نگاره معراج در «فالنامه تهماسبی» در عهد صفوی و با بیانی نمادین، به روایت‌ تصویریِ شیعی از این واقعه می‌پردازد. این نگاره، با ارائه تصویری متفاوت از معراج، برای اولین بار از آیکون ترکیبی «شیر و خورشید» برای نمایش پیامبر(ص) و امام علی(ع) بهره برده است. «آیکونولوژی» با اتخاذ رویکردی نظام‌مند، منطقی و چندوجهی، معانی نهفته در آثار هنری را تفسیر می‌‌کند. این پژوهش با همین رویکرد به تحلیل سه‌مرحله‌ای ج...

نقوش تخیلی– ترکیبی در فلات ایران از هزاره پنجم قبل از میلاد به طورگسترده ای و بر روی انواع آثار و اشیا به جامانده به کاررفته اند. مطالعه نقوش تخیلی – ترکیبی از دیدگاه سازمان تشکیل دهنده نقوش و نیز مفاهیم مرتبط با این نقوش مهم ترین موارد مورد بررسی در پژوهش حاضر هستند. این پژوهش ضمن استفاده ازعلم نشانه شناسی مبتنی برروش شمایل شناسی اروین پانوفسکی به مطالعه سازمان تشکیل دهنده نقوش در ساختار ترکیب...

یکی از کهن‌ترین شاهنامه‌های مصور ایران، که برای بسیاری از پژوهشگران ناشناخته است، شاهنامه‌ی « کاما» یا «دستور» است که به‌ نظر می‌رسد متعلق به اوایل قرن هفتم ه.ق باشد. این نسخه‌ی مصور دارای جنبه‌های ساختاریِ بسیار اصیلی است که تاکنون بدان و تأثیرات زیبایی‌شناختی آن بر سایر نُسخ ادوار بعد پرداخته نشده است. هدف اصلی این جستار تحلیل هندسه‌ی مبنایی و بررسی تأثیرات زیبایی‌شناختی این شاهنامه‌ بر شاهنامه...

این مقاله به بررسی تطبیقی، باستان شناختی نمایشواره های کاروانی حمل مجسمه و تابوت واره های کارناوالی پس از اسلام می پردازد. در نقش برجسته های کول فرح شماره 3 شاهد اجرای مراسمِ مذهبیِ حمل مجسمه بر دوش ایلامیان هستیم. در این نقش برجسته، یک شاه ایلامی به همراه تعداد کثیری از ایلامی ها در حال راهپیمایی، حمل و اهداء یک مجسمه به یک مکان مقدس هستند. حیوانات قربانی به وسیله شکارچیان شاه در جلو شرکت کنندگا...

«شمایل‏شناسی» از منظر نشانه‏شناسی یکی از روش‏های مطالعات هنری اســت که در قرن بیستم به آن توجه شده است. این مقاله با تأکید بر آرای اروین پانوفسکی به مطالعة تطبیقی شمایل‏های حضرت مریم با مفهوم آیات قرآنی می‏پردازد. هدف کلی آن خوانش شمایل‏شناسانة نقاشی‏های مریم(س) در دورة رنسانس و رمزگشایی از زبان تصویری قرآن در رابطه با زندگانی آن حضرت است. مقالة حاضر درصدد پاسخ‌گویی به تطبیق ویژگی‏های شمایل‏شنا...

منظومه‌ی حماسی - مذهبی خاوران‌نامه‌ی ابن حسام خوسفی، در سال 830 ه.ق سروده و تصاویر و تذهیب نسخه، کار «فرهاد نقاش» دانسته شده است. نگارگر با به تصویر درآوردن این اثر ادبی، دایره دلالت‌های آن را گسترش داده و لایه‌های معنایی جدیدی بر آن افزوده است. مسئله‌ای که مطرح می‌شود این است که چه لایه‌های معنایی آشکار و پنهانی در نگاره‌های خاوران‌نامه وجود دارد. از این‌رو ضروری می‌نماید که این گنجینه‌ی هنری ...

از آغاز پیدایش سینما در ایران تا امروز مجموعه آثاری پدید آمده‌اند که با عنوان کلی فیلم‌های کلاه مخملی شناخته می‌شوند. این فیلم‌ها با بهره‌گیری آگاهانه و مکرر از عناصر محتوایی و بصری فرهنگ عامه توانسته‌اند در ادوار مختلف سینمای ایران حضور داشته، مخاطبان عام و گاهی خاص را جذب کرده و به رونق صنعت سینمای ایران یاری رسانند. در این پژوهش علاوه‌بر تأکید بر ضرورت توجه به رویکرد‌ مطالعات فرهنگی در تبیین...

آروین پانوفسکی از پژوهشگران برجستهٔ قرن بیستم در حوزهٔ مطالعات قرو نوسطی است.کتاب سوگر و کلیسای سن دنی از مه مترین آثار او دربارهٔ هنر، معماری و فلسفهٔ گوتیکاست. تحقیقات گستردهٔ پانوفسکی که با روش نمادگرایی ) Symbolism ( و شمایل نگاریIconography( ( انجام می شد، پیشرفت های چشمگیری در بررسی و خوانش تصاویر ایجادکرد و افق های تاز های را به روی مورخان هنر گشود. رویکرد پانوفسکی با ...

پایان نامه ی پیش رو، «مطالعه ی ساختارِ پرسپکتیو خطی در هنر و نسبتِ آن با مسئله ی شناخت» با هدفِ مطالعه ی پرسپکتیو خطی به منزله ی پارادایم یا ساختار مسلطِ بازنماییِ فضا در نقاشی غرب پس از رنسانس صورت گرفته است تا بتواند با قرائتِ ساختاریِ پرسپکتیو، تحولاتِ آن در تاریخ هنر و پی جوییِ زمینه های علمی و هنریِ آن ، نسبت پرسپکتیو را با تلقیِ فلسفی از مسئله ی شناخت و آگاهی نزد سوژه ی انسانی تببین کند. راهگشای نظر...

در این مقاله سعی خواهد شد تا به معرفی یک شیء که در مراسم مردمی عاشورا مورد استفاده قرار می گیرد، معرفی شود. این شئی یک طاووس مسی با دُمی افشان است که در وسط سینه خود آیین های در بر دارد. این طاووس مسی از نظر فرمی همچنین می تواند یادآور پنجه یک دست باز باشد. در کنار پای این طاووس، یک شیر مینیاتوری قرار دارد، گو اینکه در حال پاسداری از این طاووس است. این مجسه مسی، شامل عناصری است که در باورهای شیع...