رسالۀ سنسکریتِ َارتهَه‌شاسترَه تصنیف کاوتیلیه، تألیفی از حدود قرن سوم ق.‌م، نوشته‌ای است در آیین کشورداری و پادشاهی در هند. این کتاب، که از نظر عنوان شباهت‌های نزدیک با سیاست‌نامه یا سیرالملوک خواجه ‌نظام‌الملک طوسی، وزیر مشهور دورۀ سلجوقی و مؤسس نظامیه‌های ایران، دارد، تاکنون به زبان فارسی ترجمه نشده و اصولاً به وجود چنین اثری در آثار ادبی و تاریخی ایران اشاره‌ای نرفته‌ است. این مقاله بر آن است که ...

چکیده رویدادهای سدۀ نوزدهم میلادی در ایران، گفتمان­های بسیاری را وارد عرصۀ سیاسی کشور نمود و ادبیات جدیدی در سیاست ایران­زمین از سوی روشنفکران، سیاحان و متفکران تحول­خواهی تولید شد که از همه مهم­تر و برجسته­تر؛ تل...

در آثار و منابع نظری موجود، نظام سیاسی حاکم بر تاریخ ایران در شکل های مختلفی مانند پادشاهی «عادل و دیندار، دولت خودکامه و استبدادی» از نوع استبداد شرقی و «فئودال» بیان شده است. دیدگاه نخست را دبیران ایرانی در مقام کارگزاران و حاملان اصلی سنت پادشاهی ایرانی و نخبگان فکری و سیاسی متعلق به اندیشۀ سیاسی ایران شهری مطرح کرده اند و دو دیدگاه دیگر به جریان های فکری مغرب زمین و گفتمان های شرق شناسی تعل...

با مرور اندیشۀ هنری هربرت مارکوزه و مقایسۀ آن با مفاد قاعدۀ طلایی در اخلاق، می‌توان هنر مطلوب مارکوزه را یکی از تمهیدات لازم در اجرای این قاعده و بستری برای حضور آشکارتر و خودآگاه‌تر آن در تعاملات اجتماعی میان انسان‌ها ارزیابی کرد. اگر قاعدۀ‌ طلایی از مخاطبانش می‌خواهد که خود را در موقعیت دیگری گذاشته و دیگری را هم در وضعیت فعلی خود تصور کنند، در اندیشۀ‌ مارکوزه هنر بستری برای ایجاد- یا دست‌کم ...

بسترهای گفتمانیِ برآمدن دولت مدرن در ایران به دوران سال­های 1268 الی 1305 ه.ق برمی­گردد. در این دوران، وقایع و رویدادهای عمده­ای رخ دادند که روند رایجِ تاریخ سیاسی در ایران را تشکیل می­دهند و شاکله­ای مدرن به خود گرفته و اندیشۀ دولت فراگیر و هویت ملیِ واحد پروبلماتیک گردید. مسئلۀ اصلیِ مقاله حاضر از سویی تعیین تکلیف نظری با جریان­های رایجِ تئوریزه کردن تاریخ دولت در ایران است واز دیگر سو قرار دادنِ ا...

شوقی و بهار دو شاعر برجستۀ معاصرند که به سبب داشتن ویژگی‌های مشابهی چون هم‌زمان‌بودن، مسلمان‌بودن، زیستن در هنگامۀ استبداد سیاسی، درگیری با کشورهای استعمارگر، آزادی‌خواهی، داشتن مبارزات انقلابی، و تحمل تبعید و زندان، از نظر فکری و ادبی بسیار به هم نزدیک‌اند. این مشابهت به حدی است که به‌رغم بی‌خبری این دو شاعر از یک‌دیگر و این‌که هیچ نام و نشانی از یکی‌ در دیوان دیگری به‌چشم نمی‌خورد، روح مشترکش...

نقادی فلسفی- سیاسی قرارداد اجتماعی در نگاه روسو به چرایی و چیستی یا عموماً مبانی ماهوی و محتوایی متن قرارداد اجتماعی، به‌ویژه در نظریۀ سیاسی روسو و نقادی آن به عنوان پرسش اصلی می‌پردازد. در این مقاله فرای اصل قرارداد و چگونگی و نقش آن، در پی ردیابی منبع متن (عقل، نقل یا عرف) و محتوای قرارداد(قانون و مذهب مدنی) به‌عنوان منشور و میثاق مشترک عمومی هستیم. در اینجاست که نقش مذهب و به تعبیر نخستین روس...

بررسی نسبت میان امنیت و آزادی در جوامع بشری، از مباحث مطالعات امنیتی است که کاربست آن در تنظیم روابط اجتماعی نقش بسزایی دارد. شناخت دیدگاه امنیتی اندیشمندان، یکی از راهکارهایی است که می‎تواند در تبیین هرچه بیشتر نسبت امنیت و آزادی در جامعه راه‎گشا باشد. شهید مطهری از عالمانی است که در آثار خود به مباحث امنیتی پرداخته است. این مقاله درصدد است دیدگاه شهید مطهری را دربارۀ نسبت امنیت و آزادی در نظا...

حوزۀ سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام نمی‌تواند فارغ از دانش و اهلیتِ متولیان آن باشد؛ از همین-روی یکی از موضوعات اساسی، چه در باب سیاست نظری و چه در مورد سیاست عملی، خبرگی و خبره بودن و نیز تشخیص معیارهای خبرگی بوده است. البته با پیچیده شدن مناسبات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در دنیای معاصر، مفهوم خبرگی نیز با تغییرات متعددی مواجه شده است و جوامع و نظام‌های اسلامی نیازمند توجه روزافزون به مقتضیات زندگی...

مقالۀ حاضر با استفاده از روش تحلیل بین‌کشوری به گونه‌شناسی اندیشه‌های مطرح در مورد به‌رسمیت‏‌شناسی هویت زنان در کشورهای اسلامی پرداخته است. در این کشورها علی‌رغم تسلط فرهنگ اسلامی رویکردهای نظری متنوع و متناقضی درباب زنان شکل گرفته است. با توجه به نظریۀ هونت، اندیشۀ‌ به‌رسمیت‌شناسی در کشورهایی ارزش مطالعه دارد که از یک‌سو توسعۀ جنسیتی و توانمندسازی جنسیتی آن‌ها بالاست و از سوی دیگر تحت تأثیر سا...