مقاله حاضر به تبیین مفهوم «دفاع اجتماعی» در کنش گفتاری امام خمینی(ره) می‏پردازد. دفاع اجتماعی مفهومی نوظهور است که در چارچوب مطالعات و ادبیات مقاومت و مبارزه خشونت پرهیز، در حدود دو دهه از عمر آن می‏گذرد. این مفهوم به مقاومت عمومی در برابر حاکمیت نظامی دشمن در شرایط اشغال کشور ناظر است. نویسنده در مجموع معتقد است امام خمینی(ره) به این شرایط توجه داشته‏اند و حداقل در سه فراز از سخنان خود احتمال ...

در بین مورخان علم دو نظریة عمده دربارة جای‌گاه علم در فرهنگ اسلامی وجود دارد: برخی بر این باورند که علم در اسلام مسئله‌ای حاشیه‌ای است و اساساً در دستگاه تعلیم و تربیت اسلامی، پدیدة علم از جای‌گاه جدی و بااهمیتی برخوردار نبوده و در حاشیه قرار داشته است. طرف‌داران این نظریه آن را «نظریة حاشیه‌ای» می‌نامند. بنا بر این نظریه، دستاوردها و موفقیت‌های بزرگ و انکار‌ناپذیر علمیِ دانش‌مندان مسلمان و فیلسو...

در این مقاله تاریخ تطور نظریة رتوریکی از حدود چهارصد قبل از میلاد تا نخستین قرن میلادی بررسی می‌شود. در این پانصد سال چهارچوب‌های نظری رتوریک سنتی پی‌ریزی شده و این اصول تا قرن‌ها بدون تغییر یا با اندک تغییری استمرار یافته است. نخستین اندیشمندی که با رویکردی منطقی مباحث رتوریک را در کتابی مستقل مطرح کرده، ارسطو است، به همین دلیل در این سیر تاریخی نظریة رتوریکی ارسطو با دقت نظر بیشتری بررسی شده ...

از دهه 1990 به این سو، شاهد پیدایش و گسترش حوزه عمومی فراملی در فضای سایبری و ماهواره ای و بسیج افکار عمومی در سطح جهانی هستیم. از سال 2000 میلادی به این سو، در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز نوعی حوزه عمومی در فضای سایبری و ماهواره ای شکل گرفته و در حال گسترش است. در این نوشتار، با روش تبیین علی- تحلیلی، نگارنده در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این پرسش است که چرا شبکه ماهواره ای الجزیره در شکل ...

هدف از این پژوهش، بررسی نقش اینترنت در جنبش اجتماعی اخیر مصر است که سرانجام در ژانویه 2011 موجب سرنگونی دولت حسنی مبارک شد. در سال­های اخیر، فناوری­های جدید ارتباطی به‏ویژه رسانه­های اجتماعی اینترنتی به منابعی مهم برای بسیج اقدام جمعی و سازماندهی جنبش­های اجتماعی در سراسر جهان تبدیل‏شده­اند. جنبش‏های اخیر در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا با بهره گیری از فناوری­های جدید ارتباطی، شکلی جدید از انقل...

وقوع جنبش های اجتماعی در مصر و چند کشور دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا، آخرین و جدیدترین موج از جنبش ها محسوب می شود. وقوع غیر منتظره و اثرهای سرایتی آنها در منطقه، توجه تحلیل گران را به این موج از تحولات جلب کرد. در این پژوهش، نویسندگان درصددند با نگاهی متفاوت به موضوع، ویژگی ها و ماهیت جنبش اجتماعی انقلابی و سقوط رژیم اقتدارگرای مصر را در چارچوب نظریه های متأخر و نیز الگوی نظری جان فوران (تو...

در این مقاله می‌کوشیم برخی دلالت‌های رویکرد اجتماعی ‌ـ‌ فرهنگی برای حوزة آموزش زبان را با نگاه به نظریة اخلاق گفتمان بازسازی کنیم. ایدة محوری ما بر این دریافت استوار است که رویکرد اجتماعی‌ ـ ‌فرهنگی با وجود دستاوردهای بسیاری که برای حوزة آموزش زبان داشته است، به‌دلیل فقدان منابع هنجارین لازم برای تبیین چگونگی رسیدن به فهم مشترک و توافق در میان‌کنش‌های زبانی، هنوز نتوانسته است آموزش زبان را واجد...

«مکالمه گرایی» بنیان نظریة نیماست که از آن به «روایت نمایشی» تعبیر می کند. اما اصطلاح مکالمه گرایی با نظریة منطق گفت وگویی میخاییل باختین مطرح می شود. او این اصطلاح را در برابر تک آوایی در ادبیات و هنر مطرح می کند؛ از نظر او شعر تک صدایی را نمایندگی می کند و نثر، به ویژه رمان، عرصة چندصدایی است. از این رو، رمان عالی ترین نوع بیان ادبی است. با بررسی نظریات نیما که اغلب در قالب نامه بیان می شود، ...

انقلاب مشروطه از تحولات اجتماعی مهم سده اخیر ایران بشمار می رود، مطالعه و بررسی نقش نیروهای اجتماعی که در این تحول، فعالیت چشمگیر داشته اند می تواند تصویر روشن تری را از این انقلاب به ما نشان دهد. از میان نیروهای اجتماعی، روحانیون مشارکت و فعالیت برجسته ای در انقلاب مشروطه داشته اند. بطوریکه تعدادی از آنها در شمار رهبران انقلاب مشروطه به حساب آمده اند. اما این تعداد از روحانیون، چه نوع از رهبری...