مثنوی آفرین‌نامۀ ابوشکور بلخی از آثار تعلیمی قرن چهارم و موضوع آن اخلاق و پند و اندرز است. هرچند بخش‌های زیادی از این مثنوی از میان رفته، همین مقدار اندک، گواه بر استادی و مهارت شاعر آن در عرصۀ ادبیات تعلیمی است. در جستار پیش رو، ابتدا ناظر به دلالت‌ها و نشانه‌های زبانی و تصویری، آموزه‌های تربیتی آفرین‌نامه با بسیاری از کتاب‌های اخلاقی پیش از اسلام تطبیق داده شد؛ حاصل کار حاکی...

یکی از ادله واقع گرایان برای اثبات وجود کلی ها در جهان خارج، برهانِ «ارجاع به مجردات» (abstract reference) است. طبق این برهان، جملات صادق بسیاری در زبان وجود دارند که ظاهرا دربارة کلی ها سخن می‌گویند. به عقیدة واقع گرایان، صدق این گونه جملات قابل تبیین نخواهد بود مگر آنکه کلی ها در جهان خارج وجود داشته باشند. کارنپ بر اساس نظریة «درجات زبانِ» خود، این برهان را مورد نقد قرار داده و استدلال می‌کند ...

چکیده تاکنون در زبان فارسی کتاب‏های گوناگونی با عناوینی چون ضرب‏المثل‏ها‏ی زبان فارسی، امثال و حکم فارسی، فرهنگ عوام، اصطلاحات زبان فارسی، فرهنگ لغات عامیانه، فرهنگ امثال فارسی، زبان کوچه، و غیره تألیف شده است. به طور کلی، از نقصان‏ها و اشکال‏های اساسی و مهم در نگارش این گونه کتاب‏ها تفکیک‏نشدن انواع گونه‏ها‏ی ادبی مشابه، یا به تعبیر دیگر، تفکیک‏نشدن انواع گوناگون عبارت‏های زبانی و خلط آن‏ها با...

اصطلاح «فرهنگ زبانی» یکی از اصطلاحات تخصصی حوزه جامعه شناسی زبان و مردم شناسی زبان است. مفهوم «فرهنگ زبانی»، مؤلفه ها و رابطه آن با برنامه ریزی زبان موضوع مورد بحث این مقاله است. توجه علمی و موشکافانه به موضع فرهنگ زبانی در سطوح خرد و کلان آن، برای تحلیل، تعلیل و تنظیم برخی مسائل اجتماعی زبان و از جمله برنامه ریزی زبان لازم و مفید است. به همین دلیل، ابتدا مؤلفه های تشکیل دهنده فرهنگ زبانی مورد ...

در آثار ادبی و هنری ساختارگرایی در پی آن است که بفهمد چه عامل و فرآیندی ساختار بیانی و گفتاری را به ساختاری هنری و منسجم تبدیل کرده است. در تحلیل آثار به توصیف عناصر آن می پردازد و این عناصر را با توجه به سطح های مختلف آنها چون سطح آوایی، واژگانی، نحوی و معنایی طبقه بندی کرده و رابطه و تناسب بین این عناصر را بیان می کند. در پژوهش حاضر ساختار زبان شمس تبریزی در مجموعه گفتارها و موعظه هایش، که تح...

فهلویّات به اشعاری گفته می ­شود که به زبانی غیر از زبان رسمی سروده شده باشند. پژوهشگران پیرامون وزن فهلویّات اختلاف ­نظر داشته ­اند؛ به‌گونه‌ای که برخی، وزن فهلویّات را هجایی و برخی دیگر عروضی همراه با اشکال دانسته ­اند. نگارندگان در این جستار می­ کوشند ابتدا اطلاعاتی در مورد فهلویّات و گسترش دامنۀ آن به دست دهند، سپس نظر پژوهشگران برجسته پیرامون وزن فهلویّات را نقل کنند و با نقد و بررسی آن دیدگاه­ ...

کتاب مذکرات صائم اثر احمد شفیق بهجت از نویسندگان معاصر مصر است که در اواخر سال 2011 میلادی در گذشت این کتاب دارای 220 صفحه و شامل 27 داستان کوتاه است . کتاب خاطرات یک کارمند را در قالب داستان های کوتاهدر ماه رمضان به تصویر می کشد نویسنده با زبانی ساده و به دور از پیچیدگی های لفظی موضوعات اجتماعی و فرهنگی و مذهبی موجود در جامعه را بخ چالش می کشد و در موقعیت های بسیاری با تلنگری شرافت انسانی و اص...

نصر حامد ابوزید، متفکر جنجالی مصری، در رابطه با وحی و قرآن دیدگاه هایی متفاوت ابراز کرد که با واکنش های مختلفی روبه رو شد. وی می کوشید برای پدیده های دین اسلام تبیینی طبیعی و غیر متافیزیکی ارائه کند. در این راستا به بحث اعجاز قرآن نیز به صورتی متفاوت پرداخت تا آن را به اعتبار فرهنگی - ادبی ای مبدل کند که هر عرب زبانی آن را به عنوان متن محوریِ فرهنگی می پذیرد. در این صورت ادبیات قرآن و تحلیل سازو...

عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر ایرانی در قرن پنجم با دو کتاب مهم خود، ‏‏«اسرارالبلاغه» و به خصوص «دلائل الاعجاز»، انقلاب بلاغت عرب را رقم زد. در ‏قرن حاضر پس از تلاش های محمد عبده در مصر برای احیای تفکر علمی ‏اسلامی، تصحیح و چاپ آثار جرجانی رونق یافت. بلافاصله بعد از آن، تازگی و به ‏روز بودن بسیاری از آرائش مورد توجه قرار گرفت و جست وجوی مشترکات نظری ‏و عملی او با زبان شناسی و فلسفه زبانی مدرن به...

هر پژوهش برایاینکه بتواند نقشی تأثیرگذار داشته باشد، بایدنتایجو گفته هایخود را چه به صورت هم­جهت و چه در جهت مخالف، بر پایه­ی پژوهش­های پیشین بنا کند. ادبیات کودک ایران نیز به عنوان یک علمنوپایدانشگاهی، برای توسعه­ی گستره­ی تحقیقی خود، نیازمند پژوهش­هایی است که اصول علمی ومستندسازی در آن­ها رعایت شده باشد.استنادفرایندیذهنی و فرهنگی و در عین حال عملی اجتماعی است. فهرست منابع مورد استناد نیز از م...