۀ سوم معتقدند علت جواز تغییر وقف آن است که بعد از وقف ...

در راستای تبیین و تشریح مجموعة حماسة ملی ایران، نداشتن آگاهی دقیق از تاریخ سرایش و نام سرایندة اغلب منظومه­های حماسی پس از شاهنامه، از مهم­ترین چالش­های پیشِ روی پژوهش­گران این حوزه است که سکوت معنادار تذکره­ها در این باب نیز بر این مشکل دامن می­زند. تنها معادلات سبک­شناسی، زبان­شناسی و برخی اشارات بینامتنی است کـه باب گمان­زَد را در این زمینه گشوده نـگه ­داشتـه است. منظومۀ حماسی جهان­گیرنامه نیز...

قرآن کریم در آیه 143 بقره، امت اسلام را به «امت وسط» توصیف کرده و آن را دلیل شایستگی این امت در شهادت دادن بر مردم دانسته‌ است. در باره چیستی «وسط بودن» و مصداق «امت وسط» میان مفسران فریقین اختلاف‌نظر است. مفسران اهل سنت، «وسط» را به عدل، خیر و اعتدال امت اسلام در مقایسه با امت‌های دیگر و نیز اعتدال احکام اسلام در مقایسه با احکامِ دین یهود و نصارا تفسیر نموده و مصداق «امت وسط» در قرآن را همه مسل...

یکی از پژوهش‌های جدّی و مهم در حوزه مولوی‌شناسی با تأکید بر مثنوی‌پژوهی در دهه اخیر، کتاب «روایت سرّ دلیران»، با عنوان فرعی «بازجست زندگی و تجارب تاریخی مولانا در مثنوی» به‌قلم قدرت‌الله طاهریاست که به‌همّت نشر علمی (1392) چاپ و منتشر شده است. این کتاب، شاید تنها کتابی باشد که به‌صورت مستقل و با تأکید بر سه پیش‌فرض، سعی می‌کند تجربه زیسته مولوی را در مهم‌ترین اثر عرفانی‌اش بررسی و تحلیل کند و داست...

برخی از روشنفکران که نگاه برون‌دینی دارند و به وحی از منظر غیرقرآنی نگریسته‌اند، با پیش کشیدن مباحث تجربه دینی، در خصوص وحی، به نقشی فاعلی برای پیامبر قائل شده‌اند. بر این اساس خداوند صرفاً قابلیّتی را به پیامبر یا اشخاص دیگر اعطا کرده است و آنها می‏توانند به واسطه‌ آن استعداد و قابلیّت خاص خویش، الفاظی را از ناحیه‌ خودشان و نیز تحت تأثیر فرهنگ عصر خویش بیان نمایند و همین الفاظ آنها، کتب مقدس را ت...

سده‌های دهم و یازدهم هجری برای شاعران پارسی گوی ایران، نسبت به دوره‌های قبل متفاوت بوده است. صفویان که در این عصر، فرمانروای ایران بوده‌اند؛ به عللت اشتغال به هویت سازی و بازآفرینی هویتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و درگیر شدن در جنگهای مختلف،  به شعر و مدح و غزل اهمیت چندانی نمی‌دادند. این عوامل سبب شد که  شاعران مدیحه‌سرا و غزل‌پرداز که بیش و کم به ساختار دربارهای کهن خو گرفته بودند، به هندوستا...

موضوع سنّت از اهمّیت ویژه ای برخورداراست زیرا یکی از ادل? استنباط احکام شرعی می باشد ، به همین خاطر اختلاف برداشت از تعریف ومصداق سنّت ،طرق آن ،کیفیت استنباط ونسبت آن با قرآن باعث اختلاف نظر مسلمانان شده ومشکلاتی درجهان اسلام بوجود آورده است .واین رساله درصددبررسی موضوع سنّت درهریک از مذاهب فقهی اسلامی است .تا با مقایسه آرا و تبیین آنها به یکدیگر نزدیک شده واز مشاجر? بین مذاهب کاسته شود . سنّت عبار...

یکی از کتابهای ارزنده اجتماعی و سیاسی فارسی اغراض السیاسه اثر ظهیری سمرقندی، نویسنده نامدار سده ششم هـ.ق، است که جعفر شعار آن را در سال 1349 تصحیح و منتشر کرده است. متن مصحّح شعار که تا امروز تنها چاپ کتاب است، به دور از کاستی‌ها و لغزش‌ها و اغلاط چاپی و غیر چاپی نیست. در جستار حاضر صورت درست پاره‌ای از اغلاط کتاب به قرائن درون متنی و غیرمتنی نشان داده یا پیشنهاد شده است. در این پژوهش سندبادنامه...

بحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزه‌های معارفی دیگر هم‌چون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده‏اند و آن را مورد استناد قرار داده‏اند، ولى تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده‌اند و هم‌چنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر می‌رسد این دو شرط باید مورد واکاوی ...

استاد مرتضی مطهری یکی از عالمان اثر گذار در روزگار معاصر است. هر چند نگارش های مستقل قرآنی استاد مطهری بیش از آثارش در دیگر رشته های علوم اسلامی نیست. اما حجم زیادی از آثار مکتوب استاد بصورت مستقیم و غیر مستقیم در زمینه تفسیر آیات قرآن است. پژوهش پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی - ضمن تمرکز بر این بُعدِ نسبتا مغفول از میراث علمی استاد- روش تفسیری ایشان را به بحث نهاده است. بر اساس نتایج تحقیق ، توجه...