مراد از منابع حدیث در این نوشتار، متن های نوشته شده دربارۀ گفتارها و رفتارهای پیامبر2 و امامان معصومg است که از طریق راویان حدیث به دست ما رسیده است؛ چه این روایات از منابعی برآمده باشد که راویان و محدثان شیعی آن را فراهم آورده اند و چه از منابعی که راویان و محدثان سنی در گذر تاریخ دانش حدیث پدید آورده اند و چه این منابع از قبیل کتاب ها و جوامع حدیثی مشهور همانند کتب اربعه و صحاح سته باشد و چه ...

شیخ صدوق (381ق)، شخصیّت نامدار حدیثی شیعه، در سده چهارم هجری است. او که در شیعه، به عنوان رئیس المحدّثین شناخته می شود، از اخباریان متقدّمی است که در عرصه حدیث، به شکل گسترده ای وارد شده و ضمن گزارش حجم عظیمی از روایات فریقین - به ویژه روایات شیعه – اغلب، به بررسی محقّقانه و عالمانه آنها پرداخته و ضمن برنمودن نقاط قوّت و ضعف احادیث و اخبار، به شرح و تبیین آنها در زمینه ای گسترده و ذیل موضوعاتی متنوّع...

روایات تفسیری ضعیف السند فراوان اند. این نوشته به ارائه شیوه صحیح تعامل با آنها و اثبات کارآمدی بخشی از آنها، به کمک قراین قرآنی و شواهد حدیثی، پرداخته است؛ برای نمونه، شیوه وثوق صدوری، مشابه یابی روایات نبوی در احادیث شیعی و گردآوری قرینه های دیگر، اطمینان به مضمونشان را به ارمغان آورده است. اخبار موقوف و مقطوع نیز به شرط حصول اطمینان نسبی به آنها، در قلمرو دانش های قرآنی، مانند بیان سبب نزول،...

در نقد و بررسی حدیث ، نقد محتوایی آناز اهمیت وحساسیت ویژه¬ای برخوردار است.اولین و مهم¬ترین معیار در نقددرونی حدیث ،عرضه حدیث بر قرآن است . راجع¬به این ملاک، در منابع روایی شیعه واهل سنت، روایات زیادی وجود دارد ، که مضمون کلی آن بر این نکته دلالت دارد:هر حدیثی باید بر قرآن عرضه گردد.اکثریت شیعه و بخشی از اهل سنت، این روایات را پذیرفته¬اند ، اما برخی دیگر بر این باورکه نیازی نیست حدیث بر قرآن عرض...

دخلت دراسات المستشرقین حول حدیث الشیعة مجالات تخصصیة وجدیدة، وذلک بالتزامن مع انتصار الثورة الإسلامیة، وبالتحدید فی العقدین المنصرمین، فأصبحت تغطی جانبا واسعا من الدراسات التی تدور حول الحدیث الشیعی وتفسیر نص الروایات ودراستها، فقد کانت دراسة «التحلیل الانتقادی لنهج البلاغة» منطلقا لتلک الأبحاث، کما شکلت منعطفا فی قضیة نهج البلاغة فی مراکز الغرب العلمیة، ونظرا إلى المساعی الثمینة التی بذلت فی ت...

دوران معاصر، عصر رواج نظامهای علمی مختلفی با محوریت فلسفۀ کاربردی[1] است، همان که در فرهنگ ایرانی معمولا با تعبیر «فلسفۀ مضاف» یاد می شود. در یک دسته بندی کلان، فلسفه های مضاف بر دو سنخند؛ گاه در آنها ترکیب اضافی میان فلسفه با دانش برقرار، و گاه نیز میان فلسفه و واقعیت خارجی پیوندی حاصل شده است. هدف از بحث در بارۀ فلسفۀ هر دانش یا واقعیتی، کوشش برای دگرگونی و تکامل بخشی، تعمیق و در نهایت بازآرا...

با توجه به کاربرد دو اصطلاح «درایه الحدیث» و «فقه الحدیث» در مباحث و علوم مربوط به حوزة حدیث، و مشاهدة خلطهایی که در کاربرد این دو اصطلاح بین دانشمندان این فن واقع شده است، این مقاله درصدد ایضاح این دو اصطلاح با توجه به کاربرد هر یک از آنها در تاریخ حدیث است. این امر با مروری بر تحول کاربرد «درایه الحدیث» در سه مقطع تاریخی از عصر ورود حدیث تاکنون، و مقایسة آن با معنای امروزین «فقه الحدیث» تبیی...

بر اساس مدلول ظاهری بعضی از آیات قرآن کریم، توبه از شخص گناهکار در هنگامه مشاهده آیات الهی در حال مرگ پذیرفته نیست. این در حالی است که بر پایه حدیث «اذا بلغت النفس هذه ـ‌ و اهوی بیده الی حلقه لم یکن للعالم توبةٌ و کانت للجاهل توبةٌ»؛ توبه از شخص جاهل (بر خلاف عالم)، در آخرین لحظات زندگی دنیوی نیز مقبول است. حال، چگونه می‌توان بین این حدیث با آیات شریفه قرآن جمع کرد؟ رهیافت‌های رایج میان حدیث‌پژوه...