نوشتار حاضر موانع راه کمال انسان را از دیدگاه نهج‌البلاغه و مثنوی بررسی کرده و از میان رهزنان بی­شماری که در این مسیر بر سر راه انسان قد علم کرده‌اند، به نفس اماره و شیطان و حب دنیا پرداخته است؛ زیرا این عوامل سه­گانه خود مانع­زاست؛ یعنی ریشه‌ی آفت­های بسیار دیگری نیز به شمار می­روند. در کلام حضرت علی(ع)، دشمنانگی شیطان در مقایسه با نفس بیشتر است؛ زیرا نفس آن‌گاه که تبدیل مزاج می‌یابد، دیگر بر ...

قوۀ خیال در نزد حکمای مسلمان جایگاهی ویژه دارد و در تمام عرصه‌‌های زندگی بشری - به‌ویژه در کسب کمالات انسانی - نقشی جدّی ایفا می‌‌کند؛ در عین‌ حال، اصلاح و نگه‌‌داشت حدّ این قوّه، نیازمند مراقبت‌‌های فراوانی است. حکمای مسلمان با شناختی دقیق از این قوّه و طبیعتش، بر مبنای همان مباحث حِکمی، روش‌‌هایی را برای حفظ و تربیت این قوه - در راستای تکامل انسانی - بیان  کرده و برشمرده‌اند؛ هرچند باب مستقلی را ب...

از آنجایی که هیوم زیبایی را احساسی لذت‌بخش می‌داند که از برخی کیفیات عینیِ محتمل ایجاد می‌شود، برای رفع اختلافات ذوقی نمی‌تواند به کیفیت عینیِ مشخصی اشاره کند. از همین رو او حکم مشترک داوران راستین را به عنوان معیار ذوق مطرح می‌کند. خود هیوم می‌پذیرد که علی‌رغم کارایی این معیار، هنوز دو عاملِ مزاج شخص و آداب و رسوم افراد نوعی نسبی‌گرایی محدود را در داوری‌های ذوقی موجب می‌شود. بررسی دقیق‌تر نشان می...

قاعدۀ مهمی در فلسفۀ اسلامی وجود دارد: هر امری که در زمان حادث شود نیازمند به ماده است. رویکرد ابن سینا و ملاصدرا در سازگارساختن نظریه‌شان - در حوزۀ نفس - با این قاعده، کاملاً متفاوت است. از آن‌جا که ابن‌سینا نفس را حادث مجرد می‏داند و نسبت امر مجرد با همۀ امور زمانی یکسان است، او به ناچار حصول مزاج خاص در بدن را موجب ترجیح حدوث نفسی بر نفس دیگر دانسته که مشکلات بزرگی برای وی به بار آورده است. از...

فلسفه در طول علوم قرار دارد و اصول موضوعه آنها را اثبات میکند. این دانش به اشکال گوناگون با علم طب تعامل دارد و بر آن تاثیر میگذارد. فلسفه از یک طرف مبادی علم طب را اثبات میکند، از طرف دیگر موضوع علم طب بدن است و فلسفه نیز از رابطه نفس با بدن بحث میکند و دستاورد فیلسوفان درباره نفس، میتواند مبنای مطالعات تجربی قرار گیرد. طب ابنسینا متاثر از مبانی فلسفی وی است. تاثیر مبانی فلسفی ابنسینا بر طب سن...

هدف پژوهش حاضر، «تبیین مدل عملکردی انگیزش بر اساس منابع اسلامی» بود. روش پژوهش حاضر، «توصیفی- تحلیلِ مفهومی» بود. یافته ها نشان داد که، 1. «نیّت»، متاثر از سه گروه عوامل است: الف. عوامل درون فردی بنیادین که عبارتند از: «انواع روح»، «مزاج و طبایع»، و «گرایشات فطری»؛ ب. عوامل درون فردی فرایندی که عبارتند از: «نظام شناختی- عقیدتی» و «نظام طرحواره­های عاطفی-هیجانی»؛ ج. «عوامل برون فردی» که شامل محیط،...

ساختار کلی استدلال در طب امروز (سه بخش جمع‌آوری اطلاعات، ساختن و ارزیابی فرضیه‌ها) با استدلال در طب سنّتی مشابه است، امّا طبیب سنّتی بر خلاف پزشک امروز، فقط در پی تشخیص بیماری بر اساس شکایت اصلی بیمار نیست، بلکه در پی فهم مزاج کلی بیمار هم هست. استدلال در طب سنّتی از جنس قیاسی است، به همین سبب در طب سنّتی، بیماری ایدیوپاتیک و بدون علّت مشخص وجود ندارد. در هر دو مکتب طبی، استدلال تدبیری و تشخیصی وجود ...

حمام علاوه بر اینکه مکانی برای نظافت و تطهیر است، با توجه به ظرفیت‌ها و ویژگی‌های خود، کارکردهای درمانی در طب ایرانی دارد. در این نوشته به دنبال آن هستیم که با استفاده از منابع معتبر به این پرسش پاسخ دهیم که حمام چه کارکردهای درمانی داشته است. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که در تاریخ طب در دو حوزۀ پیشگیری و درمان به حمام توصیه می‌شده است. آنچه این پژوهش بر آن تأکید دارد این است که حمام و ان...

عصر اخوان الصفا، عصر آشنایی و تعامل فرهنگ ها و تمدن های گوناگون با یکدیگر بود . اخوانالصفا به این گوناگونی توجه داشتند؛ به طوری که در نظام فکری آن ها عواملی از قبیل تنوع شرایطآب و هوایی، گوناگونی منابع و ثروت های طبیعی، شیوه بهره برداری از این منابع، نوع خوراک وپوشاک و گرایش های متنوع به صنایع، گوناگونی اخلاق انسان ها  که ناشی از اخلاط و مزاج بدنو تأثیرات بروج و کواکب و شیوه تعلیم و تربیت است  ...

Background and purpose: Gastroesophageal reflux disease (GERD) is one of the most common chronic disorders of the digestive system. This survey was performed to determine the effect of Temperament–based dietary intervention on the symptoms of GERD.     Materials and methods: In a randomized clinical trial, 60 patients with GERD attending the Qaem Hospital in Mashh...