«اخلاق حسنه» و «نظم عمومی» را باید منبع قاعدۀ حقوقی و گزاره‌های حقوقی دانست تا علاوه‌بر نقش صرفاً سلبی، کارکرد ایجابی نیز داشته باشند. این دو منبع، همانند سایر منابع، متأثر از مبنای اعتبار قواعد در نظام حقوقی‌اند، تا آنجا که کثرت‌گرایی در مبنا، کثرت انواع «اخلاق حسنه» و «نظم عمومی» را در پی دارد. تبیین نوع رابطۀ سلسله‌مراتبی میان انواع «نظم عمومی» و «اخلاق حسنه» نیز، به نوع رابطۀ سلسله‌مرات...

مسئولیت و ضمان در فقه، به خاطر احترام به مالکیت خصوصی و اموال اشخاص به وجود آمده است و هرگاه شخص با رضایت خود، احترام مال و جان خود را از بین ببرد، ضمان نیز منتفی می شود. قاعدۀ اقدام در فقه گویای این حقیقت است.این قاعده با قاعدۀ پذیرش خطر در حقوق انگلیس مشابه است. پذیرش خطر به این معنی است که هرگاه شخصی با علم و آگاهی از وجود خطر خود را در موقعیت خطرناک قرار دهد و به این علت خسارتی به وی برسد، ...

تولید محصول در برخی فعالیت‌های اقتصادی با اشتراک نیروی‌ کار ازطرفِ عامل، و سرمایه ازسوی صاحب آن انجام می‌شود. مطابق با قاعدۀ «تبعیت نماء از اصل»، محصول تولیدشده در مِلک صاحبِ سرمایه قرار می‌گیرد و نیروی‌ کار فقط باید به دستمزد اکتفا نماید. بر همین اساس، برخی‌ در عقودی مانند مضاربه اشکال می‌کنند. این اشکال در تعاونی‌های مصطلح آشکارتر است. به عبارت دیگر، در تعاونی‌ها با این پرسش روبه‌رو هستیم که باو...

با ظهور منطق صوری جدید و پیشرفت در متمایز کردن صورت از ماد‌ّه، مواردی از خلط صورت با ماد‌ّه در منطق قدیم آشکار شده است. عده‌ای معتقدند این خلط در قاعدۀ عکس مستوی که از قواعد صوری بسیار مهم است و در اثبات بسیاری از دیگر قواعد صوری هم به‌ کار می‌رود، وجود دارد؛ چون در مواردی از اعمال قاعدة عکس مستوی، استنتاج وجودی از شرطی صورت می‌گیرد و اصل صادق، امـّا عکس کاذب است. علّت اینکه پیشینیان آن را معتبر می...

 بر اساس قانون‌های جزایی اسلام، مجرم بودن و مسئولیت کیفری داشتن مرتکب در صورت دارا بودن شرایط و عناصر لازم است که از جملۀ این شرایط، مطابق مادۀ 140 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، عاقل و بالغ بودن مرتکب در حین جنایت است. مسئلۀ مهمی که در این زمینه جای طرح دارد اینکه اگر عاقل یا بالغ بودن جانی در حین جنایت مورد تردید باشد، حکم آن چیست؟ برخی از فقها با جاری دانستن قاعدۀ درأ در قصاص، قائل به عدم قص...

مسئلۀ اساسی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متقابل قاعدۀ منع گسترش تسلیحات هسته‌ای و توافق هسته‌ای ایران (برجام و قطعنامۀ 2231 شورای امنیت ملل متحد) از رهگذر تفسیر و تغییر احتمالی تعهدات این قاعده برای ایران و نظام حقوق بین‌الملل هسته‌ای است. به این منظور، شناسایی و تحلیل تعهدات قاعدۀ منع گسترش تسلیحات هسته‌ای و ماهیت حقوقی توافق هسته‌ای ایران و سپس تأثیر متقابل این دو متغیر بر یکدیگر موردنظر قرار گرفت...

یکی از ویژگی‌های برجسته و درعین‌حال مسئله‌ساز مباحث هنجاری کنونی دربارۀ فنّاوری‌های جدید و نوظهور، فقدان داده‌های شفاف و معتبر از خصوصیات بسیاری از کاربری‌های موردانتظار فنّاوری است. باوجود مزایا و ظرفیت‌های شگرف کاربردهای فنّاوری‌های نوین همانند نانوفنّاوری و زیست‌فنّاوری، مطالعات علمی موجود ثابت کرده است که محصولات ناشی از این فنّاوری‌ها همچون محصولات تراریخته یا محصولات نانومقیاس، ممکن است آثار زی...

تعهد از جمله مسائلی است که در زندگی همه افراد اعم از روابط خصوصی یا اجتماعی شان، تجلی پیدا می کند؛ از این رو ست که با زندگی روزمره ی ما آمیخته شده و به سختی قابل تفکیک از دیگر مسائل می باشد. مبرهن است که قوانین ما دارای سرمنشاء اسلامی و فقهی می باشد لکن از تأثیرگذاری قوانین سایر کشورها و مکاتب بین المللی نیز نباید غافل شد. اما نکته ی قابل تأمل در تمامی آنها، لزوم پایبندی و الزام متعهد به عهود خ...

در ماده723 قانون مدنی که آخرین ماده مربوط به فصل عقد ضمان است نهاد حقوقی موسوم به التزام به تأدیه پیش بینی شده وبه مجازبودن تکلیف به التزام درقبال باطل بودن تعلیق ضمان پرداخته است.بحث تعلیق درنظر فقها وحقوقدانان ازاهمیت فراوانی برخورداراست. برخی فقها تعلیق دراعمال حقوقی رامطلقاً باطل دانسته وجایگاه آن را درانشاء تصورکرده وبرخی با تفکیک انشاء ومنشاء، با قراردادن جایگاه تعلیق درمنشاء به صحت عقد مع...