پس از فردوسی، اغلب شاعران، فارغ از محتوای آثارشان، در سطوح گوناگون، از شاهنامه تأثیر پذیرفته‌اند. محمدباقر صحبت لاری یکی از برجسته‌ترین شاعران دورۀ بازگشت ادبی است که در دیوان خویش به میزان چشم‌گیری از شاهنامۀ فردوسی تأثیر پذیرفته است. صحبت لاری با شاهنامۀ فردوسی آشنایی عمیقی داشته و تلمیحات نادر وی به نام‌ها و داستان‌های کمتر شناخته شدۀ شاهنامه و دیگر شخصیت‌های حماسی و منابع غیر از شاهنامه، گو...

نگارنده در جستار پیش‌رو بر آن است تا با مطالعۀ تحلیلی ـ توصیفی آثار منظوم و منثور فریدالدّین محمد عطار نیشابوری، آرا و اندیشه‌های عرفانی و صوفیانه‌ای که در ذیل اصطلاحات معروف «مقام» و «حال» شناخته آمده‌اند، احصا و تفکیک کرده و بدین طریق میزان انطباق و انسجام این آموزه‌ها را با چهارچوبه‌های یاد شده- که تقریباً قالب‌های مورد قبول و وثوق اهل معرفت از قدما تا متأخرین است- به تماشا و ارزیابی بنشیند. ب...

نامه‌نگاریِ امام رضا(ع) در پاسخ به سؤالاتِ محمّد بن سنان زاهری(م.220ق)، پیرامونِ تبیین علل احکام و شرایع، دارای اسناد متعدّدی است که در کتاب‌های عُیون أخبار الرضا(ع) و مَن لایَحضُرُه الفقیه مطرح شده‌اند. این اسناد و طُرُق، در نگرش ابتدایی و محضِ رجالی، به دلیل ضعف راویان، غیر معتبر و ضعیف به نظر می‌آیند؛ علاوه بر ضعف طُرُق، احتمال جعل مکاتبه به‌وسیلۀ خودِ محمّد بن سنان نیز مطرح است. در این پژوهش، به ارزیابیِ انت...

این مقاله سعی می‌کند با تحقیق در آیات، روایات، دلیل عقلی و بناء عقلا راهکار مناسب جهت حل شبهات مطرح شده ارائه نماید. با توجه به اینکه احکام دائر مدار مصلحت و مفسده می‌باشند، پیش بینی جرایم موجب حد الزامی می‌باشد، زیرا نقش مجازات‌ها، حفظ اعتدال فرد و جامعه از طریق حفظ ارزش‌ها می‌باشد. ترجیح داشتن مصلحت نوعیه بر مصلحت شخصی، اهداف مجازات و عدالت کیفری اقتضا دارد که در حدود مانند تعزیرات، اوضاع و ا...

انسان موجودی است بسیار حساس که هم از طریق حواس ظاهری خود تحت تأثیر عوامل خارجی قرار می‌گیرد و هم از احوال درونی خود متأثر می‌گردد. به‌عبارت دیگر، هم جسمانیات در نفسانیات وی اثر می‌گذارند و هم نفسانیات او جسمانیاتش را تحت تأثیر قرار می‌دهند. تأثیرپذیری جسمانیات انسان از حالات نفسانی و احوال درونی وی گاه چنان شدید و عمیق است که موجب اختلال و بی‌نظمی در کار برخی از اعضای بدن می‌شود و نارسایی‌هایی ...

شعر قلندری بیانگر آخرین مرحلة تکامل احوال صوفیانه و اوج بیان اندیشه­های ایشان در زبان هنر است. بی­شک تنها راه شناخت تکامل احوال عارفان، تغییرات زبانی و محتوایی افکار ایشان خواهد بود. سنایی نیز همچون بسیاری از موارد دیگر آغازگر نشر این مفهوم در عرصة شعر بوده است. زبان و اندیشۀ سنایی در عرصۀ قلندریات رنگ و بویی دیگر می­گیرد، زبانی بی­پروا با اندیشه­های نامتعارف که گویی کوششی است در جهت رسیدن به...

هنجارگریزی از زبان معیار، انحراف از قوانین حاکم بر همنشینیِ واژه ها، افزودنِ قاعده هایی به برونۀ زبانِ معیار، به هم ریختنِ نحوِ جمله ها و دخل و تصرّف در ساختمانِ دستوریِ زبان معمول و متعارف، مجموعۀ روش هایی است که اغلب شاعران برای رسیدن به زبان شعر از آن بهره می برند. اصولاً به کارگیریِ روش هایی در زبان، که توجهِ مخاطب را از پیام، به زبان معطوف می کند، منجر به برجسته سازیِ زبانِ شعر می شود و این برجسته سازی...

شکوائیه یا بثّ‌الشکوی یکی از موضوعات شعر غنایی فارسی است که در قالب‌های کوتاه، متوسط و بلند به‌ویژه در قالب‌های قصیده و غزل سروده می‌شود. شاعران زیادی به این نوع ادبی روی آوردند و از درد و رنج شخصی یا اجتماع سخن‌سرایی کردند. ابوالقاسم لاهوتی از شاعران ادبیات سیاسی و کارگری و معترض در دورۀ مشروطیت به شمار می‌رود که با جهان‌بینی خاص خود از این شیوۀ شاعری برای حمایت از طبقات فرودست جامعه و نیز انتق...

در فضای اطلاعاتی و ارتباطی جدید، مردم عادی با تجهیز به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، می‌توانند از طریق افشای اطلاعات و تصاویر خصوصی چهره‌های عمومی، به هویت واقعی آنها پی ببرند یا کنجکاوی خود را برآورده سازند. این وضعیت محصول تأمین مجموعه‌ای از حقوق مانند حق آزادی بیان، دسترسی آزادانه به اطلاعات و حق بر دانستن در فضای ارتباطی نوین است. از طرفی چهره‌های عمومی و مشهور، مدعی حقِ حریم شخصی‌اند که با...

آنچه از گنجینۀ میراث ادبی در دسترس است اندک نیست؛ ولیکن با تمام کوشش­‌ها و تلاش­‌هایی که در جهت احیا و شناساندن این آثار صورت پذیرفته، شاعران و نویسندگان و آثاری که هنوز در زاویۀ خمول و انزوا قرار دارند کم نیستند. یکی از شاعران توانای زبان فارسی که در عصر خود از گویندگان مشهور بوده ولیکن متأسفانه احوال و آثار او ناشناخته باقی مانده، سید سراج‌الدین سگزی متخلص به سراجی و مشهور به سید سراجی بوده ا...