در تاریخ‌گذاری آیه‌ها و سوره‌های قرآن کریم روش‌های نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روان‌شناختی و ذوقی و سلیقه‌ای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روش‌ها، نظیر روان‌شناختی و ذوقی و سلیقه‌ای در تاریخ‌گذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظیر نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب و آماری به تنهایی کارآیی کافی را ندارند، در این امر بهتر است روشی فراگیر در پیش گرفت که آم...

یکی از موضوعات مهم و در عین حال بحث انگیز و جنجالی در عرصه علوم قرآن، چگونگی گردآوری و تألیف این کتاب آسمانی و به دنبال آن تفسیر آن است. گروهی از علما و محققان علوم قرآنی بر این باورند که گردآوری و تألیف و ترتیب قرآن در حیات پیامبر انجام گرفته، و گروهی آن را به دوران پس از پیامبر، یعنی زمان حاکمیت خلفا منتسب دانسته و فرض را بر این گذاشته‌اند که جمع کنونی قرآن غیر توقیفی و پس از پیامبر انجام گرف...

اطلاع از سبب نزول آیات، مفسر را در تفسیر دقیق آیات، اطلاع از مصادیق آن، آشنایی با ناسخ و منسوخ و عام و خاص آیات و ... یاری می دهد. اما از آنجا که روایاتِ حاوی سبب نزول، مانند سایر اسناد تاریخی دستخوش تغییر و تبدیل در گذر زمان شده اند، نیاز به بررسی دقیق و تأیید صحت از نظر متن و سند و نیز تناسب و هماهنگی با آیه مربوطه دارند. در این تحقیق صحت و سقم روایات سبب نزولی که در تفسیر «مجمع البیان» از مرح...

با توجه به جایگاه ویژه اسباب النزول در تفسیر مجمع البیان، توجه این پژوهش به بخش النزول این تفسیر گرانقدر معطوف شده است. بدین صورت که روایات اسباب النزول سوره های اعراف تا نحل از تفسیر مجمع البیان انتخاب و با روایات اسباب النّزول همین آیات از تفاسیر مختلف شیعه و اهل سنت مقایسه و سپس با توجه به ملاک هایی مشخص، روایات صحیح و سازگار با ظاهر و سیاق آیات و روایات و عقل و ... انتخاب شده است. در این ر...

چکیده با توجه به جایگاه ویژه اسباب النزول در تفسیر مجمع البیان، توجه این پژوهش به بخش النزول این تفسیر گرانقدر معطوف شده است. بدین صورت که روایات اسباب النزول سوره بقره از تفسیر مجمع البیان انتخاب و با روایات اسباب النّزول همین آیات از تفاسیر مختلف شیعه و اهل سنت مقایسه و سپس با توجه به ملاک هایی مشخص، روایات صحیح و سازگار با ظاهر و سیاق آیات و روایات و عقل و ... انتخاب شده است. در این راستا ...

این پژوهش درصدد آن است تا با بررسی روایات اسباب نزول در تفسیر مجمع البیان شیخ طبرسی،اسباب نزول واحدی و لباب النقول سیوطی به تبیین دیگاه آنان در این موضوع بپردازد. ابتدا به بررسی جایگاه سبب نزول در تفسیر اشاره شده است و در ادامه دیدگاه این سه نفر مورد بررسی قرار گرفته است.روش غالب میان آنان در بیان سبب نزول روش توصیفی و گزارشی است و در این میان طبرسی ملاکهایی چون : اعتبار عموم نص ، سازگاری با ظا...

محمد عزت دروزه یکی ازمفسران معاصر است که قران کریم را بر حسب ترتیب نزول تفسیر کرده است التفسیر الحدیث از جمله تفاسیر اجتهادی – عقلانی به شمار می آید که مولف بر پایه منابع ومصادر و بیشتر با تکیه بر سیاق و توجه به نظم آیات و دقت در نکات و دقایق نحوی و بیانی و به خصوص توجه به مقتضیات نزول و ... به تفسیر ایات پرداخته است مفسر در یک نگاه کلی سوره ها را به دو بخش کلی – مکی و مدنی تقسیم می کند و پس از...

در تاریخ‌گذاری آیه‌ها و سوره‌های قرآن کریم روش‌های نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روان‌شناختی و ذوقی و سلیقه‌ای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روش‌ها، نظیر روان‌شناختی و ذوقی و سلیقه‌ای در تاریخ‌گذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظیر نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب و آماری به تنهایی کارآیی کافی را ندارند، در این امر بهتر است روشی فراگیر در پیش گرفت که آم...

بسیاری از آیات قرآن رنگ و بوی اجتماعی دارند و از مباحث این کتاب الهی بر می آید که طرح ریزی جامعه‌ای خاص، مد نظر آن بوده است.از همین رو تألیفات گوناگونی پیرامون مسائل اجتماعی قرآن به نگارش درآمده و همواره این موضوع توجه پژوهشگران را جلب کرده است. از سوی دیگر قرآن کریم در یک بستر تاریخی و در شرایط مختلف نازل شده ولی تاکنون کمتر کوششی در جهت مطالعه مباحث اجتماعی قرآن منبطق با ترتیب نزول انجام شده؛...

اطلاع از سبب نزول آیات، مفسر را در تفسیر دقیق آیات، اطلاع از مصادیق آن، آشنایی با ناسخ و منسوخ و عام و خاص آیات و ... یاری می دهد. اما از آنجا که روایاتِ حاوی سبب نزول، مانند سایر اسناد تاریخی دستخوش تغییر و تبدیل در گذر زمان شده اند، نیاز به بررسی دقیق و تأیید صحت از نظر متن و سند و نیز تناسب و هماهنگی با آیه مربوطه دارند. در این تحقیق صحت و سقم روایات سبب نزولی که در تفسیر «مجمع البیان» از مرح...