زندان و سروده های مربوط به آن، بخش وسیعی از ادبیات عرب و فارسی را به خود اختصاص داده است. شاعران آزاده از گذشتۀ دور تا امروز در این زمینه معانی زیبا و مضامینی انسانی آفریده اند که مطالعه و بررسی آن خالی از لطف و فایده نیست. ابوفراس حمدانی، شاعر معروف قرن چهارم هجری از پیشگامان حبسیه سرایی در ادبیات عرب محسوب می شود که در طول اسارت خویش در قصایدی موسوم به «رومیات » مقولۀ زندان و متعلقات آن را به...

«مختصری از مضامین نجوم در دیوان مجیر» عنوان مقاله ای است که پیش رو دارید. وقتی که وضعیت علوم را در ایران از میانه ی قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم مطالعه می کنیم، با وجود همه ی موانع موجود، متوجّه پیشرفت و توسعه ی علوم عقلی،به ویژه نجوم، در کنار سایر دانش ها می شویم و در می یابیم که بعد از خاقانی، شاگردش مجیرالدّین بیلقانی مجال یافته است تا کلیّه ی دانش های زمان، به ویژه نجوم، ابزار نجومی، پدیده های جوّ...

ظواهر اجتماعی و شمایل فرهنگی مکتب عرفان، همواره مورد دست اندازی عارف نمایان و فرصت طلبان قرار گرفته است و بسیاری در دام این مزوران گرفتار شده اند. به همین جهت ، شناخت عارف نمایان اهمیتی بسزار و قابل توجه دارد. در این رساله، سعی شده است با مشخص کردن چهارچوب مکتب اصیل عرفان و مرز عرفان و عرفان نمایی، این دو امر از هم مجزا شود و شناخت عارف نمایان با توجه به ویژگیهای ایشان مقدور گردد، برای این امر،...

قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، پیوسته سرمشق صالحان و نیکان بوده است. بدیهی است این چنین مجموعۀ گرانقدر، پرمایه و سرشار از قصص، نکت و معانی حکمی و تعلیمی و نیز پر از عبارات فصیح و بلیغ، در لحاظ اندیشگانی، کاربرد در سخن و حتی رفتاری، الگو و تأثیرگذار خواهد بود. درین میان، نویسندگان و شاعران نیز با الهام و تأثر از مصحف شریف به انحاء گونه گون سخن و بیان خود را لطافت بخشیده اند و به بیانشان رنگ تقدّس دا...

چکیده ندارد.

روش پژوهش در این پایان نامه روش فیش برداری کتابخانه ای و تحلیل، مقایسه و بررسی آماری آیات است. این پایان نامه مشتمل بر یک مقدّمه و شرح و تفسیر حدود 100 آیه در دو متن مورد نظر است و سه فصل دارد. در فصل اوّل به مختصری از احوال و آثار قشیری و هجویری پرداخته شده و در فصل دوّم مباحثی در تفسیر و تأویل قرآن و تفسیر باطنی و عرفانی صوفیّه از این کتاب آسمانی ذکر گردیده است. در فصل سوّم به طبقه بندی موضوعی آیا...

از آنجا که تاکنون نثر شاعرانه ادب پارسی و خصوصا ادب صوفیه با عنوان " ش منثور" بویژه از سالهای 450 تا 650 ه .ق از طرف ادیبان و محققین ادبیات فارسی چنانکه شایسته است ، مورد نقد و بررسی و ارزیابی قرار نگرفته و یا احیانا از آن کمتر سخن بمیان آمده و خصوصیات و ویژگیهای آن، هم از جهت ساختار نحوی زبا فارسی و هم بلحاظ دستیابی به هویت زبانی "شعر منثور" در ادب پارسی، مورد توج و عنایت چندانی قرار نگرفته، ب...

چکیده عرفان اسلامی مبتنی بر اعتقادات اسلامی و سرشار از آموزه های اجتماعی و اخلاقی است که نگاه تک بعدی و یک جانبه گرایانه به آن بیانگر عدم شناخت عرفان ناب اسلامی است . لذا این پژوهش به بررسی عرفان اجتماعی و شناخت جنبه های مردمی آن در متون منثور عرفانی قرن پنجم تا قرن هفتم هجری می پردازد و اخلاق اجتماعی عرفا را در بینش عرفانی و سیر و سلوک عملی شان بررسی می کند . این رساله با بررسی عزلت و نف...

سنجش فراوانی گزاره های غالیانه در منابع شیعه که به تدریج گفتمان ویژه ای به نام گفتمان غلو در امامت را در منابع شیعه اثنی عشری رقم زده اند، یافتن سنخ های مختلف این گفتمان و تحلیل تطور آن در فاصله قرون دوم تا پنجم هجری دغدغه اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. با توجه به اهمیت نقش عمده ترین کانون های استقرار شیعیان - قم و بغداد - سهم این کانون ها در نفوذ اندیشه های غالیانه سنجیده شده است. در این تحقی...

در این رساله تلاش شده تا با بررسی سیر تحول اسطوره در تراژدی یونانی، با توجه به دگرگونی های اجتماعی و سیاسی در یونان قرن پنجم، مسئله ی "گذار از شعر به فلسفه" به جای دیدگاه رایج "گذار موتوس به لوگوس" (اسطوره به فلسفه) پی گیری شود. اصل چنین پژوهشی درباره ی "گذار شعر به فلسفه" بر تفسیری اجتماعی- سیاسی از فلسفه ی افلاطون استوار است. بنابراین پایدیای آتنی در قرن پنجم به عنوان زادگاه هم تراژدی و هم فل...