بلوچستان در آغاز حکومت قاجار گرفتار آشوب های ناشی از منازعات خان های محلی شد. بخش وسیعی از این منطقه که همواره جزو جغرافیای تاریخی ایران بوده است، سرانجام با دخالت انگلستان جدا شد. پژوهشگر می کوشد پاسخ مناسبی برای این پرسش بیابد که آیا قاجارها در آغاز حکومت شان توانستند حاکمیت دولت مرکزی را در بلوچستان تثبیت کنند؟ پرسش دیگر اینکه چه کسانی طی دوران زمامداری فتحعلی شاه و محمدشاه در صحنه سیاسی ای...

دوره‌ی قاجار یکی از مهم ترین مقاطع هنری ایران محسوب می‌گردد، چراکه تأثیر پذیری از هنر غرب به ویژه در نقّاشی به صورت محسوسی بروز یافت. با وجود اینکه هنر نقّاشی در دوره­ی قاجار تا حد زیادی بر اساس بنیادهای هنری عصر صفوی استوار شده بود، در برابر وجوه متنوع هنر غرب که تا حد بسیار زیادی به صورت ظاهری دریافت می­گردید، تحت تاثیر قرار گرفت. در این بین تلاش هم­زمان و درعین حال متناقض برای تقلید از سنت­های...

نفوذ غرب در ایران و تاثیر آن بر هنر ایرانی از دوران صفویه آغاز شد. در دوران حکومت شاه عباس صفوی به نوعی درهای ایران به روی غرب گشوده شد، او اصفهان را پایتخت خود قرار داد و در عمران و آبادانی آن کوشید و در دوران حکومت او، این شهر به مرکز روابط سیاسی و بازرگانی ایران با غرب تبدیل شد. از دوران صفوی رفته رفته توجه به موضاعات اروپایی و تکنیکهای غربی در آثار تصویری فزونی می یابد. اوج این روند را در آ...

برات‌ تجارتی مهم‌ترین و پرکاربردترین ابزار مالی در مناسبات اقتصادی عصر قاجار بود. بر اساس شواهد تاریخی، در این بازۀ زمانی، بخش عظیمی از معاملات و مبادلات داخلی و خارجی ایران با استفاده از برات تجارتی انجام می‌گرفت. از سویی دیگر، این سند تنها کارکرد تجاری نداشت، بلکه حکومت برای اموری چون تسویه حساب‌های مالیاتی، پرداخت بدهی‌ها و خرید اجناس از خارج کشور از آن استفاده می‌کرد. با وجود تاسیس بانک‌های...

در میانِ گروه‌هایِ اجتماعیِ جامعة ایران در دورة اسلامی سادات به‌دلیلِ انتساب به پیامبرِ اسلام (ص) و ائمة اطهار (ع) و تجلّی در پاره‌ای از عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جایگاهِ در خورِ اعتنایی داشتند. با عنایت به جایگاهِ تثبیت شدة سادات در جامعة ایران بر اساسِ مؤلفه‌های مذکور در پیش از تأسیس حکومت قاجار و ضرورتِ تمسکِ دودمانِ قاجار به سادات برای کسبِ مشروعیتِ دینی در دورة تثبیتِ حکومت‌شان این گروهِ اجتماعی شبک...

تبریز در دوره پادشاهی فتحعلی­شاه، ولیعهدنشین و دومین شهر بزرگ کشور بوده و از نقطه نظر سیاسی، یکی از مراکز اصلی تصمیم­گیری‌ها به شمار می­رفته است. همچنین کاخ­ها و بناهای حکومتی مهمی در این دوره ساخته شدند.قصرهای حکومتی با دارا بودن فضاهایی نظیر دیوانخانه، شمس­العماره، جبه­خانه، توپخانه، حرم­خانه و معلم خانه، به عنوان یکی از فضاهای مهم دارالسلطنه تبریز تا اواخر دورۀ قاجار همچنان به حیات خود ادامه...

یکی از آرزوهای مشروطه­خواهان متجدد در اواخر دوران قاجار، تأسیس بانک ملی بود که از نشانه­های ترقی به شمار می­رفت، شاید این آرزو به خاطر نقش دو بانک استقراضی و شاهی در غارت منابع کشور بوده است و شاید هم به خاطر مدرنیزه­کردن کشور.  طرح تأسیس بانک ملی در اوایل تشکیل مجلس اولِ مشروطه ارائه شد. لیکن عدم همکاری درباریان و شاه و برخی از وزرا با پیشنهاد تاسیس بانک ملی و عدم همیاری در خرید سهام از سوی مت...

روند اصلاحات مجلس دوم (2 ذیقعده ۱۳۲۷ ق / ۱۵ نوامبر ۱۹۰۹ م - ۳ محرم ۱۳۳۰ ق / ۲۴ دسامبر ۱۹۱۱ م)، که برای احیای بنیان‌های اقتصادی جامعة اواخر دورة قاجار از مورگان شوستر دعوت نموده بود، بسان جدال نسبی بین دو پدیدة سنت و تجدد پدیدار گشت. کم نبودند عواملی که در برابر هرگونه تغییر به سنن کهنة موجود در ایران کمک کنند. عملی کردن اصلاحات بنیادین، با وجود مدل خاص اجتماعی ایران، مسیری بود سخت و دشوار و با ...

در این مقاله زندگی، تحصیلات و فعالیتهای تبلیغی هنری مارتین، کشیش و مبلّغ انگلیسیکه در اوایل عصر قاجار به منظور تبلیغ آیین پروتستان به ایران آمد، مورد تحقیق و بررسیقرار گرفته است . یکی از اهداف مارتین از سفر به ایران تصحیح و نشر ترجمۀ عهد جدیدبود که پیش از این، یعنی از آغاز اقامتش در هند بدان دست زده بود.مارتین پس از ورود به ایران با برپایی جلسات مناظره با علما، تبلیغ در میان مردم کوچهو بازار، و ...

حسب اسناد بین المللی و منطقه­ای، حق بر مشارکت سیاسی، و به­ویژه برگزاری انتخابات ادواری، از جمله حق­های بشری قلمداد می­گردد. این حق، در زمره حق­های منفی و از جمله تعهداتِ به­نتیجه یا به­نتیجه­ی فوری جای دارد. حق بر انتخابات و ادواری­بودنِ آن، ارتباط وثیقی با حق بر تعیین سرنوشت دارد و شعبه­ای از آن به­شمار می­رود. این حق می­تواند در شرایط خاصی مورد تحدید یا تعلیق قرار گیرد. در فقه امامیه، مسئله توق...