مردم ایران که ندای حیات بخش اسلام را با گوش جان شنیدند، با اشتیاق تمام این فرهنگ را پذیرفتند؛ فرهنگی که قرآن کریم، جامع تمامی ویژگی­های آن بود. شوق آراستگی به قرآن و آداب قرآنی نیز در در جنبه های مختلف زندگی ایرانیان از جمله عرصۀ شعر و ادب فارسی راه یافت و شاعران ادب فارسی از همان آغاز با بهره­گیری از آیات قرآن کریم به صورت­های مختلف با اشاره به آیات قرآنی و استفاده...

شعر عصرمشروطه به دلیل پیشگامی در انعکاس جهان بینی ها وکیفیت تحولات عمیق مضمونی در عرصه های فکری، فرهنگی، سیاسی- اجتماعی در تاریخ ادبیات ایران،شعری پیشرو به شمار می آید.گرچه این نوگرایی در ظاهر می توانست راه هرگونه سنت گرایی را در پرداختن به انواع ادبی ببندد، به دلیل باورمندی شعرای سنت مداری چون ملک الشعرای بهار، ادیب الممالک فراهانی و فرخی یزدی به بهره گیری از ظرفیت های ادبیات کلاسیک، پیوستگی س...

تحوّلات اجتماعی که بعد از ظهور و استقرار مشروطیّت در ایران به وجود آمد در همه ی جنبه های زندگی موثّر واقع شد و سراپای اجتماع را دگرگون ساخت. این تغییرات نه تنها در افکار، عقاید و آداب و رسوم ایرانیان، بلکه در اشعار شاعران نیز رسوخ کرد. در این راستا اشعار ادیب الممالک، با محتوای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، انقلابی، نیز از این تحوّلات بی نصیب نبوده است. از آنجائی که آثار ادبی می تواند دربردارنده ی عناصر ...

در دیوان‌های چاپی ادیب‌الممالک فراهانی، در ضمن قصیده‌ای، بیتی بدین صورت آمده است: گفتار مرا یاوه مپندار که از صدق گفتار من ای شاه چو گفتار جذام است در این مقاله با بررسی شواهدی از ادبیات و امثال عربی و فارسی نشان داده شده است که صورت درست تعبیر، «گفتار حذام» است؛ نه «گفتار جذام».

فرهنگ اشارات و تلمیحات، امثال و باورهای عامیانه ی دیوان ادیب الممالک فراهانی چکیده آگاهی ادیب الممالک از ادب ، تاریخ ، معارف اسلامی و قصص سبب شده است که شعرش سرشار از اشارات ادبی و تلمیحات و تضمین های گوناگون باشدکه دریافت مفهوم شعر او مستلزم آگاهی از آنهاست. شعر ادیب نسبتاً پیچیده و دشوار است. بخشی از این پیچیدگی و دشواری، از یک سو به واسطه ی فراوانی اشارات و تلمیحات او به اشخاص، اقوا...

چکیده بدون تردید واقعۀ عاشورا حماسه‌ای بزرگ و بی‌بدیل در تاریخ بشر است؛ و بدین سبب است که همواره شاعرانی از ملّت‌ها و اقوام‌ مختلف به تبیین جنبه‌های گوناگون آن پرداخته و احساسات درونی خود را بیان کرده‌اند؛ از زمرة این شاعران در ادبیات عربی می‌توان شریف رضی را نام برد؛ از بین شاعران فارسی‌زبان نیز می‌توان به ادیب الممالک فراهانی اشاره کرد که با ترجیع‌بند غرّای عاشورایی خود به هنرنمایی پرداخته‌است؛...

هدف از رساله ی حاضر بررسی اندیشه ی دینی در شعر دوره ی مشروطه می باشد. در این زمینه شعر ده تن از شاعران شاخص مشروطه (ادیب الممالک فراهانی، ایرج میرزا، میرزاده ی عشقی، عارف قزوینی، محمدتقی بهار، دهخدا، فرخی یزدی، میرزا علی اکبر صابر، ابوالقاسم لاهوتی و سیداشرف الدین گیلانی) مورد بررسی قرار گرفته است. پرسش هایی که در این رساله مدنظر قرار گرفته، عبارتند از : 1- اندیشه ی دینی شاعران و نویسندگان ع...

چکیده انقلاب مشروطیت از دیدگاه فکری و اجتماعی جنبشی بزرگ را در جامعه ایران و به خصوص در میان نویسندگان و شاعران فارسی زبان به وجود آورد. تأثیر این جریان تا حدی بود که ادبیاتی تازه و متفاوت از گذشته به وجود آمد و موضوعات و مفاهیم سیاسی و اجتماعی در شعر این دوره رسوخ پیدا کرد. بنابراین ادبیات این عصر را می توان آیینه ای برای انعکاس وضعیت جامعه آن عصر دانست زیرا انقلاب مشروطه ادبیات این دوره را...

رضا قلی خان هدایت یکی از مفاخر ادبی معاصر است. فرهنگ انجمن آرای ناصری از جملة آثار و تألیفات اوست. این فرهنگ در سه بخش تألیف شده است: مقدمه، واژگان، و کنایات. این فرهنگ، در اصل، به تبع فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع، و دیگر فرهنگ های پیش از خود نوشته شده است. متأسفانه، برخی واژه های دساتیری از این فرهنگ و برهان قاطع وارد زبان فارسی و اشعار استادان شعر، همچون شیبانی و ادیب الممالک فراهانی، شده است ک...

موضوع مورد بحث "بررسی شعر عربی معاصر در ایران از لحاظ ادبی وتاریخی از قرن چهاردهم تاکنون است". که منظور از جنبه های ادبی تنظیم موضوعی آثار ادبی شعراست. محدوده تحقیق شامل دوره های قاجار (مشروطه)، پهلوی و جمهوری اسلامی است. هدف از این پژوهش، بررسی وارائه موضوعاتی است که نزد شعرای ایرانی عربی سرا در قرن (14 و 15) دارای کاربرد بیشتری است. و ضمن تجزیه و تحلیل این موضوعات به عوامل تأثیرگذار فرهنگی در...