چکیده بزرگمهر بختگان از جمله مشاهیر مربوط به ایران قبل از اسلام است که در بسیاری از متون فارسی و عربی به ویژه در آثار منثور، بسیار به آن پرداخته شده است. برخی متون مربوط به اوایل قرون اسلامی، حکمتها و پندهایی را، از قول او بیان کرده اند. درحالیکه تعدادی محدود از این آثار به ارائه زندگینامه او پرداخته اند. حکایتها و حکمتهایی که حول محور این شخصیت در متون آمده، در برخی موارد منحصر به فردند. با ...

از گونه های جالب ام?ا کم شناخته ی شاخه های ادبی، در شعر مردم گرایی فارسی، گونه ای معروف است. « شهرآشوب » است که نزد قدما به پیرامون ساز و کار این گونه ی جالب ادبی، پژوهش های چندانی صورت نگرفته است . این گونه ی شعری، از آنجا که بر کار فیزیکی شاغلان حرفه های گونا گون نگاه هنری ویژه ای دارد، از جذّابی?ت خاص?ی برخوردار است . شاید تنها شعر و تنها زمینه ی شعر فارسی که در آن به قالب های باشد. در ف...

از جمله عناصر مهم و مضمون¬ساز در ادب منظوم فارسی، واژه و تعبیر آینه است. توجّه به آینه، کیفیت و چگونگی پیدایش آن، پیوندها و متعلقات مربوط به آینه، ترکیبات اسمی و فعلی ساخته شده با آینه و در نهایت، صور خیال مدّ نظر شعرا در پیوند با آینه در شعر تمامی شاعران به چشم می¬خورد. بیان نکاتی جالب و خواندنی از آینه که در اشعار شاعران به آن اشاره شده است، گاهی چنان مباحث شیرین و دلکش را رقم می¬زند که خواننده...

چه معیارها و نشانه‌هایی درباره زیبایی‌شناسی سنتی باعث می‌شود که نیاکان ما انسانی را خوب رخ بنامند؟ آیا این معیارها در طول زمان دگرگونی پذیرفته است؟ آیا در دنیای سنتی که به نظر می‌رسد همه چیز در چارچوبی مشخص و معین تعریف می‌شود، زیبایی نیز تابع تعریف جدولی است و چیزی که فراتر یا خارج از جدول زیبایی باشد، نازیباست؟ آیا این معیارها در طول زمان دگرگونی پذیرفته‌اند؟ پاسخ ما این است که گاه در الگوی ز...

در گستره ادبیات فارسی، زن با چهره هایی گوناگون چون معشوق، همسر، مادر، دختر، کنیز، و پیرزن (عجوزه) حضور دارد، اما در بسیاری از موارد، این چهره رنگی منفی گرفته و به صورت عامل مکر و فریب، فتنه اجتماع، و ابزار دست مردان روزگار نمایان شده است.این پژوهش، که به صورت توصیفی و کتابخانه ای انجام شده، در پی آن است تا با نشان دادن نقش های گوناگون پیرزنان، هم چون عارف، متوکل، شجاع، مبارز، نابخرد، داستان گو،...

پژوهش حاضر نظریه های ادب براون و لوینسون (1987)، مشهورترین نظریه ی ادب که بر اغلب پژوهش های تحلیلی و نظری در این زمینه تأثیر گذاشته است، و نظریه ی بی ادبیِ کالپپر (1996)، از پیشگامان نظریه ی بی ادبی، را به عنوان چارچوب نظری پژوهش برگزیده است تا به بررسی ادب و بی ادبی در رمان نوجوانان فارسی زبان بپردازد. این پژوهش تلاشی است در راستای پاسخ به اینکه در رمان های نوجوانان فارسی زبان، شخصیت ها در رمان...

فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به عنوان مرجعی ملی و معتبر در زمینه معادل­یابیِ واژگان بیگانه، ضمن انتشار فهرستی از واژگان مصوب فرهنگستان، به منظور رفع تشتّت و ایجاد هماهنگى در فعالیت‌هاى مراکز فرهنگى و پژوهشى در حوزۀ زبان و ادب فارسى، کلیه سازمان­های دولتی را به پیروی و استفاده از واژگان یادشده فراخوانده است. در این بین، نقش کتابخانه ملی، نَه صرفاً به عنوان کتابخانه مادر، که به دلیل نقشی که در تدوین و...

جلد نخست این مجموعه در سال 1383 زیر همین نام به‌نظارت روانشاد دکتر سرکاراتی و با مقدمه‌ای از ایشان از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتشار یافته است؛ اما در مجموعۀ پنج جلدی کنونی ساختار جلد اول، شیوۀ کار و واژه‌ها، تغییر اساسی یافته و مقدمه‌ای در 165 صفحه، شامل تحولات تاریخی واج‌های فارسی (پیوست یکم در 61 صفحه)، و سپس پیوست دوم و فهرست سوم شامل جدول تطبیقی واج‌های زبان فرضی هندواروپایی و تحولا...

هدف مقاله حاضر آن است که دو شاعر توانای فارسی و عربی یعنی عمعق بخارایی و متنبی را بعد از معرفی مختصر آن‌ها به صورت اجمالی با هم مقایسه کند.  تنها اشعار مدحی ایشان مدّ نظر می‌باشد. در آن بین تاریخچه‌ای کوتاه از تأثیرات دو زبان فارسی و عربی بر هم و نظریه‌های اندیشمندان در آن باره ارائه می‌گردد. با وجودی که ادب عربی نزدیک‌ترین سنت‌ها را با ادب پارسی دارد و با همه تفاوت‌هایی که در ...

از آفت‌های بزرگ در شرح و تحلیل متون ادب فارسی، به‌­ویژه مثنوی،جلال‌لدین بلخی، استناد بسیار به امثال و اشعار عربی و بی­‌توجهی به فرهنگ و ادب باستانی ایرانیان است. کافی است نگاهی به فهرست اشعار و امثال عربی مربوط به شرحهای مثنوی بیندازیم تا حضور سنگین آنها را دریابیم. در این میان چیزی که مورد غفلت قرار گرفته، اندیشه و فرهنگ ایران باستان است که بدبختانه جایگاه مناسبی در شرح متون ...