اسلام در تمام شئون خود دینی اجتماعی است؛‌ چنانچه یکی از آشکارترین وجوه هویتی جامعه و شهر اسلامی، مسجد است که به سبب بعد عقلانی و معنوی ویژه خود همواره نقشی بنیادی داشته است. به نظر می­رسد امروزه این نقش برجسته مساجد در سازماندهی ساختار کالبدی و اجتماعی شهرهای اسلامی، و در شهرهای معاصر ایرانی- اسلامی در حال کم­رنگ شدن است. از این­رو، توجه اصلی این مقاله به شناسایی ویژگی‌های معنایی و کالبدی خاص م...

ساختار فضایی شهرهای ابواب البر ایلخانی (شنب غازان، ربع رشیدی و سلطانیه) شامل دو قسمت کلی«هسته ی مرکزی» و «شهرستان» بوده که با یک ساختار هندسی منظم و طرحی از پیش اندیشیده شده شکل گرفتند. بخش مرکزی شهرهای ابواب البر، هسته ی مذهبی بود که چهارچوب این شهرها را دو محور عمود بر هم منتهی به دروازه ها تشکیل می داد. مقاله حاضر با هدف تبیین ارتباط اصول عوامل موثر بر شکل گیری و استخوانبندی شهرهای ابواب الب...

آن چه که امروزه در زمینه ی آموزش معماری بیشتر مورد توجه قرار می گیرد، ارتقاء و تسریع یادگیری در دانشجویان این رشته است. اجرای برنامه های آموزش رشته ی معماری، مستلزم مکانی مناسب برای انجام رفتارهای مربوط به آن است، بنابراین نمی توان نقش محیط کالبدی آموزش را در فرآیند یادگیری دانشجویان نادیده انگاشت. مطابق فرضیه ی این پژوهش، عوامل محیطی و کالبدی فضا، نقش موثری در افزایش میزان یادگیری دانشجویان رش...

اگرچه عوامل بسیاری چون خصوصیات فردی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه بر میزان ترس آنان از جرم، جرایم شهری و احساس امنیت آنان موثر است ولی به طور کلی می توان دو رویکرد متفاوت در ارتباط بین امنیت در شهر و محیط کالبدی متصور شد. اول اینکه محیط فیزیکی چگونه می تواند پتانسیل های ارتکاب به جرم را افزایش دهد و دوم اینکه این محیط چگونه می تواند بستر ساز احساس امنیت افراد باشد. لذا در تحقیق حاضر ا...

فرسودگی واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهرهای با سابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلم است، در این گونه شهرها این مسئله، رشد بافت شهری را مختل کرده و آن را به پیرامون سوق می دهد و بنابراین افزون بر نابودی بافت های درونی و با سابقه ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد بافت های نو ظهور بر گردن شهر تحمیل می کند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی، از روش مطالعات میدانی و کتابخ...

زمینه گرایی از تفکرات دوران باستان در مورد چگونگی قرارگیری بنا ها در ارتباط با بناهای مجاور سرچشمه می گیرد. زمینه گرایی از دهه ی 1960 تبدیل به پارادایمی مهم در تفکر شهری و معماری گردید. در این پژوهش پس از ارائه مبانی بحث زمینه گرایی ومفاهیم مرتبط با آن به بررسی و تحلیل محتوای آراء صاحب نظران درباره معیارهای یک طراحی زمینه گرا و تحلیل تجارب این نوع طراحی پرداخته شده است تا بتوان پاسخ مناسبی برای...

یکی از ابعاد مهم در ارتقای کیفیت محیط‌های شهری، حس تعلق به مکان است. وجود این حس که عاملی مهم در شکل‌گیری پایه‌های ارتباطی استفاده‌کنندگان و محیط است، در نهایت منجر ‌به ایجاد محیط‌های با کیفیت نیز خواهد شد. در این تحقیق، پس از تبیین ابعاد مختلف حس تعلق به مکان، نقش عوامل کالبدی و محیطی مؤثر و چگونگی تأثیر این عوامل بر حس مکان بررسی شده است. سپس، به بررسی نقش عوامل کالبدی و محیطی در ساحل نمونة م...

فضاهای شهری گره ها و مسیرهایی هستند که ضمن محصور بودن، باید از فعالیت و سرزندگی نسبی هم برخوردار باشند. چنین فضاهایی لزوماً باید دارای ویژگی های خاص فیزیکی و ادراکی باشند تا بتوانند سرزندگی را در خود پدید آورده و حفظ کنند. خیابان به صورت کانالی که برای حرکت اتومبیل است، با مفاهیمی که این مکان به عنوان فضای شهری می تواند داشته باشد، توافق ندارد. ارزش های بصری، کالبدی و عملکردی خیابانی که فقط برا...

در طول تاریخ فضاهای شهری به تدریج با نزول کیفیت محیط کالبدی رو برو بوده­اند و به جای صحنه­های گفتگو تبدیل به فضاهایی برای خیره شدن و مخصوص حرکت سواره شده­اند. این پژوهش با هدف شــناخت کیفیت محیط کالبدی و تأثیر آن بر الگوهای رفتاری افراد در میدان آرامگاه باباطاهر همدان صورت گرفته است که با استخراج شاخص‌ها و با بکارگیری از پرسشنامه و نقشه‌های رفتاری اطلاعات لازم را جمع‌آوری و برای تبدیل یافته‌ها ...