یکى از مشکلات متون نظم و نثر ادب فارسى صفت‏هاى نسبى و علائم آن است که غالب مطالعه‏کنندگان و مدرّسان متون فارسى تصوّر مى‏کنند که آن‏ها را مى‏دانند و بر آن‏ها تسلّط دارند، غافل از این‏که پسوندهاى صفت نسبى‏ساز متعدّد و راه و رسم ساختن صفت و اسم و قید در آن‏ها مختلف و سرگردان‏کننده است. در این مقاله قدم‏هاى اولیّه در شناخت این قسمت از دستور زبان فارسى برداشته شده و بخشى از این پسوندها به‏نظر خوانندگان ...

چکیده این پایان‏نامه ترجمه کتابی است از ژرار ژانژامبر، استاد ادبیات دانشگاه کان (شهری در غرب فرانسه) که در آن، مکاتب مختلف نقد ادبی معرفی شده است. نقد ادبی به بررسی سبک‏ها و شیوه‏های ارائه ادبی در آثار نویسندگان و شاعران و به نحوه تکوین و شکل‏گیری این آثار اختصاص دارد و بر آن است تا بر مبنای دیدگاه یا رویکردی که نسبت به متون ادبی اتخاذ می‏کند به دریافت تازه‏ای از آن‏ها دست یابد. در برخی دیدگ...

کتاب مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی تألیف علی دلاور سال‌هاست متن درسی روش تحقیق در رشته‌های علوم اجتماعی و انسانی است و تاکنون بارها تجدیدچاپ شده است. پژوهۀ فرارو با روش تحلیل اسنادی این تألیف را نقد کرده است و با تکیه بر نظریۀ «تقسیم» در منطق ارسطویی نواقص «ارائۀ منطقی محتوا» را در این کتاب در فصل‌بندی و ارائۀ زیرعنوان‌ها و تدوین مطالب در ذیل عناوین، که هریک موجب اختلال در فر...

هدف پژوهش حاضر بررسی و نقد کتاب جنسیت در آراء اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری است که گستره زمانی 7 قرن در دو مقطع مهم از تاریخ ایران؛ یعنی باستان و سده‌های نخستین دوره اسلامی را در بر می‌گیرد. مولف در نظر دارد آراء، نظرات، مسائل حقوقی و فقهی که در این حوزه زمانی در باره جنسیت مونث در آثار و متون این دوره یافت می‌شود، به عنوان آراء اخلاقی مشخص و تاثیرات آن را تبیین نماید. از این...

یکی از تصورات رایج، اما قطعاً نادرست در مورد نظریه و نقد ادبی، آن است که  نظریه و نقد ادبی را فقط در متون معاصر می‌توان اعمال کرد. حال آن‌که نقد یک ابزار علمی است و هر متن ادبی، خواه کلاسیک و خواه معاصر، از دیدگاه مدرنیستی قابل نقد و بررسی است. یکی از گونه‌های ادبی که در طول سال‌های اخیر دست‌خوش تغییراتی مهم بوده است داستان کوتاه است و شکلی نوین از روایت داستانی که هر روز، کوتاه و کوتاه‌تر می‌شو...

یکی از اشکالات عمده در حوزة نقد ادبی امروز ایران، بی ­شک نبود ­اتفاق ­آرا بر سر استفاده از اصطلاحات است. نقیضه که به­ نظر­می ­آید اصطلاحی پذیرفته ­شده در برابر پارودی است، در پژوهش­های مختلف با اصطلاحات گوناگونی نام­ برده­می ­شود که گاه هیچ ارتباطی به نقیضه ندارد. از سوی دیگر، اصطلاحات مهمی چون پاستیش و گروتسک و ارتباط آنها با پارودی نادیده انگاشته ­شده ­است. مقالة پیشِ­ رو، تلاش در جهت بررسی تط...

اصطلاح «پسایونگی» به گروهی از روان‎شناسان و روان‎کاوان اطلاق می‎شود که پس از آشنایی با نظریات کارل‎گوستاو یونگ[i]به بررسی، نقد و تحلیل آرای وی در ابعاد مختلف آن پرداختند. مکتب «پسایونگی» خود به سه مکتب کلاسیک[ii]، رشد[iii] و کهن‎الگویی[iv] تقسیم می‎شود. مکتب کهن‎الگویی جیمز هیلمن[v] پیوند عمیقی با ادبیات و متون ادبی دارد. از رهگذر رشد و گسترش مکتب هیلمن، انواع سفر قهرمانی در این مکتب شکل گرفته ...

چکیده نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی باعث شناساندن نقاط ضعف و قوت تألیفات گذشتگان گردیده، و درنتیجه اجتناب از نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، می توان گفت که رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی فقط پس از نقدهای سازنده میسر است. بر این اساس و به درخواست شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی وزارت علوم، تاریخ الأدب العربی فی العصرین المملوکی و العثمانی اثر هم...

پذیرش این واقعیت که برخی از موارد سنّتی یا کهن الگویی موجود در متن،  باعث ایجاد پیوند آن متن با متون دیگر و نیز موجب ارتباط ذهن و جامعه می­شود و به ما کمک می­کند تا بتوانیم با بسط تصاویر ادبی، دایره مفهومی متن را وسعت ببخشیم. اسطوره­ها، سمبل­ها و کهن الگو­ها، همچنان که در پیوند با سایر اجزای کلام، بین اثر ادبی و خواننده، ارتباط برقرار می­کنند از چنان استقلالی برخوردارند که گاه ما را به روایت­های...

ضرورت مطالعات میان رشته­ای در پژوهش‌های ادبی ایران در سال‌های اخیر، به مطالعاتی در فیلم، تلویزیون، نقاشی و سایر «متون فرهنگی» منجر شده است. این رویکرد که به نظر می‌رسد حاصل گسترش نظریه‌های مرتبط با نشانه‌شناسی انتقادی و مطالعات فرهنگی است، به ارائۀ پژوهش‌هایی انجامیده است که از اهداف و بنیان‌های فلسفی این نظریه‌ها فاصله دارند. این جستار، بر نقد و تحلیل شانزده مقالۀ ادبی علمی پژوهشی با موضوع سین...